ΣΥΝΤΑΞΗ: Πότε βγαίνω, πόσα παίρνω

20 κρίσιμες ερωτήσεις – απαντήσεις για το πότε θα φύγετε

Νέα δεδομένα διαμορφώνονται στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης και όσοι βρίσκονται κοντά στο να βγουν στη σύνταξη θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις κινήσεις τους.

Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης συνιστούν ψυχραιμία, επισημαίνοντας ότι η αίτηση συνταξιοδότησης γίνεται υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πρέπει να συμπληρωθούν τόσο οι ελάχιστες απαιτούμενες από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημέρες ασφάλισης όσο και η ηλικία από κάθε ασφαλισμένο.
Προσοχή απαιτείται και στα κριτήρια, καθώς είναι άλλα για ελεύθερους επαγγελματίες, άλλα για δημόσιους υπάλληλους και άλλα για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα.
Ο ΕΦΚΑ έχει ετοιμάσει έναν οδηγό που δίνει διευκρινίσεις σχετικά με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται στο συνταξιοδοτικό μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (4387/2016).

Ας δούμε κάποιες από τις διευκρινίσεις που δίνονται, μέσα από ερωτήσεις -απαντήσεις.

1. Οφείλω εισφορές στον ΟΑΕΕ. Με ποιες προϋποθέσεις μπορεί να μου χορηγηθεί σύνταξη, εθνική και ανταποδοτική;

Οι οφειλέτες του ΟΑΕΕ μπορούν να συνταξιοδοτηθούν εάν οι οφειλές τους από ασφαλιστικές εισφορές είναι έως 20.000 ευρώ  (14.202 κεφάλαιο + τόκοι). Αυτές θα παρακρατούνται από τη σύνταξη σε 40 μηνιαίες δόσεις. Το ποσό που τυχόν υπερβαίνει το παραπάνω όριο πρέπει να εξοφληθεί εντός δίμηνης προθεσμίας από την νόμιμη κοινοποίηση του εγγράφου περί οφειλής. Το ποσό που δύναται να παρακρατηθεί μπορεί να είναι μικρότερο του παραπάνω ορίου, ανάλογα με το ύψος του ποσού της σύνταξης και τη χρονική διάρκειά της (π.χ. σύνταξη αναπηρίας ή θανάτου). Εάν δεν είναι επιτρεπτό να χορηγηθεί σύνταξη λόγω οφειλής, δεν χορηγείται μόνο η εθνική σύνταξη.

2. Έχω 8 χρόνια ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μόνο. Δικαιούμαι εθνική και ανταποδοτική σύνταξη;

Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται εθνική και ανταποδοτική σύνταξη εφόσον έχουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (για πλήρη σύνταξη σε ηλικία 67 ετών με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης και για μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 62 ετών, με τις ανωτέρω ημέρες ασφάλισης και ειδικές προϋποθέσεις ασφάλισης σύμφωνα με καταστατικές διατάξεις) και όχι μόνο επειδή ασφαλίστηκαν για κάποιο χρονικό διάστημα.

3. Πώς υπολογίζονται οι συντάξιμες αποδοχές;

Είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των αποδοχών ή του εισοδήματος του ασφαλισμένου για τα οποία καταβλήθηκαν εισφορές κλάδου σύνταξης από 01/01/2002 μέχρι και την παραμονή της αίτησης συνταξιοδότησης διά του συνολικού χρόνου ασφάλισης της ίδιας περιόδου.

 

4. Δεν έχω χρόνο ασφάλισης ή έχω λίγο χρόνο ασφάλισης από το 2002 και μετά. Πώς υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη;

Αν δεν υπάρχει χρόνος ασφάλισης (πραγματικός, πλασματικός, χρόνος προαιρετικής ασφάλισης ή άλλος που λογίζεται ως συντάξιμος), τουλάχιστον πέντε ετών από την 1.1.2002 έως και την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, τότε για τον υπολογισμό αναζητείται χρόνος ασφάλισης (πραγματικός, πλασματικός, χρόνος προαιρετικής ή άλλος που λογίζεται ως συντάξιμος) και κατά το πριν την 1.1.2002 χρονικό διάστημα και μέχρι τη συμπλήρωση έως πέντε ετών ασφάλισης (εγκύκλιος ΕΦΚΑ 47/2017).

5. Μητέρα, ασφαλισμένη ως μισθωτή πριν από την 1/1/1993, με τουλάχιστον 5.500 ημέρες ασφάλισης μέχρι το τέλος του 2010 και παιδί που ενηλικιώθηκε μετά τη συμπλήρωση των 5.500 ημερών, σε ποια ηλικία μπορεί να πάρει πλήρη ή μειωμένη σύνταξη;

Επειδή έχει κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις του 2010, μετά την ισχύ του ν. 4336/2015, δικαιούται να λάβει σύνταξη πλήρη ή μειωμένη στο όριο ηλικίας του ν. 4336/2015 που αντιστοιχεί στο έτος κατά το οποίο συμπλήρωσαν το κατοχυρωμένο όριο ηλικίας. Παράδειγμα: Το 2010 κατοχυρώθηκε το όριο ηλικίας των 50 ετών για μειωμένη σύνταξη και η ηλικία αυτή συμπληρώνεται το 2016. Χορηγείται μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 56 ετών και 9 μηνών. Για τη χορήγηση μειωμένης σύνταξης με τις διατάξεις των μητέρων ανηλίκων τέκνων, δεν απαιτείται εργασία την τελευταία πενταετία.

