Σύνταξη και εργασία: Γιατί οι ιδιωτικοί φεύγουν νωρίτερα και οι δημόσιοι εξαντλούν το όριο

Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα και οι εκπαιδευτικοί επιθυμούν συχνά να βγουν στη σύνταξη νωρίτερα, ενώ οι εργαζόμενοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι τείνουν να εξαντλούν, σε πολλές περιπτώσεις, το ηλικιακό όριο των 67 ετών.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν βιάζονται να αποχωρήσουν, παρά το γεγονός ότι οι συντάξεις τους είναι στατιστικά υψηλότερες – με μέση κύρια σύνταξη κοντά στα 1.200 ευρώ, σχεδόν 50% πάνω από την αντίστοιχη στον ιδιωτικό τομέα που κυμαίνεται γύρω στα 750 ευρώ. Επιπλέον, λαμβάνουν και επικουρική σύνταξη. Οι καλύτερες συνθήκες εργασίας στο δημόσιο αποτελούν σημαντικό παράγοντα που καθυστερεί την έξοδο στη σύνταξη.

Αντίθετα, στον ιδιωτικό τομέα, οι σκληρές εργασιακές συνθήκες, η ανεργία σε μεγαλύτερες ηλικίες και η προτίμηση των εργοδοτών σε νεότερο και φθηνότερο εργατικό δυναμικό οδηγούν πολλούς να αποχωρούν νωρίτερα. Παράλληλα, το ασφαλιστικό σύστημα δίνει κίνητρα για συνέχιση εργασίας μετά τη σύνταξη, κάτι ιδιαίτερα ελκυστικό για ελεύθερους επαγγελματίες, εμπόρους, τεχνίτες και εξειδικευμένους μισθωτούς.

Στον δημόσιο τομέα, όμως, η επαναπρόσληψη συνταξιούχων είναι πολύ περιορισμένη, κυρίως λόγω κανονισμών ΑΣΕΠ, και εμφανίζεται σε ελάχιστες περιπτώσεις σε παλιές ΔΕΚΟ ή φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Όσον αφορά το οικονομικό σκέλος, η εργασία μετά τη σύνταξη δεν επιφέρει περικοπή της σύνταξης, αλλά επιβάλλει:

• Πέναλτι 10% επί των αποδοχών για μισθωτούς,

• Προσαύξηση 50% στις εισφορές κύριας ασφάλισης για ελεύθερους επαγγελματίες, που μεταφράζεται σε περίπου 91 ευρώ επιπλέον μηνιαίως στην κατώτατη ασφαλιστική κλάση.

Παράλληλα, οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι καταβάλλουν διπλές εισφορές υγείας – ως συνταξιούχοι και ως εργαζόμενοι, με επιβάρυνση περίπου 6% και 5% αντίστοιχα επί των αμοιβών.

Η φορολογία αποτελεί επιπλέον παράγοντα: συνταξιούχος που εργάζεται ως μισθωτός μπορεί να δει την φορολογική του κλίμακα να ανεβαίνει σημαντικά, οδηγώντας σε επιπλέον φόρο που μπορεί να φτάσει και τα 2.137 ευρώ εφάπαξ, λόγω συνδυασμού εισοδημάτων από σύνταξη και εργασία. Αντίθετα, οι συνταξιούχοι ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη φορολογική τους επιβάρυνση δικαιολογώντας το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα.

Τέλος, μετά το πέρας του εργασιακού βίου, συνήθως γύρω στα 67 έτη, ο ασφαλισμένος μπορεί να επανέλθει στον ΕΦΚΑ και να ζητήσει να προσμετρηθεί ο επιπλέον χρόνος ασφάλισης. Για κάθε χρόνο ασφάλισης με μισθό 1.000 ευρώ μεικτά, η μηνιαία προσαύξηση στη σύνταξη ανέρχεται σε 7,5 ευρώ μεικτά. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, αντίστοιχα, η προσαύξηση φτάνει τα 6,8 ευρώ μεικτά τον μήνα για κάθε επιπλέον χρόνο ασφάλισης.

Η διαφορά στην προσέγγιση σύνταξης και εργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αντικατοπτρίζει τις διαφορετικές εργασιακές συνθήκες και τις δυνατότητες που δίνει το ασφαλιστικό σύστημα, με σημαντικές επιπτώσεις για τους ασφαλισμένους και το μέλλον της εργασίας στην Ελλάδα.