Κατασχέσεις: Τα μυστικά για να μη μπει χέρι στον τραπεζικό λογαριασμό

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν χιλιάδες οφειλέτες του δημοσίου που κινδυνεύουν να χάσουν από μισθούς και συντάξεις, έως επιδόματα αλλά και τραπεζικές καταθέσεις.

Συνολικά τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία έχουν ανέλθει σε 112,537 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 25,482 δισ. ευρώ είναι ανεπίδεκτα είσπραξης, με αποτέλεσμα το καθαρό χρέος να διαμορφώνεται σε 87,056 δισ. ευρώ.

Το πρόβλημα αποκτά ανεξέλεγκτες διαστάσεις, καθώς όσοι χρωστούν στις ΔΟΥ ποσά μεγαλύτερα των 500 ευρώ, κινδυνεύουν επιπλέον και να χάσουν κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τους. Ο νόμος άλλωστε προβλέπει ότι για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το δημόσιο άνω των 500 ευρώ μπορούν να επιβληθούν όλα τα εναλλακτικά αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, συμπεριλαμβανομένων και των κατασχέσεων ακινήτων.

Στο πλαίσιο αυτό, η εφορία μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση αυτοκινήτου, ή οποιουδήποτε άλλου κινητού περιουσιακού στοιχείου κατέχει ένας οφειλέτης της, εφόσον αυτός έχει χρέη πάνω από 500 ευρώ.

Όπως γίνεται αντιληπτό, για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ επιτρέπεται στις φορολογικές αρχές να κατάσχουν οποιαδήποτε κινητά περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών. Με αυτό ως δεδομένο ο κίνδυνος για όποιον χρωστά στο δημόσιο πάνω από 500 ευρώ και δεν τα έχει πληρώσει εμπρόθεσμα ή δεν τα έχει ρυθμίσει σε δόσεις, είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτός.

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έχει αρχίσει να λαμβάνει μέτρα καθώς μόνον για το πρώτο πεντάμηνο του έτους, τα «φρέσκα» ληξιπρόθεσμα χρέη έφθασαν σε 4,037 δισ. ευρώ.

 

Ένταση πίεσης

Η εντολή που έχει δοθεί είναι να ενταθεί η πίεση από τις αρχές Σεπτεμβρίου προς τους οφειλέτες με συστάσεις σε πρώτη φάση για ρύθμιση των χρεών που έχουν προς το δημόσιο.

Στο ερώτημα ποιοι θα επιλεγούν πρώτοι για κατάσχεση, η απάντηση έχει σχέση με το ύψος και την παλαιότητα της οφειλής, τη φορολογική συμπεριφορά, αλλά και με βάση διασταυρώσεις που θα γίνουν.

Στο πλαίσιο αυτό, η αρμόδια ΔΟΥ θα κάνει έρευνα για τον εντοπισμό:

– χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη από τρίτους (μισθών από εργοδότες, συντάξεων από ασφαλιστικά ταμεία, ενοικίων από μισθωτές,

-λοιπών απαιτήσεων από τρίτους.

 

Ο νέος Όργουελ

Όσοι δεν συμμορφωθούν είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με αυτόματες κατασχέσεις καταθέσεων, αλλά και δεσμεύσεις περιουσιακών τους στοιχείων, με «όχημα» το νέο ηλεκτρονικό σύστημα Eispraxis.

Πρόκειται στην ουσία για τον «Μεγάλο Αδελφό» του Όργουελ, ένα σύστημα δηλαδή που θα φακελώνει τις οφειλές των φορολογουμένων και θα ανοίγει το δρόμο για κατασχέσεις και πλειστηριασμούς περιουσιακών στοιχείων.

Η λειτουργία του νέου πληροφοριακού συστήματος αναμένεται προς τα τέλη Σεπτεμβρίου και μέσω αυτού θα σκιαγραφείται το προφίλ που έχει κάθε μικρός ή μεγάλος οφειλέτης του δημοσίου.

