Μεγάλο αφιέρωμα στη Μικρά Ασία από το Λ. Χριστοδούλου: ΙΚΟΝΙΟ

Η συνέχεια του μεγάλου αφιερώματος στη Μικρά Ασία που μπορείτε να βρείτε κάθε εβδομάδα με τον Χ-τύπο από τον Πρόεδρο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Νέας Ιωνίας και της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, Λουκά Χριστοδούλου

Ο Συνταγματάρχης Γ. Κατεχάκης, Αρχηγός της Αποστολής στην Κωνσταντινούπολη «…επιθυμών όπως έχω πληροφορίας περί της επικρατούσης εν τω Βιλαετίω ΙΚΟΝΙΟΥ καταστάσεως απέστειλα επ’ αδεία εκεί τη εγκρίσει και του ενταύθα συμμαχικού Στρατηγείου τον έφ. Ανθυπίατρον ΤΑΛΙΑΝΙΔΗΝ μεθ’ ενός νοσοκόμου ως υπηρέτου και μιας αδελφής νοσοκόμου. Ούτος απέστειλε ήδη δια του κ. Αρχηγού του Ερυθρού Σταυρού την πρώτην αυτού έκθεσιν ης αντίγραφον λαμβάνω την τιμήν να Σας υποβάλω συνημμένως ώδε προς γνώσιν υμών».

Την εν λόγω έκθεση του ανθυπιάτρου Ταλιανίδη, ο Γ. Κατεχάκης αποστέλλει στις 24 Ιουλίου 1919 με την ένδειξη ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ, στην Επιτελική Υπηρεσία του Υπουργείου Στρατιωτικών, στον Αρχιστράτηγο Λεων. Παρασκευόπουλο, στο Α΄ Σώμα Στρατού στη Σμύρνη και την κοινοποιεί στο Τμήμα της Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης για τον ύπατο Αρμοστή Αρ. Στεργιάδη, που είχε γραφείο στην Κωνσταντινούπολη.

Σας παραθέτω ένα τμήμα της εν λόγω έκθεσης:

…Εύρον ενταύθα όλον τον χριστιανικόν πληθυσμόν Έλληνας και Αρμενίους εις μεγάλην ανησυχίαν διότι υπήρχαν διαδόσεις ότι πρόκειται να γίνη σφαγή των ξένων στοιχείων. Η διάδοσις αύτη προήρχετο εκ του ότι πολλοί Τούρκοι πολίται δήθεν ότι επιστρατεύονται, ωδηγούντο εις τας στρατιωτικάς αποθήκας και εκεί αφού ωπλίζοντο καλώς, αφίεντο ελεύθεροι. Και ούτω πάντες σχεδόν οι Τούρκοι είναι καλώς οπλισμένοι και εφοδιασμένοι. Εις τούτο κατ’ αρχάς εμφανώς ανεμιγνύετο και η Κυβέρνησις. Αργότερον όμως ηθέλησεν η Κυβέρνησις να καταπαύση την τοιαύτην εξόπλισιν του Τουρκικού πληθυσμού, αλλ’ αι διαταγαί της δεν εισηκούοντο υπό των Στρατιωτικών Αρχών. Και επήλθεν δύναταί τις να είπη τελεία ρήξις σχέσεων και πλήρης αποχωρισμός ενεργειών μεταξύ του Νομάρχου και των Στρατιωτικών Αρχών. Ο Νομάρχης Ικονίου Φιλελεύθερος, πράγματι δε λίαν ενάντιος της πολιτικής των κομιτατικών, ενήργησεν δραστηρίως επί του ζητήματος τούτου και κατόρθωσε να ανακληθή ο Διοικητής του ενταύθα Τουρκικού Στρατού και ούτως πως ήδη από δέκα σχεδόν ημερών φαίνεται ότι επήλθεν ποια τις ελάττωσις των εξοπλισμών των Τούρκων και επήλθεν ησυχία εις τον πληθυσμόν. Εννοείται ότι δεν υπάρχει καθόλου ασφάλεια. Ο ούτω πως καλώς εξοπλισμένος τουρκικός πληθυσμό άραγε θα χρησιμοποιήση τα όπλα του εναντίον των ξένων; Ίσως ναι, ίσως όχι. Διότι ο Τουρκικός λαός είναι γεωργικός, ο τόπος παράγει άφθονα δημητριακά, εγένετο εντατική καλλιέργεια εν καιρώ πολέμου, ο πληθυσμός εκέρδισε πολλά. (Η Κυβέρνησις είχεν αρχίση την ανέγερσιν αναθηματικής στήλης εν Ικονίω, δείγμα της ευγνωμοσύνης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς τον νομόν Ικονίου δια τα άφθονα δημητριακά που παρέσχε κατά την διάρκειαν του πολέμου). Ο πλουτίσας λοιπόν τουρκικός πληθυσμός θέλει να απολαύση εν ησυχία τα αγαθά του πλούτου του, δεν θέλει να αναμιχθή εις πόλεμον και ανησυχίας. Αλλ’ αφ’ ετέρου όπως είναι και επιπόλαιος, δεν είναι καθόλου παράδοξον να χρησιμοποιήση τα όπλα του διεγειρόμενος υπό των κομιτατικών (των ολίγον τη αληθεία) ιδία όμως υπό των καταφυγόντων ενταύθα εκ της περιφερείας Αϊδινίου Τούρκων.
Τας ημέρας αυτάς υπάρχει μια ζωηρά ενέργεια εκ μέρους του Νομάρχου και του Τσελεμπή (υποβοηθείται η ενέργεια αύτη δραστηρίως υπό των Αρμενίων, φαίνεται δ’ αρκετά και υπό των ιδικών μας) όπως μεταφερθή αλλαχού ο εν Ικονίω ευρισκόμενος Τουρκικός Στρατός. Υπάρχουν σημεία ότι θα στεφθή υπό επιτυχίας η ενέργεια αύτη.

