ΣΥΝΤΑΞΗ: Πριν τα 62 και 67 και τη νέα χρονιά – Συνωστισμός στα δικηγορικά γραφεία

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν χιλιάδες ασφαλισμένοι που βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση και αγωνιούν για το εάν είναι η κατάλληλη στιγμή, προκειμένου να εγκαταλείψουν τον εργασιακό τους βίο.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2022, αλλάζουν τα συνταξιοδοτικά όρια, κάτι που σημαίνει περισσότερα χρόνια δουλειάς, για να βγει κανείς στη σύνταξη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο α’ εξάμηνο του έτους, υποβλήθηκαν 83.905 αιτήματα συνταξιοδότησης, που συνεπάγεται αφόρητη πίεση στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.
Σε δικηγορικά γραφεία που ασχολούνται με θέματα κοινωνικής ασφάλισης επικρατεί συνωστισμός και η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι το κύμα φυγής αφορά περίπου 200.000 ασφαλισμένους.
Η εξέλιξη αυτή έχει σχέση με το γεγονός ότι από την επόμενη χρονιά η συντριπτική πλειονότητα θα βγαίνει στη σύνταξη είτε στα 67 χωρίς όριο ηλικίας, είτε στα 62, αλλά με 40 χρόνια εργασίας.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η καλύτερη συμβουλή είναι η ψυχραιμία και σε καμία περίπτωση ο πανικός, προκειμένου ο κάθε ασφαλισμένος να πάρει την καλύτερη δυνατή απόφασή για το υπόλοιπο της ζωής του.
Το παραμικρό λάθος άλλωστε μπορεί να στοιχίσει στο τελικό ποσό της σύνταξης, λόγω της ελλιπούς ενημέρωσης και της ανασφάλειας που έχει δημιουργεί στο νέο δύσκολο εργασιακό περιβάλλον.
Ας δούμε λοιπόν ποια είναι η πραγματικότητα, προκειμένου να μην δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις και ο κάθε ασφαλισμένος να μπορεί να πάρει την απόφαση του βασισμένος σε αληθινά γεγονότα.

18/08/2015

Το πρώτο και βασικό είναι, ότι όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τις 18/08/2015, μπορούν να υποβάλλουν οποτεδήποτε το αίτημα συνταξιοδότησης τους και μετά την 01/01/2022, χωρίς κανένα περιορισμό ή αύξηση ορίων.
Για παράδειγμα, σφαλισμένη που είναι μητέρα ανήλικου που έως τις 31/12/2015 είχε 5.500 ένσημα και ήταν 57 ετών, μπορεί να βγει στη σύνταξη οποτεδήποτε, καθώς θεμελίωσε δικαίωμα πριν από τις 18/08/2015.
Όσοι τώρα κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μεταξύ 19/8/2015 έως 31/12/2021 μπορούν να ασκήσουν και αυτοί οποτεδήποτε το δικαίωμα τους, και μετά την 1/1/2022 και συγκεκριμένα όταν συμπληρώσουν το νέο (μεταβατικό) όριο ηλικίας.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα ασφαλισμένης μητέρας στο ΙΚΑ που κατά το έτος 2012 έχει συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης, έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί, και συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας το έτος 2019.

Η συγκεκριμένη ασφαλισμένη:

• δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 64 ετών και 5 μηνών,
• το δικαίωμα το κατοχυρώνει το 2019 και το θεμελιώνει το 2023,
• το δικαίωμα δεν χάνεται και μπορεί να ασκηθεί μετά το 2023.

Χωρίς θεμελίωση

Ας δούμε τώρα τι συμβαίνει με ασφαλισμένους που δεν θεμελίωσαν ή δεν κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν τις 31/12/2021.
Αυτοί οι ασφαλισμένοι δεν εμπίπτουν στα μεταβατικά όρια ηλικίας και από 01/01/2022 συνταξιοδοτούνται με τους εξής βασικούς κανόνες:
Α. Στο 67ο έτος της ηλικίας με τουλάχιστον δεκαπέντε (15) έτη ασφάλισης ή τέσσερις χιλιάδες πεντακόσιες (4.500) ημέρες ασφάλισης ή
Β. Στο 62ο έτος της ηλικίας με τουλάχιστον σαράντα (40) έτη ασφάλισης ή δώδεκα χιλιάδες (12.000) ημέρες ασφάλισης, ή
Γ. Στο 62ο έτος της ηλικίας και τις εκάστοτε ημέρες ασφάλισης που απαιτούνται για μειωμένη σύνταξη, όπου αυτή προβλέπεται.
Δ. Συνεχίζουν να ισχύουν ειδικότερες προβλέψεις για συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων (στρατιωτικοί, βαρέα και ανθυγιεινά κ.λπ.)