6. Πατέρας, ασφαλισμένος ως μισθωτός για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, ο οποίος είχε συμπληρώσει τις 5.500 ημέρες όταν το τέκνο ήταν ανήλικο, σήμερα είναι χήρος. Δικαιούται σύνταξη ως πατέρας ανηλίκου τέκνου και σε ποια ηλικία;

Εφόσον πριν από την ενηλικίωση του τέκνου του είχε συμπληρώσει τις απαιτούμενες 5.500 ημέρες και κατά την υποβολή της αίτησης είναι χήρος δικαιούται σύνταξη ως χήρος πατέρας ανηλίκου. Η ηλικία στην οποία δικαιούται τη σύνταξη αυτή καθορίζεται από το έτος στο οποίο συνυπήρχαν η ανηλικότητα του τέκνου και οι 5.500 ημέρες ασφάλισης:
Για το έτος 2010: πλήρης 55 μειωμένη 50
Για το έτος 2011: πλήρης 57 μειωμένη 52
Για το έτος 2012: πλήρης 60 μειωμένη 55
Για το έτος 2013 και μετά: πλήρης 67 μειωμένη 62.

7. Μισθωτός, ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, πατέρας ανήλικου τέκνου, ο οποίος συμπλήρωσε 5.500 ημέρες ασφάλισης, μετά το θάνατο της συζύγου του ξαναπαντρεύτηκε και χώρισε. Δικαιούται σύνταξη ως χήρος πατέρας ανηλίκου τέκνου;

Δεν δικαιούται, γιατί με το νέο γάμο δεν υφίσταται η ιδιότητα του χήρου και δεν ανακτάται, ούτε και μετά από τη λύση του γάμου.

8. Για να χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος σε μισθωτό με 10.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες 7.500 στα βαρέα, πρέπει να εργάζεται τα τελευταία πέντε χρόνια και να έχει 100 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο;

Για να χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη με το συγκεκριμένο χρόνο ασφάλισης δεν απαιτούνται 100 ημέρες εργασίας τα τελευταία χρόνια.

9. Ασφαλισμένος πριν από την 1/1/1993, οικοδόμος, με περισσότερες από 4.500 ημέρες ασφάλισης, όλες σε οικοδομικές εργασίες, συμπληρώνει το 58ο έτος της ηλικίας του μετά την 1/1/2013. Πότε δικαιούται σύνταξη;

Δεν υπάρχει κατοχύρωση για το 58ο έτος της ηλικίας. Η διάταξη που αφορά τη συνταξιοδότηση των οικοδόμων δεν εθίγη με το ν. 3863/2010. Επομένως, αφού την 31/12/2012 δεν είχε συμπληρωθεί το 58ο έτος της ηλικίας, δηλαδή δεν υπήρχε θεμελιωμένο δικαίωμα, η σύνταξη θα χορηγηθεί με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας.

10. Μισθωτός ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, που είχε συμπληρώσει 4.500 ημέρες ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας του την 31/12/2012 με συνεχή ασφάλιση τα τελευταία 5 χρόνια, πότε δικαιούται μειωμένη σύνταξη;

Εάν στις 31/12/2010 είχε θεμελιώσει δικαίωμα για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, μπορεί να το ασκήσει οποτεδήποτε χωρίς να απαιτείται να έχει συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του. Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, είναι η πραγματοποίηση 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης την τελευταία πενταετία πριν από το έτος υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση ή πριν από το έτος συμπλήρωσης του 60ού έτους της ηλικίας.

11. Μισθωτός ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, ο οποίος συμπλήρωσε 10.000 ημέρες ασφάλισης εντός του έτους 2010, πότε δικαιούται πλήρη σύνταξη και πότε μειωμένη και από ποιο όριο ηλικίας θα υπολογιστεί η μείωση;

Εφόσον οι 10.000 ημέρες έχουν γίνει μέχρι την 31/12/2010, έχει κατοχυρώσει δικαίωμα για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας. Εάν το 62ο έτος της ηλικίας συμπληρώνεται από 19/8/2015 και μετά, η σύνταξη χορηγείται στο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στο 62ο έτος της ηλικίας κατά το έτος συμπλήρωσής του. Επίσης, μπορεί να λάβει μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας, εφόσον έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 100 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο την πενταετία πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή την κατάθεση της αίτησης συνταξιοδότησης. Το ποσοστό μείωσης θα ανέλθει σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του ή του κατά περίπτωση διαμορφούμενου ορίου ηλικίας, με ανώτατο ποσοστό μείωσης τα 30/100.

