Εξωδικαστικός: Λύσεις για γερό “κούρεμα” χρεών

Τα μυστικά για μια νέα αρχή

*Πώς σβήνονται οι οφειλές

*Αναλυτικά παραδείγματα

*Ποιο είναι το νέο επιτόκιο

*Τι προβλέπεται για τις δόσεις

Λύσεις για γερό “κούρεμα” που θα τους βγάλουν από το αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει αναζητούν χιλιάδες οφειλέτες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα χρέη τους και να κάνουν μια νέα αρχή.

Το πρόβλημα είναι τεράστιο και αφορά από δανειολήπτες τραπεζών και servicers έως οφειλέτες σε δημόσιο και φορείς κοινωνικής ασφάλισης οι οποίοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει.

Το ληξιπρόθεσμο Ιδιωτικό Χρέος, που συσσωρεύτηκε στις πλάτες επιχειρήσεων και νοικοκυριών είναι τεράστιο, έχει σε μεγάλο βαθμό τις ρίζες του στην οικονομική κρίση που οδήγησε τη χώρα στα Μνημόνια.

Η έξοδος από την σκληρή επιτήρηση γέννησε ελπίδες ότι κάτι θα άλλαζε, αλλά η κρίση της πανδημίας και του πληθωρισμού, είχε ως αποτέλεσμα να συνεχίζεται έως και σήμερα ο εφιάλτης του υπερδανεισμού.

Τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι άκρως ανησυχητικά, καθώς το ιδιωτικό χρέος ανέρχεται στα 371 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 224 δισ. ευρώ, δηλαδή το 60% αποτελούν ληξιπρόθεσμες οφειλές

Ειδικότερα:

-το ληξιπρόθεσμο χρέος των ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς τις Τράπεζες, πλην αυτών που πουλήθηκαν σε funds, ανέρχεται σε 11,7 δισ. ευρώ, που αποτελεί το 7,9% των συνολικών δανείων των Τραπεζών (148,099 δισ. ευρώ). Το ποσοστό αυτό, παρότι υποχώρησε, παραμένει ακόμα υψηλότερο από το αντίστοιχο της Ευρωζώνης, που διαμορφώνεται στο 2,3%. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν τα 61 δισ. ευρώ, που αποτελούν το ληξιπρόθεσμο κομμάτι των τραπεζικών δανείων που πουλήθηκαν σε funds και βρίσκονται υπό τη διαχείριση των Servicers. Ουσιαστικά, το ύψος των ληξιπρόθεσμων δανείων αγγίζει τα 73 δισ. ευρώ, αποτελώντας το 50% του συνολικού τραπεζικού δανεισμού.

-4.000.000 πολίτες χρωστούν συνολικά 105 δισ. ευρώ, με τα 26,3 δισ. ευρώ να θεωρούνται ανεπίδεκτα είσπραξης και περίπου 79 δισ. ευρώ να αποτελούν το πραγματικό ληξιπρόθεσμο ποσό. Σε αυτά έρχονται να προστεθούν 47,17 δισ. ευρώ, που αποτελούν το τρέχον υπόλοιπο των οφειλών προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία.

Νέα αρχή

Όπως γίνεται σαφές, η κατάσταση είναι εφιαλτική και η κυβέρνηση έχει προκρίνει διάφορες λύσεις που και ανάσες θα δίνει και θα βάζει οριστικό τέλος στη λογική του “δεν έχω δεν πληρώνω”.

Οι λύσεις που έχουν προκριθεί έχουν ως στόχο να δώσουν τη δυνατότητα σε όσους είναι συνεπείς να σώσουν την περιουσία τους και να αρχίσουν να αποπληρώνουν τα χρέη που ανέλαβαν στο παρελθόν.

“Κούρεμα” οφειλών

Μια από τις λύσεις είναι η ένταξη στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών που αποτελεί σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών μια ρεαλιστική επιλογή για τους οφειλέτες.

Όπως εξηγούν, μέσω του Μηχανισμού, οι οφειλέτες έχουν πλέον τη δυνατότητα να ρυθμίσουν το σύνολο των χρεών τους εξασφαλίζοντας μια αυτοματοποιημένη λύση και αποφεύγοντας τις δικαστικές περιπέτειες.

Δύο είναι τα μεγάλα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός:

Α. Μείωση έως και 28% των οφειλών για το σύνολο των οφειλετών και για δάνεια που καλύπτονται από εμπράγματη ασφάλεια με βελτίωση του σχετικού αλγορίθμου.

Β. Σταθερό επιτόκιο 3% για 3 έτη που αφορά όλες τις ρυθμίσεις (Δημόσιο, τράπεζες και servicers).

