“Ανακρίνοντας” τους Γενικούς Γραμματείς των Δήμων – Κοινή συνέντευξη αποκλειστικά στον Χ-τύπο

Οι καθημερινές προκλήσεις, πώς προσαρμόστηκαν οι υπηρεσίες στις ανάγκες της πανδημίας και το “άχθος” της γραφειοκρατίας

Είναι γεγονός ότι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει τη δημοτική αρχή και τους υπαλλήλους ενός Δήμου είναι ο Γενικός Γραμματέας. Πρόκειται ουσιαστικά για τον “μαέστρο” της εκάστοτε διοίκησης, δεδομένου ότι οι αρμοδιότητές του αυτές αφορούν κυρίως στο συντονισμό των δημοτικών υπηρεσιών, έτσι ώστε να διεξάγονται με αποδοτικό τρόπο όσα περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα.

Πιο αναλυτικά, στις αρμοδιότητες ενός Γενικού Γραμματέα (Γ.Γ.) συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα εξής:

• Παρέχει οδηγίες και, γενικότερα, συντονίζει τις υπηρεσίες του Δήμου κατά την άσκηση του έργου τους, σε συνεργασία με τους αντίστοιχους προϊσταμένους.
• Μεριμνά για την επεξεργασία από τις αρμόδιες υπη­ρεσίες των θεμάτων που είναι προς συζήτηση ενώπιον του Δημοτικού Συμβουλίου, της Οικονομικής Επιτροπής, της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Εκτελεστικής Επιτροπής σύμφωνα με την ημερήσια διάταξη ή έχουν ήδη συζητηθεί σε αυτά, καθώς και να τα υποστηρίζει ενώπιον των ανωτέρω οργάνων, εφόσον κρίνεται απα­ραίτητο από τον Πρόεδρο τους.
• Παρακολουθεί τη διαδικασία εφαρμογής των αποφά­σεων του Δημοτικού Συμβουλίου, της Οικονομικής Επι­τροπής, της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Εκτελε­στικής Επιτροπής από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου.
• Οργανώνει κάθε νέα υπηρεσία που δημιουργείται στο Δήμο και μεριμνά για τη συνεχή βελτίωση της αποτελε­σματικής δράσης τους.
• Παρακολουθεί τις δραστηριότητες των νομικών προσώπων του Δήμου (εφόσον υφίστανται ή δημιουρ­γηθούν) και συνεργάζεται με τις διοικήσεις τους
• Υπογράφει έγγραφα σύμφωνα με τις δικαιοδοσίες που του εκχωρεί ο Δήμαρχος. κ.α.

Πέρα από όλα αυτά, ο Χ-τύπος με σκοπό να αποτυπώσει τη σημασία του ρόλου τους στην ομαλή λειτουργία των Δήμων με τον τρόπο που τον βιώνουν οι ίδιοι, μίλησε με Γενικούς Γραμματείς της Αττικής και παρουσιάζει όσα είπαν για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν καθημερινά, την ανάγκη αξιοποίησης της τεχνολογίας εν μέσω πανδημίας, αλλά και για το αν έχει βελτιωθεί η δυσχερής κατάσταση δημιουργεί η γραφειοκρατία εδώ και πολλά χρόνια.

