Ακατάσχετο: Έτσι, δεν μπαίνει «χέρι» στα λεφτά σας

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν σχεδόν 2 εκατομμύρια Έλληνες που έχουν χρέη στην εφορία και βρίσκονται αντιμέτωποι ακόμη και με δέσμευση του τραπεζικού τους λογαριασμού.

Το πρόβλημα έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις, καθώς τα χρέη αυξάνονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι δεν υπάρχει Έλληνας που να μην χρωστάει στην εφορία.
Οι οφειλές αυτές δεν προέρχονται μόνον από τα  χρόνια της κρίσης και των μνημονίων, καθώς ακόμη και μετά το 2018, πολλοί είναι αυτοί οι οποίοι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Ο αριθμός όσων έχουν μικρές ή μεγάλες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς την εφορία ξεπερνάει το 1,8 εκατ. φορολογούμενους, γεγονός που καθιστά σαφές ότι το πρόβλημα έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνον τα νέα ληξιπρόθεσμα χρέη, αυτά δηλαδή που δημιουργήθηκαν από την αρχή του χρόνου έως το τέλος Σεπτεμβρίου έφτασαν τα 5,3 δισ. ευρώ.
Το συνολικό ποσό των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2019, διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων εσόδων (ΑΑΔΕ) στα 104,9 δισ. ευρώ.

Διαπιστώνεται επίσης αύξηση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 804,8 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2019, ενώ από την επεξεργασία των στοιχείων προκύπτουν τα εξής:

• Ο αριθμός των φυσικών και νομικών προσώπων με ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία μικρότερα από 50 ευρώ ανήλθε σε 1.153.713 στο τρίτο τρίμηνο του έτους, σημειώνοντας σημαντική αύξηση κατά 87.251 οφειλέτες, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2018. Η αύξηση αυτή προέρχεται κυρίως από τα φυσικά πρόσωπα, ο αριθμός των οποίων «φούσκωσε» με 84.703 νέους οφειλέτες.
• Από το σύνολο των 1.153.713 οφειλετών με χρέη κάτω των 50 ευρώ, 257.923 χρωστούν ποσά λιγότερα από 1 ευρώ. Ο αριθμός των οφειλετών αυτών αυξήθηκε μάλιστα κατά 12.581 μεταξύ του περυσινού και του φετινού τρίτου τριμήνου.
• Μείωση κατά 54.796 πρόσωπα παρατηρείται μεταξύ περυσινού και φετινού τρίτου τριμήνου στον αριθμό των οφειλετών με χρέη μεταξύ 50 και 500 ευρώ.
• Οι οφειλέτες με χρέη μικρότερα των 500 ευρώ αυξήθηκαν κατά 32.455 φυσικά και νομικά πρόσωπα μεταξύ του τρίτου τριμήνου του 2018 και του τρίτου τριμήνου του 2019, με αποτέλεσμα να ανέλθουν σε 2.547.177 στο τέλος του φετινού Σεπτεμβρίου.
• Στο τρίτο τρίμηνο του 2019 παρατηρείται αύξηση στο συνολικό αριθμό των οφειλετών κατά 38.920 φυσικά και νομικά πρόσωπα σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 2018 με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στους 4.351.315 οφειλέτες.

Pressing
Παρά το γεγονός ότι πρόκειται σε πολλές περιπτώσεις για πολύ μικρά ποσά, η Ανεξάρτητη Αρχή δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει το ασφυκτικό της pressing για να γεμίσει με «ζεστό» χρήμα τα ταμεία του κράτους.
Στο στόχαστρο βρίσκονται όσοι αρνήθηκαν για διάφορους λόγους να μπουν στη ρύθμιση των 120 δόσεων, για την οποία η κυβέρνηση είχε διαμηνύσει ότι είναι η τελευταία ευκαιρία για όσους έχουν οφειλές.
Η πίεση θα είναι ασφυκτική, κάτι που σημαίνει ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος για κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων αλλά και δέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών όσων συνεχίζουν να έχουν χρέη.

Οι άμυνες
Μέσα σ’ αυτό το δυσμενές κλίμα, το ερώτημα που θέτουν οι περισσότεροι είναι εάν υπάρχουν άμυνες προκειμένου όσοι χρωστούν να αποφύγουν τη δέσμευση του τραπεζικού τους λογαριασμού.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι στο παρελθόν είχαν γίνει κατασχέσεις ακόμη και σε επιδόματα που είχαν χαρακτηριστεί ακατάσχετα, γεγονός που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων.
Ας δούμε λοιπόν τι μπορεί να κάνει όποιος χρωστά, ποιες άμυνες δηλαδή μπορεί να «παίξει» για να προλάβει τυχόν δυσάρεστες εκπλήξεις που θα ανατρέψουν τον προγραμματισμό της ζωής του.

