“Κρίσιμες στιγμές για τα ελληνοτουρκικά”, του Γιώργου Κατρούγκαλου

Άρθρο του Γιώργου Κατρούγκαλου, Καθηγητή Δημοσίου Δικαίου και Τομεάρχη Εξωτερικών ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο Χ-τύπο

Η Τουρκία έχει περάσει πλέον σε νέα, πρωτοφανή επίπεδα επιθετικότητας, στο πλαίσιο της γενικότερης αναθεωρητικής στρατηγικής της. Αμφισβητεί έμπρακτα την κυριαρχία στα νησιά μας, με έωλα νομικά επιχειρήματα, ανιστόρητη ρητορική και επιθετικές προκλήσεις στο πεδίο. Δεν είναι μόνο ο χάρτης Μπαχτσελί, που βάφει κόκκινη μέχρι και την Κρήτη, είναι και ο αριθμός ρεκόρ των παραβιάσεων του εναέριου χώρου μας. Παράλληλα, εντείνει τις προσπάθειες της, με ένα συνδυασμό διπλωματικών ενεργειών και δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων, αφενός να επισημοποιήσει τη διχοτόμηση της Κύπρου, αφετέρου να καταστήσει αδύνατη τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων στη βάση των αποφάσεων των ΗΕ για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.

Απέναντι σε αυτήν την επιθετική κλιμάκωση, η κυβέρνηση δεν έχει να αντιτάξει μία συνεκτική στρατηγική. Η κύρια επιλογή του Κ. Μητσοτάκη του «πιστού και δεδομένου» συμμάχου προκειμένου η Ελλάδα να αποτελέσει προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης, όχι μόνον δεν φέρνει θετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τα Ελληνοτουρκικά, αλλά αποστερεί τη χώρα μας από τη δυνατότητα να διαδραματίσει το ρόλο πυλώνα ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή. Μια στρατηγική που παραδοσιακά επεδίωκε και η οποία είχε απτά οφέλη και οδηγούσε σε λιγότερους κινδύνους ως προς τα ελληνοτουρκικά. Δυστυχώς όμως ο κ. Μητσοτάκης επιμένει στο εμφυλιοπολεμικό δόγμα του «φυλακίου» και μάλιστα όταν το κεντρικό διακύβευμα πλέον είναι εάν, απέναντι στην επιθετική και επικίνδυνη ρωσική πολιτική- που έχει όμως ισχυρά παγκόσμια ερείσματα – θα μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποτελέσει έναν αυτόνομο πόλο στην διεθνή σκηνή, με στρατηγική συνεργασία αλλά και αυτονομία σε σχέση με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Μόνον έτσι θα αποφευχθεί ένας νέος ψυχρός πόλεμος, με χειρότερα μάλιστα χαρακτηριστικά από τον προηγούμενο, μια που δεν υφίστανται οι δικλείδες ασφαλείας και οι δίαυλοι επικοινωνίας του προηγούμενου.

Η θέση αρχής είναι σαφής και είναι αυτή που υπηρετεί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ τόσο ως κυβέρνηση όσο και ως αντιπολίτευση. Ξεκάθαρη καταδίκη της τουρκικής επιθετικότητας, όπως αυτή που πέτυχε ο Αλέξης Τσίπρας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2018, με την απειλή μάλιστα κυρώσεων, την οποία απέσπασε ο ίδιος τον Ιούνιο του 2019. Στήριξη της πολιτικής ελέγχου και ανάσχεσης του τουρκικού αναθεωρητισμού με πολυδιάστατη, διεκδικητική διπλωματία (που εξασφάλισε Στρατηγικό Διάλογο με τις ΗΠΑ, το σχήμα 3+1, τη στήριξη στον αγωγό EastMed, τον EastMed Act του Κογκρέσου). Σαφείς κόκκινες γραμμές επί του πεδίου και στον διάλογο. Διατήρηση πολλαπλών ενεργών διαύλων επικοινωνίας με την άλλη πλευρά, με άμεση προοπτική την αποφυγή ατυχήματος και ύφεση της έντασης και τελικό σκοπό, όταν είναι εφικτό, την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τις θαλάσσιες οικονομικές ζώνες.

Η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει στην πολυδιάστατη και διεκδικητική εξωτερική πολιτική της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Να εργαστεί και με τις ΗΠΑ και μέσω της ΕΕ, αλλά και σε διμερές επίπεδο, για να δεσμευτεί η Τουρκία σε έναν διάλογο ύφεσης, αλλά και –σε συντονισμό με την Κυπριακή Δημοκρατία– για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ, χωρίς εγγυήσεις και κατοχικά στρατεύματα. Οι παγκόσμιες εξελίξεις και προκλήσεις αν μη τι άλλο επιτάσσουν μια συγκροτημένη εθνική στρατηγική στα ελληνοτουρκικά με αρχή, μέση και τέλος, κόκκινες γραμμές, αλλά και αποφασιστικότητα για έντιμες λύσεις.