Αυθαίρετα: Πώς σώζονται έως 30 Ιουνίου

Σφίγγει ο κλοιός για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι απέφευγαν συστηματικά έως τώρα να προχωρήσουν σε τακτοποίηση και πλέον κινδυνεύουν με βαριά πρόστιμα και κατεδάφιση του ακινήτου τους.

Το χρονικό περιθώριο που έχουν στη διάθεσή τους είναι μόλις πέντε μήνες, με την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος να διαμηνύει ότι πρόκειται για την τελευταία  ευκαιρία δήλωσης αυθαιρέτου με διευκολύνσεις.
Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι μετά το τέλος του τελεσίγραφου, οποίος δεν ενταχθεί στη ρύθμιση θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του νόμου, που είναι κάτι παραπάνω από οδυνηρές.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι οι παραβάτες θα συλλαμβάνονται με το… πάτημα ενός κουμπιού ή καλύτερα μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, που αφορά όλες τις κατηγορίες αυθαίρετων κτισμάτων.
Ο χρόνος λοιπόν μετρά αντίστροφα και όσοι δεν θέλουν να μπλέξουν σε… περιπέτειες, δηλαδή βαριές χρηματικές καμπάνες, αλλά και κατεδάφιση του ακινήτου τους, θα πρέπει να σπεύσουν για τακτοποίηση.

Με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν έως τώρα:

• Όσοι έχουν αυθαίρετο με παραβάσεις κατηγορίας 1-4 μπορούν έως τις 30 Ιουνίου να τακτοποιήσουν τις ιδιοκτησίες τους με τις υπάρχουσες ευνοϊκές διατάξεις του Ν. 4495/17.
• Όσοι έχουν αυθαίρετο με παραβιάσεις κατηγορίας 5 έχουν μόλις 5 μήνες ώστε να μπουν στην ρύθμιση γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα ακολουθήσουν μπουλντόζες.
• Οι πολύ σοβαρές αυθαιρεσίες αφορούν σε υπέρβαση τουλάχιστον κατά 40% στην κάλυψη και στη δόμηση ή καθ’ ύψος πάνω από 20%.

Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος έχει ξεκαθαρίσει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να κάνει πίσω, καθώς στόχος της είναι να μπει τέλος στο καθεστώς της ιδιότυπης οικιστικής αναρχίας.
Αυτό σημαίνει ότι από τον Ιούλιο που θα τεθεί σε εφαρμογή η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, οι πολίτες θα έχουν αύξηση του προστίμου κατά 20% την πρώτη χρονιά και για κάθε επόμενη θα επιβαρύνονται με επιπλέον 5%.
Όσον αφορά στις ημερομηνίες που αναφέρθηκαν παραπάνω και θεωρούνται ορόσημο, η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος έχει τονίσει ουκ ολίγες φορές ότι είναι και οι τελευταίες.
Κατά συνέπεια όσοι θέλουν να είναι νόμιμοι θα πρέπει να ανταποκριθούν άμεσα στις νέες ημερομηνίες , για να μην κινδυνεύουν με κυρώσεις που σημαίνουν τεράστια έξοδα και απώλεια περιουσίας.

Οι κίνδυνοι για όσους δεν συμμορφωθούν και δε γίνουν νόμιμοι είναι:

• Καταγγελίες από γείτονες
• Προσφυγές στα δικαστήρια
• Πολεοδομικά πρόστιμα
• Αναδρομικό ΕΝΦΙΑ
• Κατεδάφιση ακινήτου
• Μπλόκο στη μεταβίβασή.

Ο τελευταίος είναι και ο μεγαλύτερος κίνδυνος, λόγω του ότι αυθαίρετη ιδιοκτησία σημαίνει ότι δεν μεταβιβάζεται στα παιδιά του ιδιοκτήτη, εάν δεν έχει γίνει τακτοποίηση.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τώρα υπάρχει η χρυσή ευκαιρία, ώστε όσοι έχουν αυθαίρετο να ξεμπερδέψουν οριστικά με τα λάθη που έκαναν στο παρελθόν και να κάνουν μια νέα αρχή.
Όπως γίνεται αντιληπτό η τακτοποίηση αποτελεί μονόδρομο για όλους όσοι έχουν αυθαίρετο, καθώς το ηλεκτρονικό μάτι της Ταυτότητας Κτιρίου, θα «συλλαμβάνει» άμεσα τους παράνομους.
Κατά συνέπεια δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και όσοι έχουν αυθαίρετο θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα σε πολύ συγκεκριμένες κινήσεις για να μην βρεθούν αντιμέτωποι με χρηματικές καμπάνες και κατεδάφιση.

