Φορολογικά “διαζύγια”: Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν

Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκονται χιλιάδες φορολογούμενοι, καθώς μετρά αντίστροφα μετρά ο χρόνος για τις δηλώσεις στην εφορία, που θα υποβληθούν φέτος νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά.

Το ερώτημα που θέτουν πολλά ζευγάρια είναι εάν τους συμφέρει να προχωρήσουν σε κοινή δήλωση, ή εάν πρέπει να κάνουν χωριστή, προκειμένου να μειώσουν το φόρο που θα κληθούν να καταβάλλουν.

Η απάντηση δεν είναι εύκολη και όπως τονίζουν φοροτεχνικοί, απαιτείται μεγάλη σκέψη πριν κάποιο ζευγάρι πάρει την απόφαση να προχωρήσει σε ένα “διαζύγιο” για φορολογικούς λόγους.

Τα λεγόμενα φορολογικά διαζύγια έχουν και υπέρ και κατά, κάτι που σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να “ζυγίσουν” τα δεδομένα προκειμένου να βρουν την πλέον συμφέρουσα επιλογή.

Πριν λοιπόν ληφθεί η απόφαση, καλό είναι να εξεταστούν οι κίνδυνοι που αφορούν στα λεγόμενα τεκμήρια διαβίωσης, στο αφορολόγητο με τις ηλεκτρονικές δαπάνες και το φορολογικό βάρος των παιδιών.

Ο χρόνος πάντως τρέχει και η επιλογή για το φορολογικό “διαζύγιο”, θα πρέπει να γνωστοποιηθεί στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων το αργότερο έως τις 28 του μήνα.

Η γνωστοποίηση από τους ενδιαφερόμενους, γίνεται:

– μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, στον σύνδεσμο www. aade.gr/polites/eisodima/gnostopoiisi-horistis-dilosis

-από τους έγγαμους με τους δικούς τους κωδικούς πρόσβασης ή από ειδικά για τον σκοπό αυτό εξουσιοδοτημένο λογιστή – φοροτεχνικό, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.

Στην περίπτωση κατά την οποία κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος μέχρι τις 28 του μήνα οι σύζυγοι θα υποβάλουν φέτος κοινή φορολογική δήλωση.

Όσοι είχαν επιλέξει να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, δεν χρειάζεται να προβούν σε καμία ενέργεια, εφόσον η επιθυμία τους παραμένει και η έγγαμη σχέση εξακολουθεί να ισχύει.

Οφέλη και παγίδες
Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι η επιλογή του φορολογικού “διαζυγίου” έχει οφέλη, κρύβει όμως και παγίδες για τους έγγαμους, καθώς είναι πιθανό να αλλάξουν τα πάντα στον οικογενειακό προγραμματισμό.
Στα υπέρ της χωριστής δήλωσης είναι ότι προστατεύεται η φορολογική ενημερότητα του ενός συζύγου, στην περίπτωση που υπάρχουν οφειλές του άλλου, με αποτέλεσμα το ζευγάρι να βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Επίσης με τη χωριστή φορολογική δήλωση:

-δεν γίνεται συμψηφισμός οφειλών και επιστροφών φόρου,

-δεν επηρεάζεται η λήψη τυχόν οικογενειακών επιδομάτων που λαμβάνει το ζευγάρι.

Αυτή βέβαια είναι η μια όψη του νομίσματος, γιατί η άλλη έχει σχέση με την υπερφορολόγηση που αφορούν στα τεκμήρια, το αφορολόγητο με e-δαπάνες και το φορολογικό βάρος των παιδιών.

Ειδικότερα:

–Τεκμήρια: Στα φορολογικά “διαζύγια” δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά. Επίσης, δεν υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, από τα εισοδήματα του άλλου συζύγου. Αυτό σημαίνει ότι ο Β σύζυγος, που δεν καλύπτει τις τεκμαρτές δαπάνες, δεν μπορεί να επικαλεστεί τα εισοδήματα των προηγουμένων οικονομικών ετών που είχαν ως “φορολογικό ζευγάρι”. Κατά συνέπεια ο/η σύζυγος θα πρέπει να καλύπτει μόνος του τα τεκμήρια, ενώ σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να πληρώνει επιπλέον φόρο.