12. Μισθωτός ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, που συμπλήρωσε 10.000 ημέρες ασφάλισης εντός του έτους 2011, πότε δικαιούται πλήρη σύνταξη και πότε μειωμένη και από ποιο όριο ηλικίας θα υπολογιστεί η μείωση;

Εφόσον οι 10.000 ημέρες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι την 31/12/2011, κατοχυρώνεται το δικαίωμα για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 63ου έτους της ηλικίας και όπως αυτό διαμορφώνεται με το ν. 4336/2015. Επίσης, μπορεί να λάβει μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας, και όπως αυτό διαμορφώνεται με το ν. 4336/2015. Εφόσον έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 100 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο την πενταετία πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή την κατάθεση της αίτησης συνταξιοδότησης. Το ποσοστό μείωσης θα ανέλθει σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από τη συμπλήρωση του 63ου έτους της ηλικίας του ή του κατά περίπτωση διαμορφούμενου ορίου ηλικίας, με ανώτατο ποσοστό μείωσης τα 30/100.

13. Έχω ασφαλιστεί διαδοχικά στον τ. ΟΑΕΕ και στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Από ποιο φορέα θα συνταξιοδοτηθώ;

Η σύνταξη θα χορηγηθεί από τον ΕΦΚΑ, με όλο το χρόνο ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί στους δύο φορείς, με βάση τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.

14. Ποιο είναι το ποσό της προσωρινής σύνταξης λόγω γήρατος;

Η προσωρινή σύνταξη κυμαίνεται από 384 έως 768,00 ευρώ και μειώνεται αν η σύνταξη που θα χορηγηθεί είναι μειωμένη λόγω ορίου ηλικίας. Όταν η αίτηση συνταξιοδότησης υποβάλλεται ηλεκτρονικά η προσωρινή σύνταξη λόγω γήρατος υπολογίζεται στο 80% του ποσού της οριστικής σύνταξης, όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4387/2016. Στην περίπτωση χορήγησης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, το ποσό μειώνεται αναλόγως.

15. Τι αλλάζει στο ποσό της σύνταξης με το νέο νόμο;

Για αιτήσεις συνταξιοδότησης που η έναρξη είναι από 13/05/2016 και μετά αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της σύνταξης και χορηγείται εθνική και ανταποδοτική σύνταξη.

16. Ποιο είναι το ποσό της εθνικής σύνταξης λόγω γήρατος;

Το ποσό είναι 384,00 ευρώ (τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης και 40 έτη μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα. Το ποσό μειώνεται ως εξής:
α) 2% για κάθε έτος που υπολείπεται των 20 ετών ασφάλισης και μέχρι τα 15 έτη ασφάλισης, οπότε ανέρχεται σε 345,60 €,
β) 1/40 για κάθε έτος που υπολείπεται των 40 ετών μόνιμης και νόμιμης διαμονής και
γ) στις περιπτώσεις καταβολής μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος (6% για κάθε έτος που υπολείπεται του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, κατ’ ανώτατο 30%) ή μειωμένης σύνταξης λόγω αναπηρίας. Εξαιρούνται όσοι συνταξιοδοτούνται λόγω γήρατος με αιτία την αναπηρία, οι οποίοι δικαιούνται το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης (384,00€).

17. Θα λάβω σύνταξη λόγω γήρατος σε μικρότερο όριο ηλικίας από το πλήρες. Θα μειωθεί η εθνική σύνταξη;

Όταν χορηγείται μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος σε μικρότερο όριο ηλικίας από το πλήρες, μειώνεται το ποσό της εθνικής σύνταξης κατά 6% για κάθε έτος που υπολείπεται του πλήρους, με ανώτατο ποσοστό 30%, ενώ το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης χορηγείται σύμφωνα με τους κανόνες υπολογισμού, χωρίς μείωση.

18. Πώς υπολογίζεται το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης;

Το ποσό υπολογίζεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές, το χρόνο ασφάλισης από το 2002 και μετά και ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης.

19. Δικαιούμαι κατώτατο όριο σύνταξης λόγω γήρατος;

Στις συντάξεις λόγω γήρατος που υπολογίζονται με τη νομοθεσία που ισχύει από 13.5.2016 και μετά δεν καταβάλλεται κατώτατο ποσό σύνταξης.

20. Το κατώτατο όριο σύνταξης, που δικαιούται μητέρα που θα λάβει σύνταξη μειωμένη από το 50ό μέχρι το 55ο έτος της ηλικίας της, θα καταβληθεί και αυτό μειωμένο;

Στις περιπτώσεις χορήγησης μειωμένης σύνταξης μητέρων ανηλίκων, χορηγείται πλήρες κατώτατο όριο, χωρίς καμιά μείωση. Από 1/7/2015 και μετά , δεν χορηγείται κατώτατο όριο σύνταξης λόγω γήρατος.