Γ. Κοκκόλης, Γ.Γ. Δήμου Ηρακλείου Αττικής

Στη διττότητα του ρόλο του Γ.Γ. αναφέρεται στις δηλώσεις του ο Γ.Γ. στο Δήμο Ηρακλείου Αττικής, κ. Γ. Κοκκόλης: “Ο ρόλος μας είναι διπλός: από τη μια μπορούμε να λειτουργούμε ως ένα σώμα με την αιρετή διοίκηση του Δήμου, γιατί από εκεί παίρνουμε τις οδηγίες και τις πολιτικές εντολές για το πρόγραμμα που εφαρμόζουμε, και από την άλλη μπορούμε να λειτουργούμε αντίστοιχα ως ένα σώμα με τις υπηρεσίες, ώστε να αισθάνονται και αυτές ότι είναι προστατευμένες ως προς το έργο τους.” Ο ίδιος μάλιστα βλέπει αισθητή βελτίωση όσον αφορά το “βάρος” της γραφειοκρατίας τονίζοντας: “Το τελευταίο διάστημα που υπάρχει μια στρατηγική διακυβέρνησης από το νέο Υπουργείο, σίγουρα τα πράγματα έχουν διευκολυνθεί αισθητά. Και μόνο η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών έχει αφαιρέσει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του φόρτου. Από την άλλη το δομικό πρόβλημα του Δημοσίου είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της γραφειοκρατίας έχει ψηφιοποιηθεί. Το ζήτημα είναι πως θα μπορέσει να ελαφρύνει τις διαδικασίες για τους υπαλλήλους.” Πρόκληση αποτέλεσε για τον ίδιο και η πανδημία, και κατ’ επέκταση η ανάγκη χρήσης της τεχνολογίας στις υπηρεσίες του Δήμου: “Ο Δήμος είχε μάθει να δουλεύει με άλλους ρυθμούς. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι καλό γιατί προφανώς για λόγους δημόσιας υγείας, αποσυμφορεί κάπως την κατάσταση, από την άλλη έχει δημιουργήσει μια άλλη σειρά προβλημάτων, γιατί κάθε υπάλληλος χρεώνεται ένα αντικείμενο, και δεν είναι πάντα εύκολο να ελέγξεις από απόσταση τους χρόνους διεξαγωγής του αντικειμένου.” Τέλος, θεωρεί πως η μεγάλη “προίκα” που άφησε η πανδημία είναι οι ποικίλες εφαρμογές και πλατφόρμες που υλοποιήθηκαν και δρομολογούνται για την άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών.

Α. Μιχελογιαννάκη, Γ.Γ. Δήμου Νέας Ιωνίας

Στον συντονισμό των διοικητικών υπηρεσιών του Δήμου στάθηκε η Α. Μιχελογιαννάκη, Γ.Γ. στο Δήμο Νέας Ιωνίας όσον αφορά τις αρμοδιότητές του. “Ο Γ.Γ. υλοποιεί τις πολιτικές αποφάσεις που παίρνουν οι αιρετοί”, αναφέρει και δεν διστάζει να εξομολογηθεί πως η γραφειοκρατία όχι μόνο δεν έχει βελτιωθεί, αλλά πήγε και προς το χειρότερο λόγω της πανδημίας: “Η γραφειοκρατία είναι μια πολυνομία, επειδή βγαίνουν πάρα πολλοί νόμοι, οι οποίοι πραγματικά δυσκολεύουν και οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και αυτές οι διαδικασίες σε συνδυασμό με την πανδημία καθυστέρησαν πάρα πολύ ορισμένα πράγματα. Αυτό ήταν ο μεγαλύτερος κόπος της προηγούμενης χρονιάς , να προσπαθήσουμε να τρέξουμε διαδικασίες σα να είχαμε πλήρη σύνθεση προσωπικού.” Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζει και το πώς κινήθηκαν οι υπηρεσίες του Δήμου την περίοδο αυτή, σύμφωνα με όσα όριζαν οι συνθήκες: “Εφαρμόσαμε την τηλεργασία, δηλαδή οι υπάλληλοι συνδέθηκαν από τα σπίτια τους. Το προσωπικό ήταν κυλιόμενο, με εναλλαγή δηλαδή, όσοι ήταν εδώ και όσοι έκαναν τηλεργασία, ενώ τα Δημοτικά Συμβούλια ήταν με τηλεδιάσκεψη. Εφαρμόστηκε σε μεγάλο βαθμό, εκεί που μπορούσαν οι υπηρεσίες να λειτουργήσουν με τηλεργασία, γιατί ο Δήμος δεν είναι σαν ένα Υπουργείο με όλες τις υπηρεσίες να μπορούν να λειτουργήσουν,. Επειδή έχει εξυπηρέτηση κοινού στη μεγαλύτερη φάση των υπηρεσιών του, δεν είναι εύκολη η τηλεργασία σε όλη την κλίμακα. Ο κόσμος απευθύνεται στο Δήμο για να λύσει προσωπικά του προβλήματα. Όλα αυτά έγιναν είτε με τηλέφωνο, είτε με ραντεβού , ήταν με αποστολή email. “