–Ηλεκτρονικές δαπάνες: Στα φορολογικά “διαζύγια” δεν υπάρχει δυνατότητα για μεταφορά υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο. Στα ζευγάρια όμως που υποβάλουν κοινές φορολογικές δηλώσεις, οι αποδείξεις των e-αγορών μετρούν συνολικά και αν κάποιος σύζυγος έχει περίσσευμα, το ποσό μεταφέρεται στον άλλο σύζυγο εφόσον έχει έλλειμμα και αποφεύγεται έτσι η επιβολή του προστίμου ύψους 22% επί της διαφοράς των αποδείξεων που λείπουν.

–Τέκνα: Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα, δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους. Στην περίπτωση όμως, που το ανήλικο τέκνο έχει εισόδημα, αυτό προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.-Φορολογική ενημερότητα: Στη χωριστή δήλωση, δεν μπλοκάρεται η έκδοση φορολογικής ενημερότητας του ενός συζύγου όταν ο άλλος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία.

-Προσωπικά φορολογικά δεδομένα: Ο κάθε σύζυγος τηρεί τα προσωπικά του φορολογικά δεδομένα όταν έχει λόγους να μην θέλει να γίνουν γνωστά το ύψος των εισοδημάτων, των καταθέσεων ή άλλων περιουσιακών του στοιχείων.

-Κύρια Κατοικία: Η κύρια κατοικία δηλώνεται στους αντίστοιχους κωδικούς. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα.

Ερωτήσεις  – απαντήσεις
Η πλατφόρμα για την υποβολή χωριστών δηλώσεων είναι ανοικτή για του νέους, καθώς όσοι είχαν δηλώσει πέρυσι ή παλαιότερα αυτή τους την επιλογή δεν χρειάζεται να υποβάλουν εκ νέου αίτημα.
Στο πλαίσιο αυτό, θα χρειαστεί να μπουν στην πλατφόρμα στην πλατφόρμα μόνο στην περίπτωση κατά την οποία θέλουν να αναιρέσουν την επιλογή τους, ώστε φέτος να κάνουν κοινή δήλωση.

Σε κάθε περίπτωση τα ερωτήματα είναι πολλά και η ΑΑΔΕ, έχει συντάξει έναν πλήρη οδηγό με ερωτήσεις απαντήσεις που δίνουν λύση σε κάθε απορία που έχουν οι φορολογούμενοι για τις χωριστές φορολογικές δηλώσεις

1. Πώς μπορώ να γνωστοποιήσω την επιλογή μου να υποβάλω χωριστή δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος (εφεξής: Φ.Ε.);

Η γνωστοποίηση γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, ακολουθώντας τη διαδρομή Ψηφιακές Υπηρεσίες → Φορολογικές Υπηρεσίες → Εισόδημα → Γνωστοποίηση Χωριστής Δήλωσης, είτε από εσάς με τους δικούς σας κωδικούς πρόσβασης είτε από, ειδικά για τον σκοπό αυτό, εξουσιοδοτημένο λογιστή-φοροτεχνικό, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.

2. Αν κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης Φ.Ε. μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2025, τι θα συμβεί;

Στην περίπτωση αυτή, οι σύζυγοι θα υποβάλουν κοινή δήλωση για το φορολογικό έτος 2024.

3. Στις περιπτώσεις κοινής δήλωσης Φ.Ε. συζύγων, θα γίνεται συμψηφισμός φόρου μεταξύ συζύγων και βεβαίωση στο όνομα του συζύγου;

Όχι, θα γίνεται χωριστή βεβαίωση φόρου και δεν θα γίνεται συμψηφισμός χρεωστικού και πιστωτικού ποσού μεταξύ των συζύγων.

4. Επηρεάζεται η χορήγηση επιδομάτων στις χωριστές δηλώσεις συζύγων;

Όχι, δεν επηρεάζεται η χορήγηση των επιδομάτων από την υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. από τους συζύγους.