Τοπογραφικά
Εκτός από τη δήλωση ακινήτου στο Κτηματολόγιο, θα πρέπει να συνταχθούν σύγχρονα τοπογραφικά διαγράμματα για τα οικόπεδα και τα αγροτεμάχια, για τα οποία δεν υπάρχει ακριβής μέτρηση στα συμβόλαιά.
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει τόσο στο Ε9 όσο και στο Κτηματολόγιο να δηλωθεί το σωστό εμβαδόν της έκτασης, για να μην υπάρχουν λάθη που θα μπλοκάρουν τη μελλοντική μεταβίβαση του ακινήτου.

Επίσης:

• Θα πρέπει ελέγξετε και να διορθώσετε τα τετραγωνικά μέτρα της οικοδομής που δηλώνετε στο Ε9 και στη ΔΕΗ, ώστε να είναι ίδια με τα τετραγωνικά που αναγράφονται στο έντυπο της Οικοδομικής Άδειας και στο Κτηματολόγιο.
• Θα πρέπει να εντοπίσετε τα αγροτεμάχια που δεν έχουν τίτλους ιδιοκτησίας, αλλά δηλώνονται στο Ε9, και ΝΑ ελέγξτε αν φαίνονται ως δασικά στον δασικό χάρτη.

Κρίσιμες ημερομηνίες
Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων θα πρέπει και να τα δηλώσουν και να τα τακτοποιήσουν έως τις  31 Ιουνίου για να κάνουν χρήση των ευνοϊκών ρυθμίσεων που ισχύουν μέχρι αυτή την ημερομηνία.
Ακόμη έως τις 31 Μαρτίου, οι ιδιοκτήτες είναι υποχρεωμένοι να δηλώσουν τα επιπλέον «αδήλωτα» τετραγωνικά των κτισμάτων τους στον δήμο, για να  απαλλαγούν από δημοτικούς φόρους και τέλη.

Διευκολύνσεις
Η αντίστροφη μέτρηση για όσους έχουν αυθαίρετο έχει αρχίσει και το δίλημμα με το οποίο βρίσκονται αντιμέτωποι είναι να πληρώσουν κάποιοι πρόστιμο ή να χάσουν την περιουσία τους.
Όσοι επιλέξουν να τα δηλώσουν μπορούν να κάνουν χρήση των ευνοϊκών διατάξεων του νέου νόμου που δίνει σημαντικές διευκολύνσεις σε όσους έχουν πάρει την απόφαση να νομιμοποιήσουν το ακίνητό τους.

Οι διευκολύνσεις για όσους μπουν στις ρυθμίσεις έως και τις 30 Ιουνίου, είναι οι εξής:

• 100 δόσεις για την εξόφληση των προστίμων.
• Μείωση 20% σε όσους πληρώσουν εφάπαξ το πρόστιμο.
• Μείωση 10% σε όσους καταβάλουν το 30% του προστίμου.
• Δόσεις με 50 ευρώ το μήνα.
• Παράταση επιπλέον δύο ετών στην τακτοποίηση αυθαίρετων σε όσους αδυνατούν οικονομικά να πληρώσουν τα πρόστιμα.
• Μειωμένα παράβολα.
• Δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτου σε εξ αδιαιρέτου οικόπεδο χωρίς τη συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι με την καταβολή του παραβόλου ύψους 250 ευρώ νομιμοποιούνται αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν μεταξύ 1955 και 1975 χωρίς την πληρωμή προστίμου.
Ο νόμος προβλέπει πληρωμή του 15% του προστίμου για τα αυθαίρετα που κτίστηκαν από το 1975 έως το 1982 και πληρωμή του 60% του προστίμου για τα αυθαίρετα που κτίστηκαν από την 1η/1/83 έως  1η/1/1993.

Προβλέπει επίσης:

• Πληρωμή του 80% του προστίμου για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από την 1η/1/1993 έως την 31η/12/2003.
• Επιπλέον μείωση σε όσους έχουν μία και μοναδική κατοικία.

Εάν δηλώσετε το αυθαίρετό σας μέχρι 31 Μαρτίου 2020 και ταυτόχρονα κάνετε τις διορθώσεις στο Ε9, τότε θα έχετε τη φοροαπαλλαγή από δημοτικούς φόρους και τέλη για τη δεκαετία 2010 έως 2019.
Καλό είναι λοιπόν να προχωρήσετε στη δήλωση του αυθαίρετό έως και τις 31 Μαρτίου προκειμένου να κάνετε μια νέα αρχή καθώς οποιαδήποτε άλλη επιλογή οδηγεί σε περιπέτειες.