Δήλωση ακατάσχετου
Όποιος λοιπόν δεν έχει τη δυνατότητα να εξοφλήσει τις οφειλές του (φόρο εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, κλπ), θα πρέπει να προχωρήσει στη δήλωση ενός ακατάσχετου λογαριασμού.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ακατάσχετο όριο ισχύει και για χρέη προς τους ιδιώτες και είναι η καλύτερη άμυνα που έχει στη διάθεση του όποιος δεν μπορεί να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, ακατάσχετα θεωρούνται τα εξής:

• Ποσό ύψους 1.250 ευρώ που βρίσκεται σε έναν τραπεζικό λογαριασμό, ο οποίος θα πρέπει να έχει δηλωθεί ως μοναδικός ακατάσχετος λογαριασμός στο Taxis. • Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ). • Το κοινωνικό μέρισμα. • Η 13η σύνταξη. • Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ. • Το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης που καταβάλλεται σε ανέργους. • Το επίδομα θέρμανσης. • Η διατροφή ανήλικου τέκνου. • Τα προνοιακά επιδόματα. • Η επιδότηση ενοικίου. • Τα χρηματικά έπαθλα της λοταρίας του υπουργείου Οικονομικών. • Οι παροχές που χορηγούνται στους ασφαλισμένους από τον ΕΛΓΑ. • Τα χρηματικά βοηθήματα που δίνονται με απόφαση δημοτικού συμβουλίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις. • Η κατάθεση για εξόφληση οφειλής ασφαλιστικού ταμείου. • Η κρατική επιχορήγηση. • Η κατάθεση για πλειοδοσία σε πλειστηριασμό.

Ύψος ακατάσχετου
Όσοι έχουν χρέη προς την εφορία θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στις κινήσεις τους, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους για να μην βρεθούν μπροστά σε εφιάλτη.
Η άγνοια είναι ότι το χειρότερο, με δεδομένο ότι η εντολή που έχει δοθεί είναι να μπαίνει «χέρι» σε τραπεζικούς λογαριασμούς εφόσον διαπιστωθεί ότι υπάρχουν χρήματα.

Ας δούμε λοιπόν τι ισχύει ως προς την κλίμακα με τα ποσά μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών παροχών που προστατεύονται από κατάσχεση:

• Για ποσά μέχρι 1.000 ευρώ μηνιαίως δεν μπορεί να γίνει κατάσχεση.
• Για ποσά από 1.000 έως 1.500 ευρώ μηνιαίως μπορεί να γίνει κατάσχεση έως το 50% του ποσού που υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ.

Ας υποθέσουμε για να γίνει αντιληπτό τι συμβαίνει, ότι φορολογούμενος με χρέη στην εφορία λαμβάνει 1.400 ευρώ κάθε μήνα. Με δεδομένο ότι στα 1.000 ευρώ δεν γίνεται κατάσχεση, τότε για τα επιπλέον 400 ευρώ, κινδυνεύει με κατάσχεση στο 50% αυτών και να έχει απώλειες της τάξης των 200 ευρώ.
Ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος για όσους λαμβάνουν μεγαλύτερα ποσά καθώς η κατάσχεση μπορεί να είναι και 100% για όσους ξεπερνούν τα 1.500 ευρώ.

Ειδικότερα, εάν κάποιος λαμβάνει μισθό 2.000 ευρώ, το ποσό που θα κατασχεθεί είναι το εξής:

• από τα 1.000 έως τα 1.500 ευρώ το 50% δηλαδή 250 ευρώ,
• από τα 1.500 έως τα 2.000 ολόκληρο το ποσό, δηλαδή 500 ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι η κατάσχεση σε αποδοχές της τάξης των 2.000 ευρώ μηνιαίως φτάνει στα 750 ευρώ (250+500 ευρώ), με βάση το προηγούμενο παράδειγμα που χρησιμοποιήσαμε.

Πώς λειτουργεί ο ακατάσχετος
Για να μπορέσει ένας οφειλέτης να κάνει χρήση του μέτρου, θα πρέπει να έχει πληρώσει τουλάχιστον δύο δόσεις της ρύθμισης. Ο προοδευτικός λογαριασμός σ’ αυτή την περίπτωση θα λειτουργεί ως εξής:

• Με την καταβολή τουλάχιστον δύο δόσεων, ο φορολογούμενος μπορεί τον τρίτο μήνα να ζητήσει αύξηση του ακατάσχετου ορίου.
• Το σημερινό όριο των 1.250 ευρώ προσαυξάνεται κατά το άθροισμα των ποσών των δύο τελευταίων μηνιαίων δόσεων που εξοφλήθηκαν, το οποίο πολλαπλασιάζεται με συντελεστές από 3 έως και 4,5.
• Αν η δόση είναι 500 ευρώ με την εφαρμογή του πρώτου συντελεστή 3, προκύπτει το νέο ύψος ακατάσχετου λογαριασμού στα 1.500 ευρώ.
• Όσο ο οφειλέτης είναι συνεπής ο συντελεστής θα αυξάνεται.
• Τα όρια του ακατάσχετου αποφασίζονται κάθε μήνα.
• Αν ο φορολογούμενος, που έχει κερδίσει αύξηση ακατάσχετου λογαριασμού, χάσει τη ρύθμιση οφειλών (εξαιτίας μη καταβολής δύο συνεχόμενων δόσεων), χάνει τον αυξημένο ακατάσχετο αλλά και το δικαίωμα να τον διεκδικήσει εκ νέου.
• Εάν το χρέος αποπληρωθεί νωρίτερα η εφορία οφείλει να προχωρήσει σε επανυπολογισμό της οφειλής, αφαιρώντας τους μη δεδουλευμένους τόκους.

