Πλειστηριασμοί: Δανειολήπτες στην κόψη του ξυραφιού – Λύσεις – ανάσα για το σπίτι σας

Σε τεντωμένο σχοινί ακροβατούν χιλιάδες δανειολήπτες, οι οποίοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στη νέα πραγματικότητα και αναζητούν τρόπους προκειμένου να μπορούν να αποπληρώσουν τη δόση του δανείου τους.

Το νέο περιβάλλον είναι πολύ πιο δύσκολο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν τόσο λόγω της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ όσο και από την απόφαση των τραπεζών και των funds για σκληρή γραμμή.

Η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι έως το τέλος του έτους θα βγουν σε πλειστηριασμό περίπου 35.000- 45.000 ακίνητα, γεγονός που καθιστά σαφές ότι οι δανειολήπτες θα πρέπει να κινηθούν άμεσα για να μη χάσουν την περιουσία τους. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η απόφαση του Αρείου Πάγου, η οποία επιτρέπει στους servicers να διενεργούν πλειστηριασμούς για λογαριασμό των funds που έχει πυροδοτήσει θύελλα αντιδράσεων.

Από την άλλη βέβαια, το γεγονός ότι η χώρα είναι σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, λόγω και της τραγωδίας των Τεμπών, είναι πιθανό να αλλάξει τα δεδομένα ως προς τον αριθμό των πλειστηριασμών που θα γίνουν. Η κυβέρνηση στην παρούσα φάση βρίσκεται σε δυσχερή θέση και προσπαθεί να ανασυνταχθεί και δεν δείχνει διάθεση να ανοίξει άλλο ένα μέτωπο, που είναι πολύ πιθανό να αλλάξει τους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων.

Στην πορεία για την κάλπη άλλωστε, το θέμα των “κόκκινων” δανείων και των πλειστηριασμών, είναι βέβαιο πως θα βρεθεί, ψηλά στην ατζέντα των κομμάτων που διεκδικούν την ψήφο του ελληνικού λαού.

 

Οι εκλογές

Κοινό μυστικό είναι επίσης, ότι δεν πρόκειται να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση πριν από δεύτερες εκλογές που αναμένονται στις 2 Ιουλίου στην καλύτερη περίπτωση, κάτι που σημαίνει ότι ίσως και να μην υπάρξουν δραματικές εξελίξεις έως τότε. Η μεταβλητή των εκλογών, στη διάρκεια των οποίων δεν γίνονται βέβαια πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης, δεν πρέπει να οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα όσους έχουν δάνεια που βρίσκονται στο “κόκκινο”.

Κι αυτό γιατί η πολιτική αστάθεια είναι η μια όψη τους νομίσματος, αλλά η άλλη έχει σχέση με τη βεβαιότητα ότι τράπεζες και funds έχουν πάρει τις αποφάσεις τους και θα προχωρήσουν τους πλειστηριασμούς στην ώρα τους.

Ενδεικτικό προς αυτή την κατεύθυνση είναι και ότι σε κάποιες περιπτώσεις που αφορούν κυρίως μικρές καταναλωτικές οφειλές τα funds ακολουθούν μια ιδιαιτέρως επιθετική πολιτική προς τους δανειολήπτες. Σε κάθε περίπτωση καλό είναι όσοι έχουν δάνεια που αδυνατούν να αποπληρώσουν να βρουν λύσεις που θα τους δώσει τη δυνατότητα να τα ρυθμίσουν προκειμένου να μη βρεθούν αντιμέτωποι με εφιαλτικές καταστάσεις.

 

Συνέπεια και συνέχεια

Το νομοθετικό πλαίσιο δίνει κάποιες δυνατότητες στους δανειολήπτες, αλλά αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι πρέπει να υπάρξει συνέπεια αλλά και συνέχεια στην αποπληρωμή της μηνιαίας δόσης.

Σε διαφορετική περίπτωση ο κίνδυνος να απωλέσει κανείς την περιουσία του και ιδίως το σπίτι του είναι πιο ορατός από ποτέ, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη ζωή του ίδιου και της οικογένειας του.

 

Στρατηγικοί κακοπληρωτές

Η συνέπεια και η συνέχεια αποτελούν δύο βασικές συνιστώσες για όσους θέλουν πραγματικά να αποπληρώσουν το δάνειο τους, με δεδομένο ότι το νομοθετικό πλαίσιο θέλει να βάλει τέλος στους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Στο παρελθόν άλλωστε δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που κάποιοι δανειολήπτες κατέβαλαν τα χρήματα για μια ή δύο δόσεις, αλλά στη συνέχει αδιαφορούσαν, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κουλτούρα των πληρωμών.