Δήμος, απαλλαγές
Ο ιδιοκτήτης που έχει δηλωμένο το ακίνητό του στον δήμο με μικρότερο εμβαδόν από το πραγματικό, μπορεί να υποβάλει δήλωση με διορθωμένο Ε9, με τα πλήρη και ορθά στοιχεία.
Σε μια τέτοια περίπτωση γλιτώνει την επιβολή προστίμων για το παρελθόν και τις αναδρομικές χρεώσεις πολλών ετών και για το λόγο αυτό θα πρέπει  να προσέλθουν οικειοθελώς στους δήμους μέχρι τις 31 Μαρτίου.
Το κέρδος τους σ’ αυτή την περίπτωση είναι ότι και το κεφάλι τους ήσυχο θα έχουν από εδώ και στο εξής  και δεν θα επιβαρυνθούν με αναδρομικές επιβαρύνσεις και δημοτικά τέλη τη δεκαετία 2010-2019.
Η ισχύουσα ρύθμιση αφορά και την δήλωση αδήλωτων επιφανειών μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων, ώστε η απαλλαγή από δημοτικούς φόρους και τέλη να ισχύσει και για τα επιπλέον τετραγωνικά που θα δηλωθούν.

Πληρωμή δόσεων
Ζητούμενο επίσης είναι τι θα γίνει με τα αυθαίρετα τετραγωνικά που έχουν δηλωθεί στους δήμους πριν από τον Δεκέμβρη του 2019 και οι ιδιοκτήτες πληρώνουν δόσεις ύστερα από διακανονισμό
Για λόγους ισονομίας των πολιτών και ιδιαίτερα των συνεπών εκείνων που έσπευσαν οικειοθελώς να τις δηλώσουν, θα υπάρξει ερμηνευτική εγκύκλιος από το υπουργείο Εσωτερικών.
Η δέσμευση που υπάρχει από το αρμόδιο υπουργείο είναι ότι δεν θα ζητηθεί η είσπραξη των συγκεκριμένων οφειλών, εφόσον δεν έχουν ήδη καταβληθεί στους δήμους.

ΕΝΦΙΑ
Με τη διόρθωση των στοιχείων των ακινήτων που έχουν δηλωθεί στο Ε9 προκύπτει υποχρέωση καταβολής επιπλέον ΕΝΦΙΑ  λόγω της αύξησης των τετραγωνικών μέτρων της επιφάνειας ενός ή περισσότερων ακινήτων.
Σε αυτή την περίπτωση ο ιδιοκτήτης ακινήτου, είναι υποχρεωμένος να πληρώσει αναδρομικά το φόρο από το έτος 2014 και μετά.

Κτηματολόγιο
Η δήλωση των επιπλέον τετραγωνικών στο Κτηματολόγιο είναι σε κάθε  περίπτωση υποχρεωτική, καθώς έχει αρχίσει η διαδικασία σύνδεσης του με το taxisnet
Έτσι, οι ελεγκτές της Υπηρεσίας Εσόδων αποκτούν άμεση πρόσβαση στα αρχεία του Εθνικού Κτηματολογίου για να εντοπίζονται όλα τα ακίνητα και εμπράγματα δικαιώματα (πλήρη ή ψιλή κυριότητα, επικαρπία κ.λπ.).

“Καμπάνες”
Όσοι δεν δηλώσουν τα πραγματικά τετραγωνικά σε Ε9 και κτηματολόγιο θα εντοπιστούν από μελλοντικές διασταυρώσεις στοιχείων που θα γίνουν μεταξύ των δύο αρχείων.
Εάν διαπιστωθεί ότι λόγω της μη διόρθωσης στοιχείων πλήρωναν για ένα ή περισσότερα έτη ΕΝΦΙΑ λιγότερο από αυτόν που όφειλαν κανονικά, θα υποστούν τις συνέπειες του νόμου.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να πληρώσουν τα διαφυγόντα ποσά αναδρομικά μαζί με προσαυξήσεις της τάξεως του 10%-50% και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής υπολογιζόμενους με 0,73% ανά μήνα εκπρόθεσμης καταβολής.

Εντοπισμός αδήλωτων αυθαιρέτων
Η ηλεκτρονική καταγραφή του ακινήτου μέσω του λογισμικού συστήματος του Κτηματολογίου δίνει τη δυνατότητα να  εντοπιστεί πολύ εύκολα ένα αυθαίρετο κτίσμα και μάλιστα οπουδήποτε.
Για παράδειγμα, μια αποθήκη 10 τετραγωνικών που έχει μετατραπεί σε κατοικία 50 τετραγωνικών, βρίσκεται πλέον με το πάτημα ενός κουμπιού.
Στην ουσία αρκεί μια απλή εντολή για να εμφανιστούν όλα τα ακίνητα που δηλώνονται ως αδόμητα και να διασταυρωθούν με τους σύγχρονους χάρτες του Κτηματολογίου, που αποτυπώνουν τους δομημένους χώρους.
Κάτι ανάλογο γίνεται και με τη διασταύρωση των τετραγωνικών μέτρων των ακινήτων, καθώς έχει τεθεί σε εφαρμογή το «e-άδειες», που αφορά στην ηλεκτρονική έκδοση των οικοδομικών αδειών.