Όσον αφορά τους Ιταλούς. Κατέχουν ούτοι την σιδηροδρομικήν γραμμήν από ΑΛΟΓΙΟΗΔ και εδώ. (από Χαϊδάρ-Πασά μέχρις Αλαγιοήδ κατέχεται υπό των Άγγλων). Δεν αναμιγνύονται οι Ιταλοί καθόλου εις τας ενεργείας των Τουρκικών Αρχών στρατιωτικών τε και πολιτικών. Θέλουν να περιποιηθούν όλοι ανεξαιρέτως τον πληθυσμόν Χριστιανικόν τε και Τουρκικόν. Αλλ’ οι μεν Έλληνες μένουν κατάψυχροι, οι δε Αρμένιοι ψυχροί, οι δε Τούρκοι έτσι κι έτσι, διότι αφ’ ενός δέχονται τας περιποιήσεις των Ιταλών, αφ’ ετέρου διαρκώς παραπονούνται και εκφράζουν την δυσαρέσκειάν των δια την παρουσίαν αυτών. Καθ’ εκάστην διαδίδεται ότι πρόκειται να αποχωρήση ο Ιταλικός Στρατός. Ενώ οι Ιταλοί καθ΄ εκάστην εξαγέλλουν ότι έρχεται και άλλος Ιταλικός Στρατός μέχρι 6.000. Η αλήθεια όμως είναι ότι 1.000 άνδρες είναι και αυτοί πάντοτε παραμένουν. (Περί της ακριβούς καταστάσεως του ενταύθα Ιταλικού στρατού ως και του Τουρκικού τοιούτου πρόκειται να υποβάλη λεπτομερή έκθεσιν ο κ. Ροΐζος). Αι πληροφορίαι τας οποίας πανταχού ζητούν οι Ιταλοί είναι εμπορικής φύσεως, Ζητούν να μάθουν τι εμπόριον παράγει ο τόπος και τίνος έχει ανάγκην. Συνεταξείδευσα επί τινας ώρας με ένα ιταλόν αξιωματικόν (ιατρόν). Μοι ωμίλει διαρκώς περί της οικονομικής και εμπορικής αναπτύξεως του τόπου. Είμαι βέβαιος ότι οι Ιταλοί δεν απέκτησαν την συμπάθειαν του πληθυσμού εδώ του τε Χριστιανικού και Τουρκικού. Αν όμως ερωτήσετε τους Τούρκους ποιους προτιμούν τους Ιταλούς ή τους Έλληνες, θα σας απαντήσουν ότι χιλιάκις προτιμούν τους Ιταλούς. Δια τους λόγους ότι, ωμολογούν πως έχουν κακοποιήσει τους Έλληνες και φοβούνται ως εκ τούτου μήπως οι Έλληνες ερχόμενοι εδώ προβούν εις αντεκδικήσεις.
Άμα τη αφίξει μου εδώ παρουσιάσθην εις τον Άγγλον Αρμοστή, δήθεν δια να επικυρώσω τα φύλλα πορείας μου, κυρίως όμως δια να γνωρισθώ μεταξύ του. Εν τω μεταξύ όμως έλειψεν επί αρκετάς ημέρας εις Κωνσταντινούπολιν, και δεν επρόφθασα ακόμη να προχωρήσω τας γνωριμίας μου. Κατηγορείται υπό των ενταύθα Ελλήνων ότι είναι μισέλλην…».