Π. Αντωνιάδης, Γ.Γ. Δήμου Κηφισιάς

“Οι αχαρτογράφητες επιπτώσεις της πανδημίας στην καθημερινότητα όλων και η προσπάθεια να παραμείνουν οι υπηρεσίες λειτουργικές, προστατεύοντας παράλληλα το ανθρώπινο δυναμικό”, είναι σύμφωνα με τον κ. Π. Αντωνιάδη, Γ.Γ. στο Δήμο Κηφισιάς η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει στη θέση αυτή. Στο πλαίσιο αυτό, συνεχίζει ερωτώμενος στο αν αξιοποιήθηκαν αποτελεσματικά οι τεχνολογικοί πόροι: “Σε γενικές γραμμές θα έλεγα ναι, παρά τις ελλείψεις σε ανθρώπινους πόρους που έχουν οι ΟΤΑ α΄ βαθμού. Αν σε αυτό προσθέσουμε τις υπηρεσίες που εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να λειτουργήσουν με προσωπικό ασφαλείας ή με εξ αποστάσεως εργασία, πιστεύω ότι η εργασία σε βάρδιες κρίνεται προτιμητέα. Ο Δήμος είχε ήδη αναπτύξει μία σειρά εφαρμογών, ιδιαίτερα στον τομέα της ηλεκτρονικής έκδοσης πιστοποιητικών, παραλαβής και ικανοποίησης αιτημάτων δημοτών , καθώς και στις ηλεκτρονικές πληρωμές μέσω του portal του Δήμου..” Τέλος, ο ίδιος αναφέρει σχετικά με το “τέρας” της γραφειοκρατίας: “ Παραμένει ζωντανό, παρά την πολύ αξιόλογη προσπάθεια που καταβάλει τόσο το ΥΠΕΣ, όσο και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Προσωπικά πιστεύω, ότι πρόκειται για μία νοοτροπία παρελθουσών δεκαετιών στη Δημόσια Διοίκηση και –δυστυχώς- η νοοτροπία είναι κάτι που πολύ δύσκολα αλλάζει ενώ ίσως είναι απαραίτητο να ληφθούν πιο ριζοσπαστικά μέτρα. Σε κάθε περίπτωση κινούμεθα προς τη σωστή κατεύθυνση.”

Γ. Σαραντόπουλος, Γ.Γ. Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας

“Πολύ ενδιαφέρον” χαρακτηρίζει το αντικείμενο του Γ.Γ., ο κ. Γ. Σαραντόπουλος που δραστηριοποιείται στο Δήμο Ν. Φιλαδέλφειας – Ν. Χαλκηδόνας και υπογραμμίζει τα εξής: “Σίγουρα με τον “Κλεισθένη” υπάρχουν πάρα πολλές αλλαγές. Σκοπός του Γ.Γ. είναι να συντονίσει όλες τις υπηρεσίες, να εκσυγχρονιστούν κάποιες διαδικασίες στους Δήμους, είτε με ψηφιοποιήσεις, είτε με τη δυνατότητα να προσέρχεται ο κόσμος όσο το δυνατόν λιγότερο στο Δημαρχείο και να μπορεί απομακρυσμένα να κάνει όλες τις διαδικασίες ειδικότερα, τώρα και με τις νέες συνθήκες λόγω Covid. Αυτό είναι κάτι πρωτόγνωρο σύμφωνα με το οποίο θα έπρεπε να τηρήσουμε όλα τα μέτρα στις υπηρεσίες προς διασφάλιση της υγείας του προσωπικού” Μάλιστα, σχετικά με το τελευταίο ο ίδιος επισημαίνει τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν ώστε “να μην σταματήσει καθόλου να λειτουργεί ο Δήμος”, ενώ εξομολογείται πως η τηλεργασία “δεν είναι κάτι που είναι εύκολο, γιατί δεν μπορει να εποπτευθεί εύκολα.”, και συνεχίζει: “Σε επίπεδο αποτελεσματικότητας θα προτιμούσα να υπήρχε η φυσική παρουσία των υπαλλήλων. Δεν υπάρχουν και οι υποδομές για να λειτουργήσει, καθώς υπάρχουν πολλές διευθύνσεις στο Δήμο που δεν προβλέπεται η τηλεργασία.” Τέλος, αναφορικά με την “τροχοπέδη” της γραφειοκρατίας δηλώνει: “Προσπαθούμε να το βελτιώσουμε. Ο στόχος μας εδώ είναι να εκσυγχρονίσουμε τις διαδικασίες, να τις ψηφιοποιήσουμε, να εξυπηρετείται ο δημότης όσο πιο άμεσα γίνεται, ακόμα και απομακρυσμένα.”