 

Τα… εργαλεία

Με βάση αυτά τα δεδομένα εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι τίποτα δεν είναι το ίδιο και οι λογικές που κυριάρχησαν στη διάρκεια των μνημονίων, δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να επαναληφθούν .

Τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι υπάρχουν πλέον όλα εκείνα τα διαθέσιμα εργαλεία που μπορούν να δώσουν συμφέρουσες λύσεις στον δανειολήπτη, επισημαίνοντας όμως ότι καμία δεν είναι χωρίς κόστος.

Όπως εξηγούν τα υπάρχοντα εργαλεία:
-μπορούν να προστατεύουν τον δανειολήπτη ο οποίος είναι σε πραγματική αδυναμία εξυπηρέτησης του δανείου του λόγω της κρίσης και
-κλείνουν τα παράθυρα σε τράπεζες και διαχειριστές δανείων να αποφύγουν αναιτιολόγητα την ρύθμιση.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται ο εξωδικαστικός μηχανισμός, ο οποίος παρά τις ατέλειες του θεωρείται ένα σημαντικό εργαλείο για όποιον πραγματικά επιθυμεί να ρυθμίσει τις οφειλές του.

 

Οι δικλείδες

Σε κάθε περίπτωση, το θεσμικό πλαίσιο προστασίας υπάρχει, αλλά το ζήτημα είναι ποιοι και πως θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν τις δικλείδες που υπάρχουν ώστε να αποτραπούν οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας.

Η απάντηση δεν είναι εύκολη με δεδομένο ότι υπάρχουν δανειολήπτες που ναι μεν θέλουν να είναι συνεπείς, αλλά η ακρίβεια και η οικονομική τους κατάσταση, δεν τους επιτρέπουν να ρυθμίζουν τις οφειλές τους.

 

 

 

Οι ευάλωτοι

Η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι πως ειδικά για τους ευάλωτους, το δίχτυ προστασίας έχει μεγάλη περίμετρο, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης δεν θα κρυφτεί και θα δείξει διάθεση συνεργασίας. Κοινό μυστικό είναι άλλωστε, ότι επιδίωξη της Πολιτείας είναι να υποχρεώσει την τράπεζα ή τον διαχειριστή του δανείου να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου.

Με τον τρόπο αυτό, τράπεζες και διαχειριστές υποχρεώνονται να προχωρήσουν σε ρύθμιση και όχι να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους, αλλά με βασική προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης ανήκει στην κατηγορία των συνεργάσιμων.

Στόχος του κάθε δανειολήπτη πρέπει να είναι η σωτηρία της πρώτης του κατοικίας και πάνω σε αυτή τη λογική είναι υποχρεωμένος να χαράξει τη στρατηγική του για να μη βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο.

 

Ενδιάμεσο Πρόγραμμα

Στο πλαίσιο αυτό, οι ευάλωτοι έχουν από τον περασμένο Σεπτέμβριο στη διάθεσή τους ακόμη ένα “όπλο” που είναι το ενδιάμεσο πρόγραμμα έως τη λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.

Κατά συνέπεια όσοι δανειολήπτες έχουν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν ευάλωτους, μπορεί να υποβάλει αίτηση στην ειδική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους.

Με τον τρόπο αυτό:
-αρχικώς θα λάβουν το σχετικό πιστοποιητικό που τους κατατάσσει στην κατηγορία των ευάλωτων νοικοκυριών και
-στη συνέχεια καθώς θα έχουν τη σχετική βεβαίωση στο χέρι, ο νόμος επιβάλλει την αναστολή κάθε ενέργειας αναγκαστικής εκτέλεσης.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εν λόγω χορήγηση του πιστοποιητικού ανοίγει και τον δρόμο για την επιδότησή του από το κράτος για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που φτάνει τους 15 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι οι δανειολήπτες αυτής της κατηγορίας έχουν ένα πολύ σημαντικό “όπλο” στη διάθεσή τους και στην περίπτωση που το χρησιμοποιήσουν σωστά, θα μπορέσουν και να σώσουν το σπίτι τους.

 

Εξωδικαστικός συμβιβασμός

Ουδείς ασφαλώς αμφισβητεί ότι ο εξωδικαστικός συμβιβασμός παρουσίασε μια σειρά από προβλήματα, αλλά η αλήθεια είναι πως το τελευταίο διάστημα ”τρέχει” με πολύ καλύτερους ρυθμούς.

Εξειδικευμένοι δικηγόροι, τονίζουν ότι ο εξωδικαστικός συμβιβασμός επιτρέπει την συνολική ρύθμισή των οφειλών με βάση τα εισοδήματα και την περιουσιακή κατάσταση του κάθε οφειλέτη. Όπως εξηγούν μέσα σε αυτά, περιλαμβάνονται οι οφειλές προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά Ταμεία και τις τράπεζες, ενώ πλέον σε αυτά θα περιληφθούν και οφειλές προς τους Δήμους.

