Ευρώπη: “Πονοκέφαλος” ενέργεια και ανατιμήσεις για τις κυβερνήσεις – Έρχεται δύσκολος χειμώνας

Δύσκολος προμηνύεται ο φετινός χειμώνας για την Ευρώπη δεδομένης της τεταμένης κατάστασης που επικρατεί όσον αφορά την ενέργεια και τις ανατιμήσεις σε προϊόντα πρώτης ανάγκης.

Τα μάτια είναι στραμμένα στην σύνοδο των υπουργών Ενέργειας, την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου, οι οποίοι θα συζητήσουν επείγοντα μέτρα που θα δώσουν μια απάντηση στην εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, μετά και την επ’ αόριστον διακοπή των ροών φυσικού αερίου μέσω του Nord Stream 1.

Σύμφωνα με έγγραφο που ήρθε σε γνώση του Reuters, οι υπουργοί θα συζητήσουν επιλογές όπως ένα ανώτατο όριο στην χονδρική τιμή του εισαγόμενου φυσικού αερίου, πλαφόν στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή την προσωρινή αφαίρεση των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο από το ισχύον σύστημα της ΕΕ για τον καθορισμό των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.

Στο ίδιο έγγραφο που συντάχθηκε από την τσεχική προεδρία αναφέρεται ότι οι υπουργοί θα εξετάσουν επίσης το ενδεχόμενο να λάβουν επείγουσα «πανευρωπαϊκή πιστωτική γραμμή στήριξης» για όσους συμμετέχουν στην ενεργειακή αγορά και αντιμετωπίζουν πολύ υψηλές απαιτήσεις περιθωρίου κέρδους.

Ήδη η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα δαπανήσει 65 δισ. ευρώ για το τρίτο πακέτο στήριξης για τη θωράκιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις του πληθωρισμού.

Σύμφωνα με το Reuters, για τα μέτρα, που περιλαμβάνουν προτάσεις για την επέκταση του μέτρου των φθηνών εισιτηρίων και για φοροελαφρύνσεις ύψους 1,7 δισ. ευρώ για 9.000 εταιρίες στον κλάδο της ενέργειας, συμφώνησαν και τα τρία κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού υπό τον Όλαφ Σολτς.

Χθες δημοσίευμα του Bloomberg ανέφερε ότι η εφαρμογή του μέτρου του δελτίου στην ενέργεια για φέτος τον χειμώνα στην Ευρώπη αρχίζει να φαίνεται σχεδόν αναπόφευκτη.

“Τα χειρότερα δεν έχουν έρθει”

Για κλιμάκωση της ήδη επιδεινωμένης κατάστασης στην Ευρώπη λόγω της ενεργειακής κρίσης κάνει λόγο σε δημοσίευμα του το περιοδικό TIME, στην ηλεκτρονική του έκδοση

Το αμερικανικό περιοδικό τονίζει ότι «τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα» καθώς όπως αναφέρεται η Ευρώπη απέχει πολύ από το να είναι έτοιμη ενόψει του δύσκολου χειμώνα.

Μάλιστα επικαλείται τα λόγια του Λέβελιν Κινγκ  του ειδικού σε θέματα ενέργειας ο οποίος είπε ότι  για την Ευρώπη ο φετινός χειμώνας θα είναι ο «χειρότερος μετά από εκείνον στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από το 1944 έως το 1945».

Για το ράλι στις τιμές της ενέργεια συνοψίζει ότι για το φυσικού αέριο,  το κόστος ανά 1000 κυβικά μέτρα στα μέσα Αυγούστου ξεπέρασε τα 3100 δολάρια, αύξηση 610% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, όπως μετρήθηκε από την ολλανδική αγορά TTF.

Και συνεχίζει: «Σε αυτή την τιμή, πολλοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να λειτουργήσουν για πολύ. Ως συνέπεια του αυξανόμενου κόστους των καυσίμων εισροών, οι τιμές αναφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 300% το 2022, σπάζοντας ρεκόρ. Συνολικά, οι τιμές της ενέργειας είναι δέκα φορές υψηλότερες από τον μέσο όρο της πενταετίας».