Α. Δημοσθένους, Γ.Γ. Δήμου Γαλατσίου

“Η μέχρι τώρα εμπειρία μου στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μου έχει διδάξει ότι κάθε Δήμος έχει διαφορετική νοοτροπία στον τρόπο λειτουργίας του”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Α. Δημοσθένους, Γραμματέας στο Γαλάτσι, υπογραμμίζοντας τις “καθημερινές και πολυεπίπεδες” προκλήσεις, που περιλαμβάνουν αρμοδιότητες από τον συντονισμό των διευθύνσεων και προσωπικού, μέχρι και “την προσπάθεια εξωστρέφειας και διαπραγμάτευσης καινούργιων δεδομένων για το Δήμο”. “Στο πλαίσιο πάταξης της γραφειοκρατίας το πρόσημο είναι θετικό” επισημαίνει στη συνέχεια καθώς “ο Δήμος αναπτύσσει τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες και προσπαθεί να βελτιώσει τη λειτουργία της διοίκησης του μέσω της ψηφιοποίησης ενός μεγάλου αριθμού διαδικασιών, με στόχο την ταχύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.” Πάνω σε αυτό το θέμα ο κ. Δημοσθένους παρουσιάζει και το πώς αξιοποιήθηκε η τεχνολογία για τη διεκπεραίωση των εργασιών του Δήμου εν μέσω του lockdown: “Ο Δήμος μας εφάρμοσε την υποχρεωτική τηλεργασία στο 40% των εργαζομένων όπου μπορούσαν να εκτελεστούν οι εργασίες εξ αποστάσεως, για την προστασία τόσο των εργαζομένων μας όσο και των πολιτών. Ο Δήμος Γαλατσίου, στο πλαίσιο της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, αναπτύσσει τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες μέσω της επίσημης ιστοσελίδας του, έτσι δεν απαιτείται η φυσική παρουσία, καθώς με την εγγραφή και είσοδο του πολίτη στην ιστοσελίδα ως πιστοποιημένου χρήστη οι διαδικασίες γίνονται ηλεκτρονικά, γρήγορα και απλά, είτε για πληρωμές, είτε για αποστολή πιστοποιητικών κ.ά.”

Α. Βλάχου, Γ.Γ. Δήμου Χαλανδρίου

Την ανάγκη αλληλεγγύης και αλληλοκατανόησης επισημαίνει η Α. Βλάχου, Γ.Γ. στο Δήμο Χαλανδρίου: “Σε μια περίοδο υγειονομικής κρίσης, οικονομικής στενότητας για τους Δήμους αλλά και σοβαρής έλλειψης, κυρίως, ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, η μεγαλύτερη πρόκληση κατά τη γνώμη μου, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που έχει ο Γενικός Γραμματέας, είναι να υπάρχει κλίμα συνεργασίας, προκειμένου με καλή πίστη να επιλύονται τα όποια προβλήματα παρουσιάζονται, ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι που αποφασίζονται από τα πολιτικά όργανα του Δήμου.” Η ίδια τονίζει πως ο Δήμος αξιοποίησε στο έπακρο την τηλεργασία αλλά και “πολλές εφαρμογές για την εξυπηρέτηση των πολιτών, όπως: το σύστημα τηλεδιάσκεψης για αιτήματα που υποβάλλονται στα ΚΕΠ, τετραψήφιος αριθμός για βοήθεια που προσφέρει η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου σε ευπαθείς ομάδες, ηλεκτρονική υποβολή αιτημάτων και αναφορών δημοτών, δημιουργία ηλεκτρονικού Οδηγού αγοράς για επιχειρήσεις και καταστήματα της πόλης.” Όσον αφορά τη γραφειοκρατία αναφέρει πως “ όχι μόνο δεν έχει βελτιωθεί αλλά, αφενός έχουν προστεθεί διαδικασίες στο όνομα της διαφάνειας και της λογοδοσίας που επιβαρύνουν όμως το έργο των υπηρεσιών σε περιβάλλον σοβαρότατης έλλειψης προσωπικού, αφετέρου η πολυδιαφημιζόμενη απλοποίηση διαδικασιών ακόμη να φανεί. Μπορεί ορισμένες ψηφιακές εφαρμογές να διευκολύνουν τον δημότη, όμως η πολιτεία ακόμη διατηρεί διαδικασίες που βαλτώνουν πόρους και έργα και φρενάρουν την ανάπτυξη της περιοχής του Δήμου.”

