Οι μεγάλες αλλαγές του νέου ασφαλιστικού: Ιδού τα «κλειδιά» για γερή σύνταξη

Ριζικές αλλαγές στη ζωή χιλιάδων νυν και μελλοντικών εργαζόμενων σε σχέση με το πώς θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, φέρνει το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που σύντομα θα είναι νόμος του Κράτους.

Η κατάθεση στη Βουλή του νομοσχεδίου, ανατρέπει τα έως τώρα δεδομένα και δίνει την ευκαιρία στους εργαζόμενους να «χτίσουν» σε βάθος χρόνου μια αξιοπρεπή σύνταξη.
Βασική αρχή του νέου νόμου, είναι πώς όσο περισσότερα είναι τα χρόνια που δουλεύει κανείς τόσο μεγαλύτερη είναι και η σύνταξη που θα πάρει, κάτι που σημαίνει ότι το σύστημα γίνεται ανταποδοτικό.
Ο Γιάννης Βρούτσης ξεκαθαρίζει ότι μπαίνει οριστικά τέλος στο νόμο Κατρούγκαλου και ότι καμία σύνταξη δεν πρόκειται να μειωθεί, λέγοντας ότι μέρος των σημερινών συνταξιούχων, θα δουν μόνο αυξήσεις.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα κερδισμένοι βγαίνουν όσοι εγκαταλείψουν τον εργασιακό τους βίο μετά από τουλάχιστον 30 χρόνια δουλειάς, καθώς θα δουν αύξηση στις συντάξεις σε σχέση με τις σημερινές.
Στελέχη του υπουργείου Εργασίας μιλούν για διατάξεις που έχουν έντονο κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο, με μέριμνα για συντάξεις χηρείας, πολύτεκνους, εργαζόμενες μητέρες και ειδικές  αναπηρίες.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το νομοσχέδιο συνοδεύεται από αναλογιστική μελέτη για τις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις και θα επιβεβαιώνει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, μέχρι το 2070.

Κερδισμένοι
Μετά από 12 χρόνια, το νέο ασφαλιστικό δεν προβλέπει καμία μείωση στις συντάξεις και το μόνο σίγουρο είναι ότι κερδισμένοι θα βγουν όσοι έχουν ένσημα τουλάχιστον για 30 χρόνια.
Αυτό σημαίνει ότι νυν και μελλοντικοί εργαζόμενοι πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί σε σχέση με το πότε θα «φύγουν», προκειμένου να έχουν ικανοποιητική σύνταξη στα γεράματά τους.