Ειδική μέριμνα υπάρχει για τους ευάλωτους καθώς ορίζεται ως αυτόματη και υποχρεωτική η αποδοχή από τράπεζες και Δημόσιο της πρότασης αναδιάρθρωσης του χρέους εάν έχει εκδοθεί η βεβαίωση του Ευάλωτου Οφειλέτη μέσω του gov.gr.

 

Δικαίωμα απόρριψης

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση ενώ οι τράπεζες και οι servicers, σε περίπτωση διαφωνίας, θα πρέπει να προσφεύγουν δικαστικά.

Σε αυτή την περίπτωση τράπεζες και servicers αναλαμβάνουν και το κόστος της διαδικασίας) για να αμφισβητήσουν την πρόταση, εάν διαθέτουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ευάλωτος δεν είναι πραγματικά ευάλωτος.

 

Τα οφέλη της ένταξης

Το μεγάλο κέρδος από την ένταξη στον Μηχανισμό, είναι η αναστολή των μέτρων ατομικής και συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη (π.χ. πλειστηριασμοί και κατασχέσεις), εφόσον τηρείται η ρύθμιση.

Επίσης ο οφειλέτης αποκτά το δικαίωμα έκδοσης ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας, κάτι που είναι πολύ σημαντικό, καθώς σε διαφορετική περίπτωση χάνει όλα του τα δικαιώματα.

Ο οφειλέτης με την ένταξή του στον Μηχανισμό έχει τη δυνατότητα:

-ρύθμισης των δανείων που έχουν εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου,

-ένταξης σε ρύθμιση έως 240 δόσεων για αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και έως 420 προς χρηματοπιστωτικούς φορείς,

-δυνατότητα διαγραφής βασικής οφειλής, τόκων, προστίμων & προσαυξήσεων

-μερική διαγραφή χρέους, ενώ αποφεύγεται η προσφυγή σε δικαστικές λύσεις. Προϋπόθεση είναι η απόδειξη πραγματικής οικονομικής αδυναμίας από την πλευρά του οφειλέτη, των συνοφειλετών, καθώς και των εγγυητών.

 

Παράδειγμα

Για παράδειγμα, εάν κάποιος έχει δανειακή υποχρέωση 100.000 ευρώ και η αξία του ακινήτου του (εμπράγματη εξασφάλιση του δανείου) είναι 50.000 ευρώ, έχει ποσοστό οφειλής ως προς την αξία του ακινήτου 200%.

Έως πρόσφατα ο αλγόριθμος της πλατφόρμας έβγαζε ρύθμιση για ποσό 45.220 ευρώ, δηλ. του έχει μειώσει το χρέος κατά 54.780 ευρώ.

Με την κατάργηση της ανωτέρω παραμέτρου στον αλγόριθμο, το ποσό της ρύθμισης θα πέσει αυτομάτως σε 32.500 ευρώ, δηλαδή επιπλέον διαγραφή χρέους 22.280 ευρώ που σημαίνει επιπλέον «κούρεμα» της οφειλής κατά 28%.

Όσο μεγαλώνει η αξία του ακινήτου σε σχέση με την δανειακή υποχρέωση, θα περιορίζεται το «κούρεμα». Στην περίπτωση π.χ. που η αξία του ακινήτου είναι 120.000 ευρώ και η οφειλή 100.000 ευρώ (ποσοστό οφειλής προς εμπορική αξία ακινήτου 83%), η ρύθμιση που έβγαζε ο αλγόριθμος ήταν για ποσό 80.528 ευρώ, δηλ. έχει «κουρέψει» χρέος 19.472 ευρώ.

Με τα νέα δεδομένα, το ποσό της ρύθμισης θα μειώνεται σε 78.000 ευρώ, δηλαδή ο οφειλέτης θα γλυτώνει επιπλέον 2.528 ευρώ (επιπλέον «κούρεμα» 3%).

 

Δικαίωμα υπαγωγής

Δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν όσοι χρωστούν πάνω από 10.000 ευρώ σε ληξιπρόθεσμες, ενήμερες, ή εξυπηρετούμενες οφειλές εάν αποδεικνύεται επιδείνωση της οικονομικής τους κατάσταση κατά τουλάχιστον 20%.

Στη ρύθμιση μπορούν να περιληφθούν οφειλές σε δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που είναι σε λύση ή εκκαθάριση ή έχουν παύσει να υφίστανται, με αίτηση του τρίτου προσώπου που έχει εις ολόκληρον ευθύνη με την επιχείρηση αυτή.

 

Δεν επιτρέπεται υπαγωγή

Εκτός μένουν όσοι έχουν ήδη υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για επικύρωση της συμφωνίας εξυγίανσης ή αίτηση για την κήρυξή τους σε πτώχευση ή για υπαγωγή στην πτωχευτική διαδικασία του ν.3588/2007 ή αίτηση υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν.4469/2017 ή αίτηση υπερχρεωμένων του ν.3869/2010 ή αίτηση για την προστασία της κύριας κατοικίας του ν.4605/2019.

Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να υπάρξει πρώτα παραίτηση από αυτές τις διαδικασίες πριν την υποβολή της ένταξης στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό του ν. 4738/2020.

-Για εκείνους που έχουν υπαχθεί σε μία από τις ως άνω διαδικασίες ή στον ν. 4307/2014 ή εκκρεμεί η έκδοση δικαστικής απόφασης για την υπαγωγή τους στις διαδικασίες αυτές ή δεν έχουν παρέλθει τουλάχιστον 15 μήνες από την απόφαση υπαγωγής.

-Όταν δεν έχουν ακόμη παρέλθει 12 μήνες από την ολοκλήρωση προηγούμενης διαδικασίας Εξωδικαστικού Μηχανισμού.

-Σε περίπτωση που ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο, ο διευθύνων σύμβουλος, διαχειριστής ή εταίρος, έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για ορισμένα αδικήματα (ιδίως φοροδιαφυγή, ξέπλυμα, υπεξαίρεση, απάτη, καταδολίευση δανειστών κ.λπ.) σε βαθμό κακουργήματος (εκτός εάν πρόκειται για το αδίκημα της απάτης σε βάρος του Δημοσίου ή Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, οπότε αρκεί η καταδίκη σε βαθμό πλημμελήματος). Ειδικά για τους διευθύνοντες συμβούλους, διαχειριστές, εταίρους των νομικών προσώπων πρέπει το αδίκημα να έχει τελεστεί κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

 

‘Ύψος διαγραφής

Η πρόταση ρύθμισης των οφειλών προκύπτει αυτοματοποιημένα βάσει του ειδικού αλγορίθμου της πλατφόρμας και λαμβάνει υπόψη την αξία της περιουσίας και του διαθέσιμου εισοδήματος, μετά την κάλυψη των εύλογων και ανελαστικών δαπανών.

Η πρόταση αφορά τόσο τον οφειλέτη όσο και τους συνοφειλέτες -εγγυητές του, εάν έχουν κάνει άρση απορρήτου και στη συνέχεια έχουν ολοκληρώσει τις ενέργειες που προβλέπονται.

Στο πλαίσιο του Μηχανισμού προβλέπεται η μερική διαγραφή:

-έως 75% επί της βασικής οφειλής προς το δημόσιο,

-έως 85% επί των προσαυξήσεων των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ΑΑΔΕ και e-ΕΦΚΑ,

-έως 95% επί των προστίμων της ΑΑΔΕ,

-έως 80% επί της βασικής οφειλής,

-έως 100% επί των τόκων προς τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων.

Σε μη ευάλωτους που έχει εκδοθεί πρόγραμμα πλειστηριασμού τίθεται όριο, μέχρι 10% επί της οφειλής, στο ύψος της προκαταβολής που μπορούν να ζητούν οι πιστωτές να συναινέσουν σε ρύθμιση και να ανασταλεί έτσι ο πλειστηριασμός.

Στη συνέχεια το μακροχρόνιο πλάνο αποπληρωμής έχει ως εξής:

-έως 240 δόσεις για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης,

-τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς τις τράπεζες και servicers δύναται να ρυθμιστούν σε έως α) 420 δόσεις για οφειλές φυσικών προσώπων που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από ειδικά προνόμια, β) 240 δόσεις για οφειλές φυσικών προσώπων που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια και για οφειλές νομικών προσώπων που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από ειδικά προνόμια, γ) 180 δόσεις για οφειλές νομικών προσώπων που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια.

 

Διαδικασία, αξιολόγηση, απώλεια

Η αίτηση αξιολογείται από τους χρηματοδοτικούς φορείς που υποβάλλουν, μέσω της πλατφόρμας, πρόταση αναδιάρθρωσης των οφειλών.

Εάν ο οφειλέτης συναινέσει η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών είναι δεσμευτική για όλους τους πιστωτές.

Η ρύθμιση των οφειλών ολοκληρώνεται με την καταβολή του συνόλου των δόσεων σε κάθε πιστωτή.

Εάν ο οφειλέτης καθυστερήσει 3 δόσεις ή το 3%, του συνολικά οφειλόμενου ποσού, κάθε πιστωτής μπορεί να καταγγείλει τη ρύθμιση με αποτέλεσμα την απώλεια της ρύθμισης.

Κάτι τέτοιο συνεπάγεται την αναβίωση των απαιτήσεων πριν τη σύμβαση αναδιάρθωσης, αφαιρουμένων ποσών που τυχόν καταβλήθηκαν στο πλαίσιο της ρύθμισης και οι απαιτήσεις αυτές καθίστανται ληξιπρόθεσμες και άμεσα απαιτητές.