Κάποιες από τις παρεμβάσεις μάλιστα που έγιναν πρόσφατα έχουν ως στόχο τη βελτίωση στη λειτουργία του εξωδικαστικού μηχανισμού που υπό προϋποθέσεις μπορούν να λειτουργήσουν προς όφελος των οφειλετών.

Με βάση τις αλλαγές αυτές:

-Εισάγεται η υποχρεωτικότητα στην αιτιολόγηση της απόρριψης της πρότασης ρύθμισης.
-Δίνεται η δυνατότητα στους οφειλέτες με μία μόνο οφειλή άνω των 10.000 ευρώ να ρυθμίσουν την οφειλή τους και να διασώσουν τη περιουσία τους.
-Δίνεται η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών υπέρ τρίτων, όπως οφειλές σε δήμους
-Διασφαλίζεται η συναίνεση των μικροπιστωτών στην πρόταση ρύθμισης, υπό προϋποθέσεις.
-Τροποποιείται η διαδικασία διαμεσολάβησης με τους χρηματοδοτικούς φορείς, προς όφελος του οφειλέτη.
-Διαγράφεται σε ποσοστό 100% των τόκων της ρύθμισης, σε περίπτωση εξόφλησης των οφειλών.
-Μειώνεται το επιτόκιο ρύθμισης οφειλών και μετατρέπεται από κυμαινόμενο σε σταθερό στο 3% από 5% που ήταν μέχρι σήμερα ενώ περιλαμβάνει και τις ήδη υφιστάμενες ρυθμίσεις μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.

 

Διμερής ρύθμιση

Εξειδικευμένοι δικηγόροι σε θέματα δανείων τονίζουν ότι το πιο αποτελεσματικό “όπλο” είναι η διμερής ρύθμιση της οφειλής με δανειολήπτη και κάτοχο δανείου να μπορούν να έρθουν σε συνεννόηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει μέριμνα εκ μέρους της Πολιτείας ώστε τόσο ο οφειλέτης όσο και ο κάτοχος δανείου να μπορούν να έρθουν με καλύτερους όρους σε απευθείας συνεννόηση.

Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να ενεργοποιηθεί είτε από τα τέλη Απριλίου είτε στις αρχές Μαΐου, η πλατφόρμα, ώστε όλες οι ρυθμίσεις να γίνονται ηλεκτρονικά με στόχο να παρακολουθούνται τόσο από την ΕΓΔΙΧ όσο και από την ΤτΕ.

Σύμφωνα με την Ένωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις, έως τα τέλη του 2022, έχουν επιτευχθεί διμερείς ρυθμίσεις για δάνεια που υπερβαίνουν συνολικά τα 35 δισ. ευρώ.

 

Υποθήκη

Ειδική μέριμνα, υπάρχει για τους ευάλωτους δανειολήπτες που έχουν υποθηκεύσει την κύρια κατοικία τους και έχουν την επιλογή να απαλλαγούν από το σύνολο των χρεών τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα χάσουν το σπίτι τους.

Ωστόσο, μπορούν να παραμείνουν σε αυτό, πληρώνοντας ενοίκιο για 12 χρόνια, με επιδότηση από το κράτος κάθε μήνα από 70 έως 210 ευρώ, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.

Μετά το τέλος της περιόδου μίσθωσης θα τους δίνεται η δυνατότητα να αγοράσουν το σπίτι τους στην εμπορική του αξία, κάτι όμως που θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να γίνει.

 

Πτώχευση

Μια άλλη λύση είναι η κήρυξη πτώχευσης που οδηγεί σε πλήρη απαλλαγή από τα χρέη, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει ρευστοποίηση στο σύνολο της περιουσίας που έχει ο δανειολήπτης.

Σε αυτή την περίπτωση μετά την πάροδο τριετίας ο οφειλέτης μπορεί να ξεκινήσει οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα δίχως τα βάρη του παρελθόντος.

 

Ομαλή αποπληρωμή

Με βάση μάλιστα τα στοιχεία που επικαλούνται, περισσότερα από 8 δισ. ευρώ έχουν επανέλθει σε καθεστώς ομαλής αποπληρωμής την τελευταία τριετία, ενώ περίπου 115.000 δανειολήπτες έχουν αποκτήσει πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.

Οι Εταιρείες Διαχείρισης Δανείων έχουν θέσει ως στόχο, για το α’ εξάμηνο του έτους, ο ρυθμίσεις και διευθετήσεις δανείων να ανέλθουν σε περίπου 3,2 δισ. ευρώ, αυξημένες άνω του 30% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022.