Μ. Κύρκος, Γ.Γ. Δήμου Αγίας Παρασκευής

Ο κ. Μ. Κύρκος, Γ.Γ. στο Δήμο Αγίας Παρασκευής ξεκινά λέγοντας συν τοις άλλοις πως “κύρια πρόκληση είναι η δυνατότητα παρέμβασης στην οικονομική ζωή της πόλης, η οποία δυστυχώς είναι περιορισμένη, λόγω απουσίας πόρων αλλά και ενός νομοθετικού πλαισίου ευέλικτου που θα επέτρεπε τέτοιου είδους στοχευμένες παρεμβάσεις. Παρά ταύτα, η πολιτική μας εστιάζεται σε δύο κύριους άξονες: α) σε προώθηση έργων υποδομών και δικτύων και β) στη στήριξη των οικονομικά ασθενέστερων συμπολιτών μας μέσω συστηματικών δράσεων της κοινωνικής μας υπηρεσίας.” Αναφορικά με τη λειτουργία του Δήμου στο πλαίσιο του lockdown αναφέρει: “Η αξιοποίηση των τεχνολογικών μέσων έγινε στο μέγιστο βαθμό προκειμένου να περιοριστεί η αυτοπρόσωπη παρουσία των πολιτών σε πολύ χαμηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα, και αυτό θεωρώ το πετύχαμε δίχως ιδιαίτερα προβλήματα στο σκέλος της εξυπηρέτησης των πολιτών. Η δυνατότητα της τηλεργασίας υλοποιείται με σταθερά βήματα, αλλά θεωρώ ότι υπάρχει ακόμα δρόμος μπροστά μας μέχρι να φτάσουμε στο επίπεδο παροχής υπηρεσιών που διασφαλίζει η αυτοπρόσωπη παρουσία του προσωπικού.” Τέλος, για τον ίδιο “η γραφειοκρατία ως διαδικασία ταλαιπωρίας και αναίτιας καθυστέρησης των πολιτών θεωρώ ότι έχει περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό.” Όπως υπογραμμίζει: “Η εξάλειψή της, όμως, δεν πρέπει σε κανόνα βαθμό να θεωρηθεί ως μια διαδικασία στην οποία απαραίτητες διαδικασίες ή διατυπώσεις δεν εφαρμόζονται σε βάρος της προάσπισης του Δημοσίου Συμφέροντος, της Νομιμότητας των υπηρεσιακών ενεργειών και της ισονομίας των πολιτών.”