• «Κλειδί» για καλύτερη σύνταξη είναι η δεκαετία μεταξύ 30,1 και 40 ετών ασφάλισης και με αυτό ως δεδομένο στους κερδισμένους συγκαταλέγονται: οι σημερινοί εργαζόμενοι που βγαίνουν ή θα βγουν σε σύνταξη από 1η Οκτωβρίου 2019 και μετά με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης.
• Οι πλέον κερδισμένοι είναι όσοι αποχωρούν με 40ετία ασφάλισης, καθώς τότε κορυφώνονται τα «κέρδη» συγκριτικά με τους σημερινούς συντελεστές, καθώς αγγίζουν τα 252 ευρώ για μισθό 3.500 ευρώ. Όσα περισσότερα χρόνια εξασφαλίζει κανείς μέσα στην δεκαετία 30,1 – 40 έτη ασφάλισης τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα λάβει. Πιο σημαντικό είναι το όφελος στην 5ετία 35 – 40 έτη ασφάλισης.
• Όσοι συνταξιοδοτήθηκαν από 13 Μαΐου 2016 και μετά με πάνω από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης και δεν διατηρούν προσωπική διαφορά. Η άμεση αύξηση στην καταβαλλόμενη σύνταξή κυμαίνεται κατά μέσο όρο κοντά στα 50 ευρώ
• Όσοι συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 12 Μαΐου 2016 και είδαν αύξηση από 1/1/2019 (αρνητική προσωπική διαφορά). Η νέα μεσοσταθμική αύξηση θα είναι της τάξης των 40 -50 ευρώ την οποία θα λάβουν σε πέντε ισόποσες ετήσιες δόσεις από φέτος μέχρι και το 2024.
• Όσοι συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 και έως 44 έτη ασφάλισης πριν τις 12 Μαΐου 2016 και έχουν μικρή θετική προσωπική διαφορά κατά μέσο όρο 30 ευρώ από 1/1/2019. Θα κερδίσουν αύξηση μεσοσταθμικά 30 ευρώ την οποία θα λάβουν σε 5 ετήσιες δόσεις έως και το 2024.
• Όσοι δεν έχουν 500 ένσημα την τελευταία 5ετία και δεν συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις για να κριθεί το αίτημά τους από τον τελευταίο φορέα ασφάλισης. Πλέον αρκεί να έχουν 300 ένσημα την τελευταία 5ετία και συνολικά 1.000 στο επίμαχο Ταμείο.
• Όσοι είναι άνω των 67 ετών και έχουν αθροιστικά 15ετία ασφάλισης αλλά δεν πληρούν καμία από τις προύποθέσεις για να κριθεί το αίτημά τους από τα επιμέρους Ταμεία. Πλέον όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα με 15ετία στα 67 θα λαμβάνουν σύνταξη χωρίς να εξετάζεται η συμπλήρωση των ελάχιστων προϋποθέσεων του διαδοχικού χρόνου.
• 250.000 συνταξιούχοι επικουρικής που θα δουν αυξήσεις έως και 48% αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου του 2019. Οι αυξήσεις θα κυμαίνονται από 5 έως 200 ευρώ και μεσοσταθμικά στα 99 ευρώ. Οι επικουρικές επιστρέφουν στο ύψος που καταβάλλονταν στις 31 Δεκεμβρίου του 2014.
• Όσοι άρχισαν να εργάζονται μετά τις 13 Μαΐου του 2016 και είχαν τον κόφτη του ν. Κατρούγκαλου 60% για όσο διάστημα εργάζονται. Θα δουν αύξηση 75%, καθώς το «πέναλτι» περιορίζεται στο 30%.

Συντάξιμος μισθός
Με βάση το νομοσχέδιο, ο συντάξιμος μισθός όλων των ασφαλισμένων υπολογίζεται με τις αποδοχές 14 μηνών και όχι των 12 μηνών, γεγονός που βάζει τέλος στα αρνητικά σενάρια που κυκλοφορούσαν.
Μισθωτός με παράλληλη επιχειρηματική δραστηριότητα και μεικτό μισθό 934 ευρώ, καλύπτει τα 252 ευρώ που είναι η 2η ασφαλιστική κατηγορία αυτοαπασχολουμένων και εκπληρώνει τις ασφαλιστικές του υποχρεώσεις.

Ειδική μέριμνα
Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για όσους υπηρετούν στις επίλεκτες δυνάμεις των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφάλειας (βατραχάνθρωποι, καταδρομείς, πυροτεχνουργοί, κ.ά.), αλλά και οι πιλότοι.
Οι συγκεκριμένες κατηγορίες δεν θίγονται με βάση τις νέες διατάξεις του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, με το υπουργείο Εργασίας να διαβεβαιώνει ότι θα τους προστατεύσει.

Ελεύθεροι επαγγελματίες
Ειδική μέριμνα υπάρχει και για τις εισφορές Ιανουαρίου των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολουμένων και των αγροτών, οι οποίες θα υπολογιστούν και θα πληρωθούν με το νέο σύστημα εισφορών.
Η καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών θα γίνει για μία και μοναδική φορά, μέχρι τις 12 Μαρτίου και ή ήδη, ο e-ΕΦΚΑ ετοιμάζει τα σχετικά ειδοποιητήρια, που θα σταλούν, μετά την ψήφιση του νόμου.
Στη νέα πλατφόρμα διακρίνονται δύο τίτλοι: «επιλέγω ελεύθερα» και «συμφέρει υψηλότερα».
Η δομή της νέας ασφαλιστικής αλλαγής έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να συμφέρει όλους να επιλέγουν την υψηλότερη κατηγορία ώστε να λάβουν πολύ υψηλότερη σύνταξη.

