Τηλεκπαίδευση: «Πόλεμος» μεταξύ Αρχής Προστασίας Δεδομένων και Νίκης Κεραμέως – Τι απαντά το υπουργείο

Μεγάλα κενά στην προστασία προσωπικών δεδομένων εντόπισε η αρμόδια Αρχή για το ζήτημα κατά τη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020 και συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια των lockdown λόγω του κορωνοϊού στην χώρα.

«Τον Μάρτιο του 2020 ξεκινά η προαιρετική τηλεκπαίδευση και υπογράφεται η πρώτη σύμβαση-πλαίσιο με την εταιρία Cisco. Στη συνέχεια, το υπουργείο Παιδείας προσπαθεί να επιβάλλει τη μετάδοση του μαθήματος μέσω κάμερας και μέσα από την τάξη, ανοίγοντας αναπόφευκτα τη συζήτηση για την προστασία των προσωπικών δεδομένων μαθητών και εκπαιδευτικών και συναντώντας την καθολική άρνηση της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Ακολούθησαν δύο νέες συμβάσεις και άνοιξε μεγάλη κουβέντα για το εάν προστατεύονται τα ευαίσθητα δεδομένα εκατομμυρίων παιδιών και εκπαιδευτικών.

Σύμφωνα με την οριστική απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης διαπιστώθηκαν παραβιάσεις της νομοθεσίας σε ουκ ολίγες περιπτώσεις αφήνοντας έκθετη την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.

Η Αρχή συμπεραίνει ότι έχει παραβιαστεί το άρθρο του GDPR περί νόμιμης βάσης επεξεργασίας, δηλαδή παράνομη επεξεργασία δεδομένων. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι το υπουργείο Παιδείας δεν πήρε μέτρα για να αποτρέψει τους κινδύνους που ενέχει η εν λόγω επεξεργασία. Τέλος, επισημαίνει πως παρανόμως πωλήθηκαν τα δεδομένα των χρηστών», αναφέρει χαρακτηριστικά η Αρχή Προστασίας Δεδομένων μέσω ανακοίνωσης.

Η απάντηση του υπουργείου Παιδείας

Από την πλευρά του το υπουργείο απάντησε στα όσα καταλογίζονται κάνοντας συγκεκριμένα λόγο για «εσφαλμένες παραδοχές».

«Η ΑΠΔΠΧ, με την 4/2020 γνωμοδότησή της, είχε κρίνει καταρχήν νόμιμη την τηλεκπαίδευση, προβαίνοντας σε κάποιες συστάσεις, τις οποίες υιοθέτησε το Υπουργείο εντός της προβλεπόμενης τρίμηνης προθεσμίας. Έκτοτε, και ενώ το Υπουργείο βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με την Αρχή και παρείχε επιπλέον πληροφορίες που ζητήθηκαν, ουδέποτε επισημάνθηκαν αποκλίσεις από τους κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων, ούτε βεβαίως αναφέρθηκαν τα όσα μόλις επικαλέστηκε για πρώτη φορά η Αρχή για να αιτιολογήσει τη νέα απόφασή της».

Και συνεχίζει λέγοντας «Και ενώ δεν εφαρμόζεται πλέον η τηλεκπαίδευση και τα σχολεία μας έχουν επιστρέψει στην κανονικότητα, συγκαλείται περιέργως έκτακτη συνεδρίαση η οποία καταλήγει σε απόφαση στην οποία μεταξύ άλλων:

1. Η Αρχή θεωρεί εσφαλμένα ότι η επεξεργασία δεδομένων που εφαρμόζεται στην τηλεκπαίδευση είναι αυτή που περιγράφεται στα Privacy data sheets της CISCO. Αυτό όμως δεν ισχύει καθώς το Υπουργείο πέτυχε ειδικούς, αυστηρότερους όρους προστασίας των δεδομένων που ισχύουν μόνο στο πλαίσιο της δικής μας σύμβασης. Πέρα από αυτό, η ίδια η Αρχή αναγνωρίζει ότι τα δεδομένα είναι ψευδωνυμοποιημένα και ότι είναι αμφίβολο αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που να επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στα υποκείμενα των δεδομένων.