Το Eispraxis, θα αντλεί πληροφορίες για την περιουσιακή εικόνα του οφειλέτη από όλα τα πληροφοριακά συστήματα της ΑΑΔΕ, το MyAADE, το Taxisnet, το Elenxis και αλλά όπως το Κτηματολόγιο, το ΓΕΜΗ, ο ΕΦΚΑ και το ΚΕΑΟ.

Στο πλαίσιο αυτό, το νέο ηλεκτρονικό σύστημα:

-Θα παρακολουθεί το «προφίλ» κάθε οφειλέτη,

-Θα έχει καταγραμμένη την περιουσιακή του κατάσταση

-Θα ανταλλάσσει στοιχεία με το Κτηματολόγιο το ΓΕΜΗ και τον ΕΦΚΑ.

-Θα παρακολουθεί τα ληξιπρόθεσμα χρέη φυσικών και νομικών προσώπων προς τους δημόσιους φορείς με έμφαση στη φορολογία.

 

Συνυπόχρεοι

Παράλληλα μέσω του Eispraxis θα παρακολουθούνται και όσοι εμπλέκονται σε κάθε υπόθεση οφειλής όπως είναι οι συνυπόχρεοι, συγγενείς, εγγυητές, νόμιμοι εκπρόσωποι, κάτι που σημαίνει ότι μπλέκουν και αυτοί.

Επίσης, το Eispraxis θα ενσωματώνει και ένα νέο αυτοματοποιημένο σύστημα ενημέρωσης οφειλετών για την τήρηση των ρυθμίσεων και την προειδοποίηση ότι θα τις χάσουν εάν δεν είναι συνεπείς.

 

Αυτοματοποίηση

Μέσω του Eispraxis, η φορολογική διοίκηση ευελπιστεί ότι θα αυτοματοποιηθούν όλες οι διαδικασίες και θα είναι  πιο εύκολη η είσπραξη χρεών, από όσους έχουν οφειλές στο δημόσιο.

Η άποψη που κυριαρχεί είναι ότι ο φόβος και μόνο της κατάσχεσης για ένα πολύ μικρό ποσό, θα λειτουργεί αποτρεπτικά και οι περισσότεροι θα συμμορφωθούν προς τις υποδείξεις και θα πληρώσουν την οφειλή τους.

Οι βασικές λειτουργίες του Eispraxis θα είναι οι ακόλουθες:

Α. Άμεση παροχή κεντρικής πληροφορίας για το προφίλ οφειλέτη και το χρέος που έχει προς την εφορία.

Β. Αυτοματοποίηση διαδικασιών πίστωσης, συμψηφισμού και συστήματος ρυθμίσεων.

Γ. Άμεση αυτοματοποίηση διαδικασιών με στόχο ένα πλήρες και ενιαίο μοντέλο διαχείρισης οφειλών. Εισαγωγή νέων μεθόδων και τεχνολογιών στο πλαίσιο της αναγκαστικής είσπραξης.

Δ. Εφαρμογή διαχείρισης, παρακολούθησης και αυτοματοποίησης συμψηφισμών.

Ε. Εφαρμογή αποστολής και διαχείρισης ηλεκτρονικών κοινοποιήσεων, ειδοποιήσεων και επιδόσεων.

Ε. Εφαρμογή διαχείρισης, παρακολούθησης και αυτοματοποίησης λήψης μέτρων είσπραξης.

ΣΤ. Εφαρμογή ενημέρωσης των φορολογούμενων για τις βεβαιωμένες οφειλές τους, την τήρηση των  ρυθμίσεων τους.

 

Τελευταία όπλα

Όπως γίνεται αντιληπτό τα δύσκολα για χιλιάδες οφειλέτες έχουν αρχίσει και το ερώτημα που τίθεται είναι ποια όπλα έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να αποφύγουν τα μέτρα κατάσχεσης.