Τραπεζικοί λογαριασμοί
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στις καταθέσεις που αφορούν σε τραπεζικούς λογαριασμούς, όπου το ύψος του ακατάσχετου είναι 1.250 ευρώ μηνιαίως, σε ένα πιστωτικό ίδρυμα, είτε για ατομικό είτε για κοινό λογαριασμό.
Το  «κλειδί»  σ’ αυτή την περίπτωση είναι η ηλεκτρονική δήλωση του ακατάσχετου λογαριασμού στην ιστοσελίδα www. taxisnet.gr, κάνοντας χρήση των προσωπικών κωδικών.
Αναφορικά με την υποβολή της αίτησης, το πλέον κρίσιμο στοιχείο είναι να συμπληρωθεί το ΙΒΑΝ και να επιλεχθεί το είδος του λογαριασμού, δηλαδή αν πρόκειται για λογαριασμό μισθοδοσίας – συνταξιοδοτικό ή όχι.

Όποιος έχει αρχίσει αυτή τη διαδικασία θα πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι:

• Κάθε φορά που γίνεται αλλαγή, όπως (κλείσιμο λογαριασμού που είχε δηλωθεί ως ακατάσχετος και χρησιμοποίηση άλλου) θα πρέπει να δηλωθεί ο νέος που απαιτεί νέα αίτηση.
• Για να ολοκληρωθεί η αίτηση, το πιστωτικό ίδρυμα θα πρέπει να έχει συσχετισμένο τον ΑΦΜ με το ΙΒΑΝ του δικαιούχου ή συνδικαιούχου του λογαριασμού που υποβάλλει την αίτηση.

Σταδιακή αποδέσμευση
Το οικονομικό επιτελείο σε μια προσπάθεια να διευκολύνει την κατάσταση και να δώσει ανάσες προχώρησε πρόσφατα σε μια αλλαγή που δίνει την ευκαιρία για σταδιακή αποδέσμευση τραπεζικών λογαριασμών.
Βασική προϋπόθεση όμως για να μπορέσει να κάνει κανείς χρήση αυτής της διάταξης είναι να είναι συνεπής, να έχει δηλαδή ρυθμίσει τις οφειλές του και το κυριότερο να της εξοφλεί.
Σε μια τέτοια περίπτωση τού δίνεται η δυνατότητα μέσω της ειδικής εφαρμογής του taxisnet για προοδευτική αποδέσμευση του λογαριασμού, κάτι που σημαίνει αύξηση στο ακατάσχετο όριο.
Εάν συμβεί αυτό, το ποσό του περιορισμού θα υπολογίζεται με βάση τη μηνιαία δόση της ρύθμισης που έχει κάνει.
Ας υποθέσουμε για παράδειγμα ότι ένας φορολογούμενος ρυθμίσει τις οφειλές του σε 12 δόσεις με την πάγια ρύθμιση και το ποσό της μηνιαίας δόσης είναι 500 ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι με την υπαγωγή του στην ρύθμιση θα μπορεί να κάνει αίτηση για ακατάσχετο όριο 1.500 ευρώ μηνιαίως (500 ευρώ μηνιαία δόση x 3 συντελεστής από τον πίνακα του υπουργείου οικονομικών.)
Εάν τώρα ένας φορολογούμενος έχει ρυθμίσει τις οφειλές του σε 24 δόσεις με μηνιαία δόση 100 ευρώ και βρίσκεται στην 14 δόση, θα συνεχίσει να έχει ακατάσχετο όριο τα 1.250 ευρώ μηνιαίως γιατί από τον πολλαπλασιασμό προκύπτει μικρότερο όριο (100 x 4.5 = 450).

«Φούσκωμα»
Όσοι έχουν δηλωμένο ακατάσχετο, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, κάτι που σημαίνει ότι δεν πρέπει να συσσωρεύονται σ’ αυτόν τα ποσά από τους μισθούς ή από τις συντάξεις.
Σε μια τέτοια περίπτωση ο κίνδυνος που υπάρχει είναι να «φουσκώσει» ο τραπεζικός λογαριασμός, να θεωρηθεί καταθετικός και να είναι πλέον δυνατή η κατάσχεσή του.
Επίσης,  ο λογαριασμός που κατατίθεται ο μισθός ή η σύνταξη θα πρέπει να  δηλώνεται ως ακατάσχετος και στην τράπεζα ως λογαριασμός μισθοδοσίας ή συνταξιοδοτικός.
Εάν κάποιος λαμβάνει  μισθό ή σύνταξη ή ασφαλιστικό βοήθημα από δύο ή περισσοτέρους φορείς, τότε για την επιβολή της κατάσχεσης λαμβάνεται το συνολικό ποσό.