Ειδικά για το σενάριο πλήρους διακοπής της παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία το δημοσίευμα αναφέρει ότι οι συνέπειες θα είναι τεράστιες για την Ευρώπη  και τραγικές για την παγκόσμια οικονομία. Το ΔΝΤ υπολόγισε στα μέσα Ιουλίου ότι για την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχική Δημοκρατία μια πλήρης διακοπή του φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ έως και 6%. Η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα μειωνόταν κατά 2,6% το 2022 και άλλο 2% το 2023.

«Οι ελπίδες είναι μεγάλες ότι το συνολικό σχέδιο θα λειτουργήσει και οι πιθανότητες είναι καλές ότι έως τον χειμώνα του 2023 η Ευρώπη θα είναι ενεργειακά ασφαλής. Ο χειμώνας του 2022, ωστόσο, πρόκειται να πονέσει», καταλήγει το άρθρο.

 

Στο τραπέζι το ιβηρικό και το ελληνικό μοντέλο

Το ελληνικό μοντέλο, σύμφωνα με την Eυρωπαϊκή Επιτροπή, θα είχε ισχυρό αντίκτυπο στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, καθώς εξαλείφει κάθε ανταγωνισμό που βασίζεται στις τιμές μεταξύ των διαφορετικών τεχνολογιών παραγωγής. Το μέτρο είναι πιθανό να επηρεάσει σημαντικά τη βεβαιότητα των επενδυτών, πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστεί υποστήριξη για όλη τη μελλοντική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτός ο ρυθμιστικός κίνδυνος θα αντικατοπτρίζεται στο υψηλότερο κόστος κεφαλαίου και στη χαμηλότερη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μέλλον. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός όταν όλα τα έσοδα είναι πάνω από το κόστος που ανακτάται, σημειώνει η Επιτροπή.

Ακόμη πιο επιφυλακτική εμφανίζεται ως προς το ιβηρικό μοντέλο. Το μέτρο, σύμφωνα με την Επιτροπή, εκτιμάται ότι θα αυξήσει την κατανάλωση φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά 45 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Aυτή η επιπλέον κατανάλωση φυσικού αερίου θα αντιπροσώπευε το 10% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου της Ε.Ε. και θα υπερδιπλασίαζε την κατανάλωση φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το ακαθάριστο κόστος από μια πανευρωπαϊκή εφαρμογή αυτού του μοντέλου, εκτιμάται από την Επιτροπή σε 209 δισ. ευρώ με τιμή φυσικού αερίου στα 300 ευρώ/MWh (173 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις μονάδων φυσικού αερίου και 35 δισ. ευρώ επιδοτήσεις για μονάδες άνθρακα) και σε 89 δισ. ευρώ με τιμή φυσικού αερίου 120 ευρώ/MWh.

 

“Ράλι” και στις τιμές των προϊόντων

 

Νέο γύρο συγκέντρωσης και στον κλάδο των σούπερ μάρκετ πυροδοτεί η πληθωριστική κρίση, καθώς οι αλυσίδες καλούνται να λειτουργήσουν με αυξημένο κόστος, κάτι που συμπιέζει ήδη το χαμηλό περιθώριο κέρδους που έχουν έτσι κι αλλιώς, υφιστάμενες την ίδια ώρα μείωση πωλήσεων.

Στην Ελλάδα, η πίεση είναι πολύ μεγαλύτερη προς τις μεσαίες και κυρίως τις μικρές αλυσίδες, οι οποίες δεν έχουν τα περιθώρια σημαντικής απορρόφησης των ανατιμήσεων ούτε πραγματοποίησης μεγάλου εύρους προσφορών προκειμένου να προσελκύσουν τους πολύ πιο συγκρατημένους σε δαπάνες καταναλωτές.

