Τι γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια – Ήθη και έθιμα των Φώτων από όλη την Ελλάδα

Τα Θεοφάνεια ή Θεοφάνια ή γιορτή των Επιφανείων ή Αγίων Φώτων γιορτάζονται στις 6 Ιανουαρίου και αναφέρονται στην Βάπτιση του Ιησού Χριστού και στην φανέρωση της Αγίας Τριάδας. Αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες και αρχαιότερες γιορτές της Χριστιανοσύνης και η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαημέρου, που ξεκινά με τα Χριστούγεννα.

Η θεολογική σημασία της Βαπτίσεως του Ιησού Χριστούστον Ιορδάνη ποταμό

Ο Ιησούς βαπτίστηκε στον Ιορδάνη Ποταμό από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο όταν έγινε 30 ετών. Ο Ιωάννης όταν είδε τον Ιησού τον αναγνώρισε και είπε: «Ιδέ ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου». Η μαρτυρία αυτή του Ιωάννη για τον Χριστό στάθηκε καθοριστική αφού τα πλήθη πείσθηκαν και αναγνώρισαν στο πρόσωπο του Ιησού τον αναμενόμενο Μεσσία. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος όσους βάπτιζε στον Ιορδάνη τους έβαζε να εξομολογούνται τις αμαρτίες τους και έτσι μάθαιναν οι πιστοί το μυστήριο της Εξομολογήσεως και του Βαπτίσματος.

Ο Ιωάννης, αν και το Άγιο Πνεύμα τον είχε πληροφορήσει ποιος ήταν εκείνος που του ζητούσε να βαπτισθεί, στην αρχή αρνείται να τον βαπτίσει ισχυριζόμενος ότι ο ίδιος έχει ανάγκη να βαπτισθεί από Εκείνον. Ο Ιησούς όμως του εξήγησε ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και τον έπεισε να τον βαπτίσει.

Την ώρα της βάπτισης, κατέβηκε από τον ουρανό το Άγιο Πνεύμα με την μορφή περιστεράς και ακούσθηκε φωνή από τον ουρανού που έλεγε: «ούτος εστίν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα» (Ματθ.3:16,17). Το γεγονός ότι το Άγιο Πνεύμα, μαζί με την φωνή του Πατρός, κάθισε πάνω στον Χριστό δείχνει το ομοούσιο των προσώπων της Αγίας Τριάδος.  Σύμφωνα με τις γραφές αυτή είναι η πρώτη και μοναδική εμφάνιση της Αγίας Τριάδας στη Γη.

Ο Χριστός με το να βαπτιστεί αγίασε το νερό και άνοιξε τη θύρα του Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Με την καθαρτική χάρη του αγίου Βαπτίσματος ο παλαιός αμαρτωλός άνθρωπος ανακαινίζεται και με την τήρηση των θείων εντολών γίνεται κληρονόμος της βασιλείας των ουρανών

 

Ήθη και Έθιμα από όλη την Ελλάδα

Γιάλα-γιάλα στην Ερμιόνη

Η εορτή των Θεοφανείων γιορτάζεται με λαμπρότητα απ’ όλους τους ορθοδόξους, στην Αργολίδα όμως τοπικές παραδόσεις κι έθιμα δίνουν ξεχωριστή λαμπρότητα στην γιορτή και προσελκύουν πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο. Στην περιοχή της Ερμιόνης έχουμε το έθιμο του «γιάλα-γιάλα», όπου την παραμονή των Φώτων οι νέοι, κυρίως αυτοί που θα καταταγούν στο στρατό, στολίζουν τις βάρκες στο λιμάνι με κλαδιά από φοίνικες. Τη νύχτα φορώντας παραδοσιακές στολές τραγουδούν και περνούν σπίτι – σπίτι δεχόμενοι κεράσματα, φτάνοντας το πρωί στο λιμάνι όπου ανεβαίνουν στις στολισμένες βάρκες και τις κουνούν με δύναμη συνεχίζοντας το τραγούδι ”γιάλα-γιάλα” μέχρι να γίνει ο καθαγιασμός των υδάτων, με την κατάδυση του Σταυρού και την εικόνα της Θεοτόκου στην θάλασσα που θα βουτήξουν για να τα πιάσουν.

Το βάπτισμα των πορτοκαλιών στη Λευκάδα

Στην Λευκάδα τηρείται το έθιμο «των πορτοκαλιών». Οι πιστοί βουτούν στη θάλασσα τα πορτοκάλια που κρατούν στα χέρια τους και τα οποία είναι δεμένα μεταξύ τους με σπάγκο. Έπειτα τα παίρνουν στο σπίτι τους για ευλογία και αφήνουν ένα από αυτά για ένα ολόκληρο χρόνο στα εικονίσματα του σπιτιού χωρίς να μουχλιάσει . Πριν την τελετή της κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού, ρίχνουν στη θάλασσα τα πορτοκάλια του προηγούμενου χρόνου.

Τα Σάγια στην Καβάλα Πληθώρα εκδηλώσεων και δρώμενων στη Δράμα

Στην ανατολική Μακεδονία ο εορτασμός των Θεοφανίων στη Δράμα γίνεται με πληθώρα εκδηλώσεων και δρώμενων. Σκοπός τους είναι η εξασφάλιση της καλοχρονίας, δηλαδή η καλή υγεία και η πλούσια γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Μαύρες κάπες, δέρματα ζώων, μάσκες, κουδούνια και θόρυβοι, στάχτη και σταχτώματα, χοροί και αγερμοί, αναπαράσταση οργώματος και σποράς, πλούσιο φαγοπότι και ευχές επιδιώκουν να επενεργήσουν στην καρποφορία της φύσης.

Πληθώρα εκδηλώσεων και δρώμενων στη Δράμα

Στην ανατολική Μακεδονία ο εορτασμός των Θεοφανίων στη Δράμα γίνεται με πληθώρα εκδηλώσεων και δρώμενων. Σκοπός τους είναι η εξασφάλιση της καλοχρονίας, δηλαδή η καλή υγεία και η πλούσια γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Μαύρες κάπες, δέρματα ζώων, μάσκες, κουδούνια και θόρυβοι, στάχτη και σταχτώματα, χοροί και αγερμοί, αναπαράσταση οργώματος και σποράς, πλούσιο φαγοπότι και ευχές επιδιώκουν να επενεργήσουν στην καρποφορία της φύσης.