Οι «άμυνες» δεν είναι πολλές και απαιτείται καθαρή στρατηγική από την πλευρά των οφειλετών, για να μην βρεθούν αντιμέτωποι με δυσάρεστες εκπλήξεις που θα φέρουν τα πάνω κάτω στη ζωή τους.

Το πρώτο που πρέπει να ξέρουν οι οφειλέτες είναι πώς άλλου είδους προστασία έχουν από κατάσχεση του λογαριασμού λόγω οφειλών προς το Δημόσιο και άλλη λόγω οφειλών προς ιδιώτες/τράπεζες.

Στις οφειλές προς το Δημόσιο εξαιρούνται της κατασχέσεως εις χείρας τρίτων, μεταξύ άλλων, καταθέσεις σε τράπεζες σε ατομικό ή κοινό λογαριασμό μέχρι του ποσού των χιλίων διακοσίων πενήντα (1.250) ευρώ μηνιαίως. Για την εφαρμογή της ρύθμισης αυτής απαιτείται γνωστοποίηση από το φυσικό πρόσωπο ενός μοναδικού λογαριασμού, με υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης.

Στην περίπτωση κατά την οποία υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται, αποκλειστικά και μόνο, ο λογαριασμός αυτός.

Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε δέσμευση ποσού για ποσό που είναι χαμηλότερο του ορίου των 1.250 ευρώ  από τις Τράπεζες, επί του δηλωθέντος ακατάσχετου λογαριασμού, δεν είναι σύννομη και πρέπει να καταγγέλλεται αμέσως. Ωστόσο, σε περίπτωση ύπαρξης κοινού λογαριασμού, το ακατάσχετο όριο των 1.250 ευρώ ισχύει για τον καθένα από τους συνδικαιούχους, μόνο αν και οι δύο έχουν δηλώσει τον ίδιο λογαριασμό ως ακατάσχετο.

Σε διαφορετική περίπτωση, οι καταναλωτές κινδυνεύουν με κατάσχεση ποσών ακόμα και κάτω από το όριο, αφού ο νόμος λέει ότι το ποσό που υπάρχει στον κοινό τραπεζικό λογαριασμό ανήκει στους δικαιούχους κατά ίσα μέρη.

 

Παράδειγμα

Ας υποθέσουμε όχι κάποιος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία 2.500 ευρώ και είναι συνδικαιούχος σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό με άλλα δύο άτομα, τη σύζυγό του και το γιο του, οι οποίοι δεν έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Εάν το υπόλοιπο του κοινού τραπεζικού λογαριασμού ανέρχεται σε 3.000 ευρώ, τότε οι αρχές θα προχωρήσουν στην κατάσχεση του 1/3 του ποσού του κοινού λογαριασμού.

Θα κατασχέσουν δηλαδή το ποσό των 1.000 ευρώ, ποσό για τον φορολογούμενο που είναι οφειλέτης του Δημοσίου.

Το ποσό των 3.000 ευρώ διαιρείται διά τρία όσοι είναι και οι συνδικαιούχοι.

Στις περιπτώσεις αυτές για αποφυγή της επίπτωσης και στους συνδικαιούχους κρίνεται απαραίτητο να δηλώνουν ως ακατάσχετο τον λογαριασμό και οι λοιποί συνδικαιούχοι.

 

 

Διευκρινίσεις

Επίσης, εάν καταβληθούν αναδρομικά μισθοί ή συντάξεις οι τράπεζες δεν μπορούν να θεωρήσουν το ποσό ως ένα ενιαίο σύνολο αλλά να το αναγάγουν σε μηνιαία βάση προκειμένου να διαπιστωθεί αν καλύπτεται το όριο του ακατάσχετου.

Στην περίπτωση οφειλών προς ιδιώτες και τράπεζες, οι μισθοί, οι συντάξεις και οι ασφαλιστικές παροχές είναι ακατάσχετες για ολόκληρο το ποσό, χωρίς κανέναν περιορισμό.