Γ. Καρβουνάκης, Γ.Γ. Δήμου Πεντέλης

“Με τη θεσμοθετημένη θέση του Γ.Γ. ασκείται ανώτατη εποπτεία, συντονισμός σε όλες τις υπηρεσίες του Δήμου, εξασφαλίζοντας την υλοποίηση των εκτελεστικών αποφάσεων και της πολιτικής ηγεσίας λειτουργώντας με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και στόχους. Ταυτόχρονα αντιμετωπίζει τις υπάρχουσες εγγενείς αδυναμίες στο Διοικητικό σύστημα του Δήμου , δρομολογώντας παράλληλα και τις κατευθύνσεις παρέμβασης , με στόχο την εναρμόνιση όλων των υπηρεσιών του Δήμου, την επίλυση προβλημάτων και τη διαχείριση κρίσεων. ”, εξηγεί ο κ. Γ. Καρβουνάκης, Γ.Γ. στο Δήμο Πεντέλης. Μεταξύ άλλων κάνει αναφορά και στη “σοβαρότητα , συνέπεια και ευπρέπεια” που απαιτούνται “με τελικό σκοπό την συνεχή βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την ικανοποίηση των Δημοτών”. “Το άχθος της γραφειοκρατίας δεν εξαλείφεται φυσικά από τη μια μέρα στην άλλη , όταν αποτελεί αγκύλωση από την ίδρυση του Ελληνικού κράτους.”, αναφέρει χαρακτηριστικά και συνεχίζει: “Θεωρώ ότι αν και οι έκτακτες συνθήκες επιτάχυναν την αναγκαιότητα της ψηφιοποίησης εν γένει στη χώρα μας για την λειτουργία των Υπηρεσιών, ο Δήμος Πεντέλης ήταν ήδη αποτελεσματικός για την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς του Δημότες και έχει ήδη εμφυσηθεί η βελτιστοποίηση της νοοτροπίας των υπαλλήλων για μια πιο αποτελεσματική οργάνωση των υπηρεσιών.” Ο ίδιος μάλιστα επισημαίνει πως “η τηλεργασία ήταν ιδιαίτερα επιβοηθητική, ειδικά στον Δήμο μας που ο ψηφιακός μετασχηματισμός εξελίσσεται ταχύτατα και βρίσκεται ήδη σε δυναμική λειτουργία.”

Μ. Μαυρικάκης, Γ.Γ. Δήμου Παπάγου – Χολαργού

“Αυτή την περίοδο το σύνολο των εργαζομένων στην αυτοδιοίκηση αντιμετωπίζουμε την πιο μεγάλη πρόκληση, αυτή της πανδημίας.”, δηλώνει ο Μ. Μαυρικάκης, Γραμματέας στο Δήμο Παπάγου – Χολαργού και συνεχίζει: “ “Σε κανονικές όμως συνθήκες, θα έλεγα ότι για εμένα αποτελεί πρόκληση η συνεχής προσαρμογή των δημοτικών υπηρεσιών στις ανάγκες και στις προσδοκίες των πολιτών.” Μάλιστα, θεωρεί “στοίχημα” τον εκσυγχρονισμό των δημοτικών υπηρεσιών και στο πλαίσιο αυτό κάνει ιδιαίτερη μνεία στο κομμάτι της τηλεργασίας: “Με αφορμή τις ανάγκες που κληθήκαμε να εξυπηρετήσουμε λόγω της πανδημίας, άρθηκαν πολλά εμπόδια που μέχρι και πριν λίγο καιρό καθιστούσαν τις δημόσιες υπηρεσίες άκαμπτες και εν πολλοίς αναχρονιστικές. Ήδη πριν την πανδημία είχαμε εισάγει μια σειρά διαδικασιών στην καθημερινή μας λειτουργία, που διεκπεραιώνονται με τη χρήση τεχνολογικών εργαλείων. Αυτή η τάση έλαβε καθολικό χαρακτήρα λόγω των περιστάσεων, και καλούμαστε όλοι, αιρετοί και εργαζόμενοι να χτίσουμε πάνω σε αυτό.” Όσον αφορά την ελάφρυνση της γραφειοκρατείας στέκεται σε 2 σημεία: “Πρώτον, η πραγματική άρση της γραφειοκρατίας θα επέλθει και με την άρση της πολυνομίας, και εδώ αναδύεται η ανάγκη για έναν νέο Κώδικα για την αυτοδιοίκηση που θα αντικαθιστά παλιότερα νομοθετήματα και, δεύτερον πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην μετατρέψουμε την γραφειοκρατία σε μια νέα ιδιότυπη ηλεκτρονική γραφειοκρατία. Πρέπει πρώτα να καταλήξουμε και να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες και στη συνέχεια να τις ψηφιοποιήσουμε.”