Ασφαλιστική κλάση
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούν να αποφασίσουν οι ίδιοι για το ύψος της μελλοντικής τους σύνταξης, με το νέο σύστημα εισφορών.
«Κλειδί» για μεγαλύτερη σύνταξη είναιη επιλογή της 3ης ή και υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας (312 – 576 ευρώ) σε συνδυασμό όμως πάντοτε με ασφαλιστικό βίο άνω των 30 ετών.
Στο πλαίσιο αυτό ελεύθερος επαγγελματίας που έχει ήδη σήμερα 20 έτη ασφάλισης, η επιλογή να καταβάλει για την επόμενη 10ετία  εισφορές της 3ης κατηγορίας (312) αντί της 2ης  (262) θα δώσει αυξημένη σύνταξη.
Το όφελος που θα έχει είναι μια αύξηση της τάξης των 64 ευρώ, ενώ μπορεί να ανέλθει και στα 190 ευρώ, στην περίπτωση κατά την οποία επιλέξει την 6η  κατηγορία  των 576 ευρώ,
Επίσης, όσοι έχουν ήδη 30 έτη ασφάλισης και συνταξιοδοτηθούν με 40ετία, η επιλογή της 3η κατηγορίας έναντι της 2ης για μια 10ετία δίνει υψηλότερη σύνταξη κατά 122 ευρώ ενώ η 6η δίνει υψηλότερη σύνταξη κατά 365 ευρώ.

1.000 ένσημα
Με το νέο νόμο ανοίγει για πρώτη φορά ο δρόμος, για να επιταχυνθεί η διαδικασία απονομής συντάξεων στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει διαδοχική ασφάλιση.
Για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, οι αιτούμενες ημέρες ασφάλισης μειώνονται από 1.500 σε 1.000, οι οποίες πραγματοποιούνται στο φορέα της τελευταίας δραστηριότητας ή απασχόλησης.
Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζονται οι μεγάλες δυσκολίες στην εύρεση του ασφαλιστικού χρόνου, που οφείλονται στη διαφοροποίηση των εντασσόμενων στον e-EΦΚΑ φορέων κοινωνικής ασφάλισης.

Εφάπαξ
Νέο τοπίο διαμορφώνεται και στα εφάπαξ, καθώς με το νομοσχέδιο για πρώτη φορά, δημιουργείται ενιαίος κανόνας απονομής για όλους.

Αυτό σημαίνει ότι:

• Καταργείται ο ελάχιστος χρόνος ασφάλισης για θεμελίωση αυτοτελούς δικαιώματος εφάπαξ παροχής.
• Προκρίνεται η ενιαία αντιμετώπιση όλων των ασφαλισμένων.
• Απλοποιείται και η διαδικασία απονομής της εν λόγω παροχής.

Επίσης, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής – σε προαιρετική βάση – της υπαγωγής στην επικουρική σύνταξη και της εφάπαξ παροχής σε ασφαλισμένους οι οποίοι δεν είχαν τη δυνατότητα πριν να υπαχθούν στο σύστημα επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών.
Το δικαίωμα της προαιρετικής τους υπαγωγής θα συνδυάζεται με την πλήρη εναρμόνιση, όσων είχαν υποχρέωση να υπαχθούν.

50 ένσημα
Το νομοσχέδιο λύνει ένα από τα βασικά προβλήματα εργαζομένων που δεν έχουν τον απαιτούμενο αριθμό ενσήμων , με αποτέλεσμα να μην έχουν υγειονομική περίθαλψη.
Η σχετική διάταξη  ορίζει ότι μειώνεται ο απαιτούμενος αριθμός ενσήμων για τον μισθωτό από 75 σε 50 και για τον μη μισθωτό από 3 μήνες σε 2, για απόκτηση ασφαλιστικής ικανότητας και παροχών υγειονομικής περίθαλψης.

Νέοι επιχειρηματίες
Με δεδομένο ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση η ένταξή στην παραγωγική διαδικασία, για νέους ελεύθερους επαγγελματίες, το νομοσχέδιο δίνει κάποια σημαντικά κίνητρα. Με το νέο νόμο, διευρύνεται όχι μόνο στους νέους επιστήμονες, αλλά και σε κάθε έναν νέο που αποφασίζει να δημιουργήσει την επιχείρησή του, η ειδική μέριμνα για μειωμένες εισφορές για τα πέντε πρώτα έτη.
Επίσης, δεν υποχρεώνεται κανένας ελεύθερος επαγγελματίας, μετά την πενταετία, να δίνει πίσω τη διαφορά των μειωμένων εισφορών και της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας, όπως τον υποχρέωνε ο ν. Κατρούγκαλου.

ΑΜΕΑ
Ο νέος νόμος έχει ειδικές μέριμνες για ομάδες του πληθυσμού όπως είναι για παράδειγμα αυτοί που έχουν τύφλωση.
Στο πλαίσιο αυτό, όσοι λαμβάνουν εξωιδρυματικό επίδομα ή επίδομα απολύτου αναπηρίας ή επίδομα τυφλότητας, εξαιρούνται από την επιβολή της εισφοράς 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ  επί των επιδομάτων τους. Επίσης, αντιμετωπίζει με ευαισθησία και σεβασμό τα άτομα με αναπηρία καθώς συστήνεται στον e-ΕΦΚΑ, η Διεύθυνση Διευθέτησης Αναφορών για θέματα Α.Μ.Ε.Α.
Στόχος της διεύθυνσης είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της Διοίκησης, η εμπέδωση μίας νέας ανθρωποκεντρικής λειτουργίας αυτής, αλλά και η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία.

Συντάξεις χηρείας
Επίσης, μπαίνει τέλος σε μια μεγάλη αδικία στο χώρο των συντάξεων χηρείας, καθώς  καταργείται το ηλιακό όριο των 52 ετών. Το όριο αφορούσε χήρους ή χήρες κατά το χρόνο του θανάτου των πρώην μερισματούχων του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ), για την επιχορήγησή του κατά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.

Εργαζόμενες μητέρες
Με διάταξη του νέου νόμου λύνεται οριστικά το κενό νόμου που δημιούργησε ο νόμος Κατρούγκαλου στις εργαζόμενες μητέρες που αποκτούν παιδί και τις μειωμένες εισφορές τους.
Η διάταξη αφορά εργαζόμενες μητέρες με έμμισθη σχέση εργασίας είτε αυτοαπασχολούμενες είτε ελεύθεροι επαγγελματίες είτε απασχολούμενες στον αγροτικό τομέα.

Εργαζόμενοι συνταξιούχοι
Το νομοσχέδιο έχει ειδική μέριμνα για τους συνταξιούχους που θέλουν να συνεχίσουν νόμιμα τον εργασιακό τους βίο και να μη βρίσκονται στην παρανομία, λαμβάνοντα «μαύρα» χρήματα.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πολύτεκνοι και γεωργοί συνταξιούχοι προστατεύονται απόλυτα, καθώς θα απολαμβάνουν το 100% της σύνταξής τους, ενώ όλοι οι υπόλοιποι εφόσον εργάζονται, θα λαμβάνουν το 70% της σύνταξής τους.

Ταχύτερα οι συντάξεις
Το νέο σύστημα επενδύει πολλά στον e-ΕΦΚΑ, με στόχο η οργανωτική ενοποίηση να αλλάξει τα δεδομένα κάνει πολύ ταχύτερο το χρόνο απονομής των συντάξεων. Έως σήμερα, για την απονομή της κύριας, της επικουρικής και του εφάπαξ ενός ασφαλισμένου, χρειάζονταν τρεις διαφορετικοί υπάλληλοι από τρεις διαφορετικούς φορείς. Μετά τη δημιουργία του e-ΕΦΚΑ, δημιουργούνται ενιαίοι ασφαλιστικοί φάκελοι. Ένας μόνο υπάλληλος θα απονέμει και τις τρεις συντάξεις».