Το σχετικό άρθρο του νόμου προβλέπει ότι καταθέσεις έως 1.500 ευρω σε ατομικό λογαριασμό και έως 2.000 ευρώ σε κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες.

Ωστόσο, για να προστατευθεί το ακατάσχετο όριο -όταν ο λογαριασμός είναι μισθοδοσίας ή σύνταξης- πρέπει να δηλωθεί ως τέτοιος στο τραπεζικό ίδρυμα. Ο ίδιος λογαριασμός πρέπει να δηλωθεί ως ακατάσχετος τόσο στην AAΔΕ όσο και στην τράπεζα -ότι δηλαδή σε αυτόν κατατίθεται ο μισθός ή η σύνταξη-, ώστε να ισχύει και η προστασία.

Με αυτά τα δεδομένα γίνεται αντιληπτό ότι:

– για το δημόσιο, το ακατάσχετο ποσό των 1.250 ευρώ παραμένει ακόμα και στην περίπτωση που συσσωρευθούν μισθοί/συντάξεις περισσοτέρων μηνών,

-για τις ιδιωτικές/τραπεζικές οφειλές κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Κατά συνέπεια ο οφειλέτης πρέπει να αναλαμβάνει το αργότερο την ίδια ημέρα της κατάθεσης του μισθού/σύνταξης το ποσό, διότι από την επόμενη ημέρα αυτό χάνει την «ιδιότητά» του ως ακατάσχετο και μπορεί να κατασχεθεί.

 

 

Η μεγάλη αλλαγή

Τα δεδομένα για τους οφειλέτες είναι αρκετά δύσκολα, αλλά από τον Ιανουάριο του 2023, προγραμματίζεται μια μεγάλη αλλαγή, καθώς μπορεί να αυξηθεί έστω και σταδιακά ο ακατάσχετος λογαριασμός των 1.250 ευρώ.

Βασική προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να είναι συνεπής στις δόσεις του, κάτι που εάν το πετύχει μπορούν να ανακτήσει τον πλήρη έλεγχο του λογαριασμού του.

Αυτό θα συμβεί με την ενεργοποίηση του προοδευτικά ακατάσχετου λογαριασμού, κάτι που σημαίνει τη σταδιακή αποδέσμευση του τραπεζικού λογαριασμού έπειτα από κατάσχεση.

Για να γίνει πράξη αυτό, ο φορολογούμενος ο οποίος έχει υποστεί κατάσχεση θα πρέπει να ενταχθεί στην πάγια ρύθμιση καταβάλλοντας τουλάχιστον δύο δόσεις των ρυθμισμένων οφειλών.

Ο οφειλέτης θα μπορεί μέσα στον τρίτο μήνα να ζητήσει αύξηση του ακατάσχετου ορίου, καθώς προβλέπεται ότι:

-Το όριο των 1.250 ευρώ προσαυξάνεται κατά το άθροισμα των ποσών των δύο τελευταίων μηνιαίων δόσεων που εξοφλήθηκαν

-Αυτό με τη σειρά του πολλαπλασιάζεται με συντελεστές από 3 έως και 4,5.

-Όσο ο οφειλέτης είναι συνεπής ο συντελεστής θα αυξάνεται.

 

Τρίτη και…φαρμακερή

Τα όρια του ακατάσχετου αποφασίζονται κάθε μήνα, ισχύουν για ένα μήνα από την ημερομηνία χορήγησής του και ανανεώνονται μηνιαίως, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις.

Στην περίπτωση που οφειλέτης έχει κερδίσει αύξηση ακατάσχετου λογαριασμού, χάσει τη ρύθμιση οφειλών – μη καταβολής δύο συνεχόμενων δόσεων-, τότε χάνει τον αυξημένο ακατάσχετο αλλά και το δικαίωμα να τον διεκδικήσει εκ νέου.