Παραδείγματα:

• άνδρας στο ΙΚΑ που δεν συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες έως το 2012,
• γυναίκα μητέρα ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε 5.500 ημέρες έως το 2012 ή δεν συμπλήρωσε το 60ο έτος της ηλικίας της μέχρι το 2021 για πλήρη σύνταξη ή το 55ο έτος της ηλικίας της μέχρι το 2021 για μειωμένη σύνταξη και
• άνδρας δημόσιος υπάλληλος που έχει 35 έτη ασφάλισης, αλλά δεν συμπληρώνει τα 58 έτη έως το 2021.

Τα παραδείγματα αυτά, είναι ενδεικτικές περιπτώσεις ασφαλισμένων όπου δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν τις 31/12/2021, ούτε εμπίπτουν στα μεταβατικά όρια ηλικίας και τους καλύπτουν οι κανόνες συνταξιοδότησης που προαναφέρθηκαν (67ο έτος με τουλάχιστον με 15 έτη ασφάλισης κ.ο.κ.).

Δεν κινδυνεύουν
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, για ασφαλισμένους που έχουν θεμελιώσει ή κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι τις 31/12/2021, δεν συντρέχει κανένας λόγος να σπεύδουν να συνταξιοδοτηθούν στο τέλος του έτους.
Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε εκείνοι κρίνουν και κατά συνέπεια δεν θα στερηθούν και την αυξημένη ανταπόδοση που θα λάβουν για κάθε χρόνο που θα μένουν επιπλέον στην εργασία τους.

Δείτε επίσης: «Πυρετός» στο επιτελείο Παπανδρέου: Ποιοι κινούν τα νήματα για να κερδίσει την ηγεσία του ΚΙΝ.ΑΛ.

Διευκρινίσεις

Σε κάθε περίπτωση πάντως καλό είναι οι ασφαλισμένοι να είναι σε επαφή με δικηγόρους που ασχολούνται με θέματα κοινωνικής ασφάλισης, προκειμένου να μην υπάρξουν λάθη.
Η κάθε σύνταξη άλλωστε είναι μοναδική και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που για λίγα ένσημα, υπήρξαν ανατροπές στο εισόδημα και τη ζωή των ασφαλισμένων και των οικογένειών τους.

Ο νόμος 4336/2015 διαμορφώνει τρεις κατηγορίες ασφαλισμένων, σχετικά με το δικαίωμα συνταξιοδότησης:

1. Θεμελιωμένο δικαίωμα είχαν όσοι έως 18-8-2015 είχαν συμπληρώσει και τα απαιτούμενα χρόνια ή ημέρες ασφάλισης και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας. Οι ασφαλισμένοι αυτοί διατήρησαν το δικαίωμα τους, δεν υπήχθησαν στις λεγόμενες «μεταβατικές» διατάξεις και μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα τους χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό και χωρίς τον φόβο ότι μια μελλοντική αλλαγή νομοθεσίας μπορεί να ανατρέψει τα «ώριμα δικαιώματα» τους.
2. Ασφαλισμένοι που κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 31-12-2021. μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα τους και μετά την 1η-1-2022 και δεν χάνουν το δικαίωμα ακόμα και αν συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας μετά την 1-1-2022. Όσοι έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια και το παλαιό όριο έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα και, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, όταν συμπληρώσουν το νέο όριο ηλικίας (προφανώς ακόμα και αν συμπληρώνουν αυτό μετά την 1η -1-2022). Ωστόσο, δεν έχουν όμως θεμελιωμένο «ώριμο δικαίωμα» και συνεπώς αν ψηφιστεί νέος νόμος πριν συμπληρώσουν το νέο όριο, κινδυνεύουν να απολέσουν το δικαίωμα.
3. Όσοι δεν υπάγονται σε μεταβατικές διατάξεις, όσοι δηλαδή είτε δεν είχαν συμπληρώσει έως το 2012 τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης είτε αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη έως το 2021 δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν έως τότε το παλιό ηλικιακό όριο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν άνδρες στο ΙΚΑ που δεν συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες έως το 2012, γυναίκες μητέρες ανηλίκων που δεν συμπλήρωσε 5.500 ημέρες έως το 2012 και άνδρες δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν 35 έτη ασφάλισης, αλλά δεν συμπληρώνει τα 58 έτη έως το 2021 ή άνδρας/γυναίκα στο Δημόσιο που δεν συμπληρώνει τα 56 ή 58 για μειωμένη σύνταξη μέχρι 31/12/2021). Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη, αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, άλλως, αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62 έτη, ανάλογα με τις προβλεπόμενες διατάξεις.

