Μεγάλο αφιέρωμα στη Μικρά Ασία από το Λ. Χριστοδούλου: “Και μετά τον Σαγγάριο, τι μέλει γενέσθαι;”

Η συνέχεια του μεγάλου αφιερώματος στη Μικρά Ασία που μπορείτε να βρείτε κάθε εβδομάδα με τον Χ-τύπο από τον Πρόεδρο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Νέας Ιωνίας και της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, Λουκά Χριστοδούλου

Και ενώ οι πληγές από την περιπέτεια στον Σαγγάριο δεν έχουν κλείσει από τις τεράστιες απώλειες ανθρώπων (νεκροί, ανάπηροι, τραυματίες), κάποιοι βλέπουν διαφορετικά τα πράγματα:

– Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος (πιθανόν σοβαρά άρρωστος και ανήμπορος να ασκήσει τα καθήκοντά του) επιστρέφει στην Ελλάδα και του ετοιμάζουν πανηγυρική υποδοχή. Γιατί;

– Ο αρχιστράτηγος Αν. Παπούλας μεταβαίνει στη Σμύρνη και του επιφυλάσσουν παλλαϊκή υποδοχή ενώ τον προσφωνεί ο δικηγόρος Αντώνης Αθηνογένης. Συγκινημένος ο Παπούλας δηλώνει ότι «…όσο αυτός είναι αρχηγός του Στρατού, η Μικρά Ασία δεν θα υποδουλωθεί».

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1921, είχαμε εξελίξεις στην Στρατιωτική ηγεσία, αφού καθαιρείται από αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού ο Βίκτωρ Δούσμανης, με αφορμή μια εγκύκλιο που εξέδωσε «με απολυταρχικό ύφος και φράσεις που έδειχναν τάσεις να σφετεριστεί ακόμα και κυβερνητικές αρμοδιότητες».

Ο Δημ. Γούναρης βλέποντας την αποτυχία της στρατιωτικής λύσης, στη Μ. Ασία, ταξιδεύει για Λονδίνο μήπως βρει κάποια διπλωματική λύση. Ο Κων/νος Φωτιάδης γράφει:

Στις 20 Οκτωβρίου έφτασαν στο Παρίσι. Την ίδια μέρα υπογράφτηκε και η Γαλλοτουρκική συμφωνία από τον Φραγκλίν Μπουγιόν και τον Γιουσούφ Κεμάλ. Η συμφωνία είχε 13 άρθρα και έδινε την ευχέρεια στον Κεμάλ να καταλάβει την Κιλικία, απ’ όπου μπορούσε να κάνει ελεύθερα τις στρατιωτικές του μετακινήσεις σιδηροδρομικώς, μέσα από το συριακό έδαφος. Αρκετοί κάτοικοι της Κιλικίας-Έλληνες, Αρμένιοι και Καυκάσιοι- έφυγαν για την Σμύρνη και πολλοί για τον Πειραιά.

Στη Γαλλία, πρωθυπουργός ήταν ο Αριστείδης Μπριάν, του οποίου στάθηκε αδύνατο να κλονίσουν τις ανθελληνικές του διαθέσεις. Εκτός όμως από τον Γάλλο πρωθυπουργό, ολόκληρη σχεδόν η γαλλική γνώμη είχε κακές διαθέσεις για την Ελλάδα, γιατί μισούσε το άλλοτε γερμανόφιλο κωνσταντινικό καθεστώς, πράγμα που σε λίγο θα το διαπίστωνε και θα το ομολογούσε και ο Γούναρης.

Αλλά και στο Λονδίνο που έφτασε ο Γούναρης, δεν βρήκε ανταπόκριση. Μέσω του λόρδου Κώρζον, υπουργού Εξωτερικών του διαμηνύθηκε οι προτάσεις τους, που εν συντομία, ήταν: 1) Αναγνώριση της κυριαρχίας του σουλτάνου στην περιοχή της Σμύρνης, 2) Χριστιανός διοικητής στην ίδια περιοχή, 3) Μικτή χωροφυλακή που να ανταποκρίνεται στην σύνθεση του πληθυσμού 4) Παραμονή του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη μέχρι να οργανωθεί η χωροφυλακή.

Οι εν λόγω προτάσεις είχαν απορριφθεί δύο φορές τον Μάρτιο και Ιούνιο του 1921 και τώρα η κυβέρνηση Γούναρη τις κάνει αποδεκτές. Αυτό και αν είναι προχειρότητα εξωτερικής πολιτικής με αδιέξοδα και χωρίς στρατηγική. Βέβαια καθορίστηκε νέα συζήτηση και συνάντηση για τον Μάρτιο του 1922.

Την ίδια εποχή, οι Σμυρνιοί βλέποντας ότι η κατάσταση οδηγεί σε αδιέξοδο, σε μυστική σύσκεψη ιδρύουν οργάνωση για την άμυνα της Μ. Ασίας. Την «Μικρασιατική Άμυνα». Πρωταγωνιστές και ιδρυτές οι Δ. Ψαλτώφ, Αχ. Λάμπρου, Π. Ευρυπαίος, Σωκρ. Σολομωνίδης κ.α.
Στην Κωνσταντινούπολη που έχουν διαφύγει μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, διάφοροι αξιωματικοί με επικεφαλής τον Γεώργ. Κονδύλη-τότε φανατικό αντικωνσταντινικό- ιδρύουν την «Εθνική Άμυνα». Μια οργάνωση που είχε βλέψεις πολιτικού περιεχομένου και σαφώς αντιπολιτευτικού ύφους στη κυβέρνηση Δημ. Γούναρη.

Όταν ενημερώθηκε ο ύπατος Αρμοστής Σμύρνης Αριστ. Στεργιάδης για τις εν λόγω κινήσεις, δεν τις υιοθέτησε, αλλά ακολουθώντας τον δικό του κώδικα δεοντολογίας παρέπεμψε το θέμα στην κυβέρνηση Γούναρη, αναμένοντας οδηγίες.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, προέκυψε θρησκευτικό πρόβλημα. Το πρόβλημα εκλογής Πατριάρχη που δημιούργησε νέες αντιπάθειες και αντιπαλότητες. Η κυβέρνηση ήθελε να μην εκλεγεί Πατριάρχης ο Μελέτιος Μεταξάκης (ήταν βενιζελικός) σε αντίθεση με τον Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο που επέμενε. Έτσι δημιουργούνται όχι μόνο λεκτικές αντιπαραθέσεις αλλά και επεισόδια μεταξύ Στεργιάδη (υποστηρικτή των κυβερνητικών θέσεων) και Μητροπολιτών της Ιωνίας με επικεφαλής τον Χρυσόστομο Σμύρνης.

Αχ Ελλάδα μου γλυκιά!