Πρόκειται ταυτόχρονα για τις αλυσίδες εκείνες που δεν ωφελήθηκαν ιδιαιτέρως από την έκρηξη πωλήσεων που κατέγραψε ο κλάδος το 2020, πρώτη χρονιά της πανδημίας, καθώς οι καταναλωτές στράφηκαν προς τις μεγάλες επιχειρήσεις, προκειμένου να πραγματοποιήσουν αγορές σε καταστήματα πολλών τετραγωνικών μέτρων. Το 2020 οι πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν στα υπερμάρκετ αυξήθηκαν κατά 17,8% σε σύγκριση με το 2019, ενώ αυτές που πραγματοποιήθηκαν στην αμέσως μικρότερη κατηγορία, στα μεγάλα σούπερ μάρκετ, αυξήθηκαν κατά 9,7%. Αν και σε μικρότερο βαθμό, η αύξηση των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκε στα υπερμάρκετ διατηρήθηκε και το 2021 (8,1%) και ήταν μακράν η μεγαλύτερη από τις αυξήσεις πωλήσεων που καταγράφηκαν σε όλους τους άλλους τύπους καταστημάτων.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το εργοστάσιο της Brioche Pasquier στο Λονδίνο κάθε ρολό που βγαίνει από τους γιγαντιαίους φούρνους αερίου της εταιρείας έχει κόστος παραγωγής αυξημένο κατά τουλάχιστον 50%.

Από το βούτυρο έως τα αυγά και τη ζάχαρη, οι τιμές των περισσότερων πρώτων υλών που χρησιμοποιεί η γαλλική αρτοποιία έχουν αυξηθεί μετά το ράλι των εμπορευμάτων τον περασμένο χρόνο. Αλλά η εταιρεία βρίσκεται αντιμέτωπη τώρα και με τους αυξανόμενους λογαριασμούς ενέργειας, τονίζει το Bloomberg.

Πρόκειται για διπλό πλήγμα στους παραγωγούς τροφίμων και ένα κόστος που γίνεται άμεσα αισθητό στην τσέπη των καταναλωτών εν μέσω γενικευμένης κρίσης κόστους ζωής.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί ξεπερνώντας το 13% και το ένα τρίτο των βρετανικών νοικοκυριών αναμένεται να ξοδέψει άνω του 10% του εισοδήματός του στην ενέργεια, το αυξανόμενο κόστος των τροφίμων εντείνει την επισιτιστική φτώχεια.

“Είναι το φαινόμενο ντόμινο που συνέβη καθώς δεχθήκαμε τεράστια αύξηση στο κόστος της ενέργειας”, δηλώνει στο Bloomberg ο Ryan Peters, διευθύνων σύμβουλος της Brioche Pasquier UK, ο οποίος διευθύνει το εργοστάσιο στο Milton Keynes.

“Προσπαθήσαμε να αυξήσουμε λίγο τις τιμές μας στους λιανοπωλητές και αυτό περνάει δυστυχώς στους καταναλωτές”, επισημαίνει.

Οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων σημείωσαν ρεκόρ εντός του έτους, καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άφησε τον πλανήτη με έλλειψη βασικών προϊόντων, όπως το σιτάρι και τα φυτικά έλαια. Και παρόλο που το παγκόσμιο κόστος των τροφίμων έχει αρχίσει να μειώνεται (για τέταρτο διαδοχικό μήνα τον Ιούλιο) οι καταναλωτές μοιάζει απίθανο να δουν βελτίωση στις τιμές.

Κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι οι παραγωγοί τροφίμων στην Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωποι τώρα με τις υψηλές τιμές της ενέργειας, καθώς το φυσικό αέριο, ο άνθρακας και η ηλεκτρική ενέργεια εμπορεύονται σε υπερπολλαπλάσιες από τις συνηθισμένες τιμές.

Και τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη, τονίζει το Bloomberg, καθώς πλησιάζουν οι σκοτεινές και παγωμένες μέρες του χειμώνα, που θα αυξήσουν τη ζήτηση ενέργειας για θέρμανση και ηλεκτρισμό.

 

 

[Με πληροφορίες από skai.gr, capital.gr, kathimerini.gr]