Αυθαίρετα: 5 ανατροπές

«Κόκκινο» χτυπά η αγωνία χιλιάδων ιδιοκτητών ακινήτων, που δεν έχουν ακόμη τακτοποιήσει αυθαιρεσίες που υπάρχουν στις ιδιοκτησίες τους, με την κυβέρνηση να είναι έτοιμη για πέντε ανατροπές.

Παρά το γεγονός ότι είχαν άνεση χρόνου προκειμένου να κάνουν χρήση του νέου νόμου με τα μειωμένα πρόστιμα, το αμέλησαν, με αποτέλεσμα να βρίσκονται πλέον επί ξύλου κρεμάμενοι.
Παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος, του Τεχνικού Επιμελητηρίου και πολιτικοί μηχανικοί που ασχολούνται με τις τακτοποιήσεις, καλούν τους πολίτες να σπεύσουν και να δώσουν λύση έστω και την ύστατη ώρα.
Όπως επισημαίνουν, πρόκειται για μια εξαιρετική ευκαιρία, η οποία δίνει τη δυνατότητα νομιμοποίησης των αυθαιρεσιών για 40 ολόκληρα χρόνια, που δύσκολα θα υπάρξει ξανά στο μέλλον.
Με δεδομένο όμως ότι τα αυθαίρετα είναι ένα σημαντικό εργαλείο για να γεμίσουν τα κρατικά ταμεία, γίνονται σκέψεις για σημαντικές αλλαγές, ώστε να  διευκολυνθούν ακόμη περισσότερο οι ιδιοκτήτες ακινήτων.
Ήδη γίνεται λόγος για πέντε  μεγάλες  ανατροπές, κάποιες από τις οποίες ναι μεν θα διευκολύνουν τους ιδιοκτήτες ακινήτων, αλλά οι άλλες θα τους υποχρεώσουν να ξαναβάλουν το χέρι στην τσέπη.
Σε κάθε περίπτωση στόχος του υπουργείου είναι να μπουν στη νέα ρύθμιση όσο το δυνατόν περισσότεροι και να αποφευχθεί ο κίνδυνος της μπουλντόζας ιδίως για ιδιοκτήτες ακινήτων στις παραλιακές περιοχές.

Αβάντζο
Σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος, πρώτη κίνηση προς την κατεύθυνση αυτή θα είναι να δοθεί μια νέα μικρή παράταση που θα έχει διάρκεια τέσσερις έως έξι μήνες.
Το… αβάντζο που δίνεται έχει ως στόχο να μην υπάρχουν δικαιολογίες που αποτυπώνονται στη φράση «δεν το γνώριζα» και έτσι να μπουν στη ρύθμιση ακόμη και οι πλέον αμελείς.
Η πίεση που ασκεί το Τεχνικό Επιμελητήριο προς αυτή την κατεύθυνση είναι έντονη με το επιχείρημα ότι εάν δεν υπάρξει παράταση θα βρεθούν στον αέρα πολλές μεταβιβάσεων ακινήτων.
Άπαντες πάντως διευκρινίζουν ότι από τη στιγμή που θα δοθεί η παράταση, δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία στο μέλλον, ώστε οι ιδιοκτήτες ακινήτων να προχωρήσουν σε τακτοποίηση εκκρεμοτήτων στις περιουσίες τους.
Εάν λοιπόν δεχτούμε ότι θα υπάρξει παράταση στην ισχύ του νόμου που λήγει στις 8 Νοεμβρίου, η καταληκτική ημερομηνίες για τακτοποίηση αυθαιρέτων είναι ή η 8η Μαρτίου ή η 8η Μαΐου.

Ηλεκτρονική ταυτότητα
Η δεύτερη μεγάλη ανατροπή που είναι προ των πυλών έχει σχέση με την πλήρη εφαρμογή της λεγόμενης ηλεκτρονικής ταυτότητα κτιρίου.
Μέσω αυτής οι ιδιοκτήτες ακινήτων με αυθαιρεσίες θα μπορούν να τις «τακτοποιήσουν» για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Στην παρούσα φάση το σενάριο που φαίνεται να κυριαρχεί είναι το διάστημα αυτό να οριστεί σε ένα έτος, χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο η διάρκεια να είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Καλό είναι λοιπόν να μπουν στη ρύθμιση αυτοί που έως τώρα το αποφεύγουν καθώς μόλις ενεργοποιηθεί η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, οι τιμές θα είναι «τσουχτερές».