Πλασματικά έτη

Το “κλειδί” πάντως για να βγουν οι εργαζόμενοι στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα έως και επτά χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας είναι η εξαγορά ή η αναγνώριση πλασματικών ετών.
Πρόσφατα μάλιστα ανακοινώθηκε ότι το δικαίωμα εξακολουθεί να ισχύει κανονικά και παρατείνεται μέχρι 31/12/2022, προκειμένου οι ασφαλισμένοι να κατοχυρώσουν τα μεταβατικά όρια ηλικίας.
Η παράταση αφορά τους ασφαλισμένους του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ που έπρεπε να έχουν συμπληρώσει 25 χρόνια ασφάλισης την περίοδο 2010-2012, για να μπορούν να βγουν στην σύνταξη πριν από τα 62 και τα 67 έτη.
Ως πλασματικοί χρόνοι θεωρούνται:

• ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας,
• ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών,
• ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες, καθώς και ο χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας μισθωτών και ο χρόνος καταβολής του βοηθήματος των μη μισθωτών και μέχρι 300 ημέρες,
• ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι δύο έτη,
• ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ημεδαπής.
• ο προβλεπόμενος από την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας,
• ο χρόνος απεργίας,
• ο χρόνος μαθητείας, όπως ορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις και μέχρι δύο έτη.

 

Ποσό αναγνώρισης

Οι ασφαλιστικές εισφορές για τις αναγνωρίσεις καταβάλλονται είτε εφάπαξ, με έκπτωση 2% εντός τριμήνου από την κοινοποίηση της σχετικής απόφασης αναγνώρισης, είτε σε μηνιαίες δόσεις, ο αριθμός των οποίων ισούται με τους αναγνωριζόμενους μήνες.
Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση ποσό ίσο με το 1/4 του ποσού της σύνταξης.
Για τους επαγγελματίες ο κάθε μήνας αναγνώρισης κοστίζει κατ’ ελάχιστον 155 ευρώ, που είναι η εισφορά της πρώτης κατηγορίας, ενώ για τους αγρότες ο κάθε μήνας αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης για το 2021 κοστίζει 89 ευρώ.
Το ελάχιστο ποσό για το κόστος εξαγοράς όσον αφορά τους μισθωτούς διαμορφώνεται στα 130 ευρώ το μήνα με βάση τον κατώτατο μισθό των 650 ευρώ (650 x 20% = 130).

Χρόνος αναγνώρισης

Ο συνολικός χρόνος, ο οποίος, με βάση τα ανωτέρω, συνυπολογίζεται ή αναγνωρίζεται τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, δεν μπορεί να υπερβεί τα επτά έτη.
Ειδικότερα, ο χρόνος αυτός καθορίζεται κατ’ ανώτατο όριο:

• σε 4 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν για το έτος 2011,
• σε 5 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν για το έτος 2012,
• σε 6 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν για το έτος 2013 και
• σε 7 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από το έτος 2014 και εξής.

Το δικαίωμα αναγνώρισης για καθέναν από τους παραπάνω χρόνους ασκείται μόνο σε έναν φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο και σε έναν φορέα επικουρικής ασφάλισης.
Ο χρόνος ασθενείας, επιδοτούμενης ανεργίας και κύησης και λοχείας δεν εξαγοράζονται απλά αναγνωρίζονται.