2. Η Αρχή αφιερώνει 3 ολόκληρες σελίδες για να περιγράψει τα μέτρα ενημέρωσης των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, ήτοι δημιουργία δύο δικτυακών τόπων και τηλεφωνικού κέντρου υποστήριξης, έκδοση εγκυκλίων, ανακοινώσεων και διενέργεια προγραμμάτων επιμόρφωσης (περιλαμβανομένου οδηγού του ΙΕΠ), αλλά ταυτόχρονα κάνει λόγο για… παραβίαση των σχετικών διατάξεων περί ενημέρωσης. Υπογραμμίζεται ότι μέχρι σήμερα ουδέποτε επισημάνθηκε από την Αρχή οποιαδήποτε αστοχία σε σχέση με την ενημέρωση η οποία παρασχέθηκε μεσούσης της πανδημίας.

3. Η Αρχή αξιολογεί μόνο ορισμένα από τα μέτρα που πήρε το Υπουργείο για την ενημέρωση αμφισβητώντας την αποτελεσματικότητά τους χωρίς την απαιτούμενη τεκμηρίωση/αιτιολόγηση, π.χ. δεν εξηγεί γιατί θεωρεί ότι η λειτουργία ομάδας υποστήριξης σε επίπεδο σχολικής μονάδας δεν διασφαλίζει ότι έχουν ενημερωθεί κατάλληλα οι εκπαιδευτικοί.

4. Η Αρχή επιπλήττει το Υπουργείο Παιδείας για μη συμμόρφωση με νέες υποχρεώσεις που θεσμοθετήθηκαν μόλις τον περασμένο Ιούνιο ενώ η σχολική χρονιά ολοκληρωνόταν και μαζί της και η τηλεκπαίδευση και ενώ η Μελέτη Εκτίμησης Αντικτύπου είχε εκπονηθεί μήνες πριν!

Σημειωτέον, δε, ότι σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν γνωρίζουμε να έχει δημιουργηθεί οποιοδήποτε ζήτημα με την εφαρμογή του πανευρωπαϊκού κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τη συγκεκριμένη πλατφόρμα.

Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ασφαλώς σέβεται τις Αποφάσεις των Ανεξάρτητων Αρχών. Οι αποφάσεις, όμως, αυτές υπόκεινται σε δικαστική κρίση.

Όσο για την ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, είναι ανάξια λόγου. Οι εμπνευστές της σπεύδουν να υιοθετήσουν ερμηνείες χωρίς αντίκρισμα, ενώ δεν διστάζουν και να παραποιήσουν πλήρως την ίδια την απόφαση της Αρχής, αναφέροντας ψευδώς ότι δήθεν στην απόφαση περιλαμβάνεται ότι, πέραν πάσης αμφισβητήσεως, προσωπικά δεδομένα διαβιβάστηκαν στις ΗΠΑ και αποτέλεσαν αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης. Πόσο πιο χαμηλά! Και μέσα στην απελπισία τους καταστροφολογούν όπως πάντα, πιστοί στο δόγμα του ΟΧΙ σε όλα. Κλείνουν τα σχολεία λόγω πανδημίας, ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ΟΧΙ στην τηλεκπαίδευση και τα παιδιά μας στο σκοτάδι. Ανοίγουν τα σχολεία, ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ΟΧΙ στη δια ζώσης λειτουργία τους. Διορίζονται 16.200 εκπαιδευτικοί για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια, ο ΣΥΡΙΖΑ καταψηφίζει. Το Νέο Σχολείο γίνεται πράξη, ο ΣΥΡΙΖΑ διαφωνεί. Χωρίς ποτέ να προτείνει κάτι συγκεκριμένο και θετικό.

Η Παιδεία αλλάζει. Με τη στήριξη της κοινωνίας που απαιτεί το καλύτερο για τα παιδιά μας.

Στο λαϊκισμό απαντάμε με υπευθυνότητα. Εργαζόμαστε, μαζί με την εκπαιδευτική κοινότητα, δημιουργώντας το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα που αξίζουν τα παιδιά μας και οι εκπαιδευτικοί μας».