5. Είναι απαραίτητο να υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία;

Όχι, δεν είναι απαραίτητη η υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε., διότι προβλέπεται ήδη χωριστή φορολογική αντιμετώπιση στις κοινές δηλώσεις συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία

6. Πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων;

Η κύρια κατοικία δηλώνεται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1, στους αντίστοιχους κωδικούς κύριας κατοικίας. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα.

7. Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε., πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία όταν ένας εκ των δύο συζύγων δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης;

Ο σύζυγος που δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης συμπληρώνει στον πίνακα 6 την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο».

8. Πώς αναγράφονται τα τέκνα ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.;

Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο, καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα, δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.

9. Ποιος δηλώνει το εισόδημα ανήλικου τέκνου που προέρχεται από τον κοινό γάμο στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. όταν αυτό δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης Φ.Ε.;

Το εισόδημα του ανήλικου τέκνου, που δεν φορολογείται στο όνομα του τέκνου, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.

10. Ποιος βαρύνεται με τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων;

Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά. Όσον αφορά τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει επίκληση εισοδημάτων από τη χωριστή δήλωση του άλλου συζύγου.

11. Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο;

Όχι, δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.

12. Ποια είναι η προθεσμία γνωστοποίησης της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης Φ.Ε. συζύγων;

Για κάθε φορολογικό έτος, η καταληκτική ημερομηνία είναι η 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης.

13. Μετά την 28η Φεβρουαρίου η επιλογή για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε. μπορεί να ανακληθεί;

Η ανάκληση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης είναι δυνατή μέχρι και την 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης.

14. Ποιος από τους συζύγους μπορεί να γνωστοποιήσει την επιλογή για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε.;

Οποιοσδήποτε από τους συζύγους ή και οι δύο.

15. Πρέπει η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε. να γίνεται κάθε έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου;

Από το φορολογικό έτος 2023 και εφεξής, δεν απαιτείται η επικαιροποίηση της γνωστοποίησης για κάθε έτος.
Επομένως, όσοι φορολογούμενοι επέλεξαν για το φορολογικό έτος 2023 να υποβάλουν χωριστές δηλώσεις, για το φορολογικό έτος 2024 και επόμενα θα χρειαστεί να εισέλθουν στη σχετική εφαρμογή, μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του οικείου έτους, μόνο εφόσον επιθυμούν να ανακαλέσουν την επιλογή τους. Σε περίπτωση ανάκλησης, και εφόσον υπάρχει εκ νέου επιθυμία για υποβολή χωριστής δήλωσης σε κάποιο έτος, πρέπει να γνωστοποιηθεί ξανά για το έτος αυτό, από τουλάχιστον έναν εκ των συζύγων, μέχρι την προθεσμία της 28ης Φεβρουαρίου.

16. Πρόκειται να τελέσω γάμο εντός του έτους υποβολής της δήλωσης Φ.Ε.. Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε.;

Από το φορολογικό έτος 2024 και εφεξής, οι σύζυγοι, κατά τη διάρκεια του γάμου, υποβάλλουν κοινή δήλωση, αρχής γενομένης από το φορολογικό έτος σύναψης του γάμου και για τα εισοδήματα του έτους αυτού. Συνεπώς, εκ του νόμου, θα υποβάλετε τη δήλωσή σας ως υπόχρεος χωρίς στοιχεία συζύγου. Η γνωστοποίηση υποβολής χωριστής δήλωσης θα είναι δυνατή για το φορολογικό έτος εντός του οποίου τελέστηκε ο γάμος.

17. Τα μέρη συμφώνου συμβίωσης (ΜΣΣ) γνωστοποιούν την επιθυμία τους για υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε.;

Όχι, καθόσον για τα ΜΣΣ εκ του νόμου υπάρχει η δυνατότητα υποβολής κοινής δήλωσης ή χωριστών δηλώσεων.

18. Πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικούς τους κωδικούς πρόσβασης προκειμένου να υποβάλουν χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.;

Ναι. Εφόσον η σύζυγος δεν έχει προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης, οφείλει να αποκτήσει προκειμένου να υποβάλει τη δική της δήλωση.