Πρόστιμα
Οι τιμές θα είναι πιο υψηλές για όσους έχουν μεγάλες αυθαιρεσίες, ενώ την ίδια ώρα το μήνυμα που στέλνει το υπουργείο είναι ότι δεν θα επιτρέψει να σέρνεται για μεγάλο διάστημα η διαδικασία των τακτοποιήσεων.
Στελέχη του Τεχνικού Επιμελητήριου τονίζουν ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους δίνεται η παράταση είναι για να καλυφθεί το κενό μέχρι την ενεργοποίηση και εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας.
Διευκρινίζουν επίσης ότι:

• Για κατασκευές με μεγάλες αυθαιρεσίες ακόμα και για όσο θα παραμείνει ανοιχτή η δυνατότητα υπαγωγής μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας, τα πρόστιμα θα είναι ακόμα πιο τσουχτερά.
• Η οριστική λύση γι’ αυτά τα κτίρια θα δοθεί με την ενεργοποίηση της Ψηφιακής Τράπεζας Γης.

Μικροαυθαιρεσίες
Όσον αφορά στις μικρές παρανομίες, τις λεγόμενες μικροαυθαιρεσίες, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις γίνονται χωρίς να το ξέρουν οι ιδιοκτήτες τους, θα υπάρχουν άλλα κριτήρια.
Σε αυτή την περίπτωση, θα παραμείνει ανοιχτή η δυνατότητα υπαγωγής μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίου για να δηλώνονται, καθώς εάν υπάρχει αυθαιρεσία, δεν μπορεί να γίνει μεταβίβαση.

Τα παράβολα
Τα δεδομένα αυτά αναδεικνύουν και τους λόγους για τους οποίους, όσοι έχουν αυθαιρεσίες στις ιδιοκτησίες τους θα πρέπει να σπεύσουν άμεσα και να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες του νόμου.
Οι κίνδυνοι για όποιον δεν προχωρήσει σε τακτοποίηση είναι τεράστιοι, καθώς θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον εφιάλτη της κατεδάφισης μιας περιουσίας που έχτισε με μεγάλο κόπο.
Το παράβολο για αυθαίρετα έως 100 τ.μ. έχει οριστεί στα 250 ευρώ και αυξάνεται ανάλογα με το εμβαδό, φτάνοντας ακόμη και στα 10.000 ευρώ για χρήσεις άνω των 5.000 τ.μ..
Όσον αφορά στα πρόστιμα, υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για μειώσεις στην περίπτωση που καταβάλλει κανείς τα χρήματα εφάπαξ, αλλά και με βάση κοινωνικά κριτήρια για ΑμΕΑ, πολύτεκνους, κλπ.

Ημιυπαίθριοι
Η τρίτη μεγάλη ανατροπή με την οποία βρίσκονται αντιμέτωποι χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων έχει σχέση με τους λεγόμενους ημιυπαίθριους χώρους.
Πρόκειται για ιδιοκτήτες οι οποίοι νομιμοποίησαν αυθαίρετα που είχαν ημιυπαίθριους, αλλά δεν δήλωσαν ή την αλλαγή του εμβαδού στους δήμους ή δεν δήλωσαν τα πραγματικά τετραγωνικά των ακινήτων τους.
Οι συγκεκριμένοι ιδιοκτήτες βρίσκονται αντιμέτωποι με νέα επιβάρυνση, κάτι που σημαίνει ότι θα κληθούν να πληρώσουν αναδρομικά τέλη και ΤΕΠ στους δήμους για μια πενταετία.
Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνεται από την πρόβλεψη η οποία υπάρχει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού και η οποία προβλέπεται αύξηση των εσόδων των ΟΤΑ κατά 145 εκατ. ευρώ.
Τα χρήματα αυτά θα προκύψουν από τις διασταυρώσεις που θα γίνουν ανάμεσα στα πραγματικά τετραγωνικά και αυτά που έχουν δηλωθεί, αλλά και από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών.
Στο ερώτημα ποια λύση σχεδιάζει η κυβέρνηση για να μην υπάρξει άλλη μια τεράστια επιβάρυνση για ιδιοκτήτες ακινήτων, καθαρή απάντηση για την ώρα δεν υπάρχει.
Η λύση που φαίνεται να προκρίνεται έχει ως εξής:

• Πληρωμή αναδρομικών των πέντε τελευταίων ετών και κατάργηση των προσαυξήσεων που ανέρχονται στο 50% των οφειλόμενων τελών.
• Καταβολή των ποσών που οφείλονται σε περισσότερες από 50 δόσεις.

ΕΝΦΙΑ
Ο υπολογισμός μετά τις εκτεταμένες διασταυρώσεις θα γίνεται με βάση τα πραγματικά τετραγωνικά μέτρα των ακινήτων, γεγονός που οδηγεί στην τέταρτη μεγάλη ανατροπή που έχει σχέση με τον ΕΝΦΙΑ.
Τα ποσά που θα κληθούν να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα είναι μεγάλα, καθώς αλλάζουν τα πραγματικά τετραγωνικά, κάτι που σημαίνει υψηλότερος ΕΝΦΙΑ.
Η εξέλιξη αυτή είναι πολύ πιθανό να εξανεμίσει το όφελος στον ΕΝΦΙΑ που είχαν πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων μετά τη μείωση έως και 30% στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση.
Θεωρείται επίσης βέβαιο ότι επιβάρυνση θα υπάρξει τόσο στον φόρο ηλεκτροδοτούμενων χώρων όσο και τα τέλη ηλεκτροφωτισμού και ακίνητης περιουσίας.

Διασταυρώσεις
Παράγοντες της αυτοδιοίκησης καλούν τους πολίτες που γνωρίζουν ότι έχουν πρόβλημα να προσέλθουν στους δήμους που ανήκουν και να βρουν λύση το συντομότερο δυνατό.
Επικαλούνται μάλιστα το γεγονός ότι σύντομα θα τρέξουν διασταυρώσεις από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με στόχο τη σωστή μέτρηση της επιφάνειας που έχουν τα ακίνητα φορολογουμένων.
Οι εκτεταμένες διασταυρώσεις όπως εξηγούν:

• Θα γίνουν μεταξύ των στοιχείων που έχουν δηλώσει οι ιδιοκτήτες στο έντυπο Ε9, στους ΟΤΑ και στο Κτηματολόγιο.
• Θα προσδιορίσουν με ακρίβεια τους φόρους αλλά και τα τέλη που ένας ιδιοκτήτης δεν έχει πληρώσει.

Φρούδες ελπίδες
Η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι αυτές οι παρανομίες είναι ευδιάκριτες και για το λόγο αυτό δεν πρέπει να καλλιεργούνται φρούδες ελπίδες ότι δεν θα αποκαλυφθούν άμεσα.
Στοιχεία άλλωστε δείχνουν ότι τετραγωνικά που εμφανίζονται στο Ε9, είναι σε πολλές περιπτώσεις λιγότερα σε σχέση με αυτά που δηλώνονται στο Κτηματολόγιο.
Κατά συνέπεια όσοι για διάφορους λόγους δεν εμφανίζουν τα πραγματικά τετραγωνικά των σπιτιών τους μετά την νομιμοποίηση αυθαίρετων και ημιυπαίθριων χώρων, θα πρέπει να βάλουν και πάλι το χέρι στην τσέπη.
Ο λογαριασμός θα φανεί εντός του 2020, καθώς οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα κληθούν να πληρώσουν ακόμα και αναδρομικά φόρους και τέλη που δεν έχουν πληρώσει κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας.

Δασικά αυθαίρετα
Η 5η μεγάλη ανατροπή που βρίσκεται προ των πυλών έχει σχέση με τα λεγόμενα δασικά αυθαίρετα με την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος να δείχνει αποφασισμένη να βρει λύση.
Ο χειρισμός πάντως σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται εύκολος λόγω του ότι υπάρχουν τεράστιες δυσκολίες, με κυριότερη ότι δεν πρέπει να περάσει να περάσει λάθος μήνυμα προς την κοινωνία.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι να επιταχυνθεί η διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών προκειμένου να ξεμπλοκάρει συνολικά η εξέταση των αντιρρήσεων που υπάρχουν γύρω από αυτούς.
Το μόνο σίγουρο για την ώρα, είναι ότι το υπουργείο θα προχωρήσει στη συγκρότηση επιτροπής στην οποία θα πάρουν μέρος εκπρόσωποι φορέων που έχουν άμεση σχέση με τους δασικούς χάρτης.
Βασικό μέλημα της επιτροπής, είναι να υπάρξουν προτάσεις, μέσω των οποίων θα προχωρήσουν ρεαλιστικές λύσεις, για να μην απορρίπτονται στη συνέχεια από το ΣτΕ.
Στο πλαίσιο αυτό, η επιτροπή θα κληθεί να καταθέσει τις προτάσεις της σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, προκειμένου στη συνέχεια να καταρτιστεί και το κατάλληλο σχέδιο νόμου που δεν θα καταπέσει στη δικαιοσύνη.
Το νέο σχέδιο θα βασιστεί σε διατάξεις του νομοσχεδίου που είχε έτοιμο η προηγούμενη κυβέρνηση και σε καμία περίπτωση δεν θα έχει ως στόχο να νομιμοποιηθούν αυθαίρετα που έχουν χτιστεί σε δάσος.
Με αυτό ως δεδομένο, οι λύσεις που θα προωθηθούν θα αφορούν μόνον τις περιπτώσεις οργανωμένων οικισμών και όχι μεμονωμένα ή διάσπαρτα ακίνητα μέσα σε δασικές εκτάσεις.
Τα συγκεκριμένα ακίνητα θα εξαιρεθούν από οποιαδήποτε τακτοποίηση, για να μην υπάρχουν παρερμηνείες που θα οδηγήσουν σε μια νέα γενιά αυθαίρετων μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις.