«Χαρτογραφώντας το Άγνωστο: Ένα πρότζεκτ του Rick Lowe» στο Μουσείο Μπενάκη

Τι μπορεί να συνδέει έναν αφροαμερικανό εικαστικό καλλιτέχνη από το Tέξας με τη ζωγραφική του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, με χειρόγραφους χάρτες του 17ου αιώνα, βιβλία με βυζαντινούς ύμνους, τον προσωπικό χάρτη του Ελευθέριου Βενιζέλου, αντικείμενα ισλαμικής τέχνης, ως και με κεντήματα της Νάξου κι άλλα θαυμαστά από τις ιστορικές συλλογές του Μουσείου Μπενάκη; Στην περίπτωση του διάσημου Rick Lowe οι συσχετισμοί έχουν να κάνουν με την μετακίνηση των ανθρώπων, των κοινωνιών και των πολιτισμών.

Επτά χρόνια μετά το Victoria Square Project (VSP), ένα «κοινωνικό γλυπτό» που εγκατέστησε το 2016 στην Πλατεία Βικτωρίας στην Αθήνα, σε συνεργασία με τη Μαρία Παπαδημητρίου, στο πλαίσιο της documenta 14, ο Rick Lowe επανέρχεται. Στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς αυτή τη φορά, στην έκθεση με τίτλο «Hic sunt dracones» (Εδώ Υπάρχουν Δράκοντες) «Χαρτογραφώντας το Άγνωστο: Ένα πρότζεκτ του Rick Lowe», στην οποία ένα νέο σώμα 25 έργων του συνομιλεί με 100 επιλεγμένα αντικείμενα από τις συλλογές του μουσείου, που τα περισσότερα εκτίθενται για πρώτη φορά. Οι μεγάλης κλίμακας αφαιρετικές, σημειολογικές συνθέσεις του Rick Lowe σαν πολύχρωμοι πολεοδομικοί σχηματισμοί, κολάζ με πολλαπλές στρώσεις υλικών πάνω σε φωτογραφίες, αποκόμματα εφημερίδων και λεπτομέρειες που θυμίζουν ντόμινο-ψηφίδες πραγματεύονται μια φαντασιακή και ψυχική χαρτογράφηση του «αθέατου», υποδεικνύοντας δομές ισχύος, ταυτότητες και άλλες συνέπειες της αποεδαφικοποιημένης και κινούμενης κουλτούρας.

Ο τίτλος της έκθεσης «Hic sunt dracones» (Εδώ Υπάρχουν Δράκοντες) αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο οι χαρτογράφοι του Μεσαίωνα απεικόνιζαν τόπους άγνωστους, εκτάσεις γης ή υδάτων που θεωρούσαν επικίνδυνες, χρησιμοποιώντας δράκους, τέρατα ή άλλα φανταστικά όντα. Τα όντα αυτά κοσμούν χάρτες σε σημεία που θα έμεναν κανονικά κενά ή σε εκείνα των οποίων η γεωγραφία ήταν ακόμη άγνωστα.

«Είναι μια έκθεση μυστηριώδης», λέει ο Rick Lowe, στεκόμενος με θαυμασμό μπροστά σε μελέτες του σπουδαίου πολεοδόμου αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Δοξιάδη για την περιοχή North Central Great Lakes από το Αρχείο Δοξιάδη. Στον αντίποδα η δική του βιωματική χαρτογράφηση του Victoria Square Project, δίνει την δική της αλήθεια και το στίγμα του εγχειρήματος της έκθεσης, την οποία συνεπιμελούνται η Πολύνα Κοσμαδάκη και ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης.

«Όντως μια πολύ παράξενη έκθεση που προκαλεί έκπληξη», συμπληρώνει ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης. Απαντώντας στο αρχικό ερώτημαν τι σχέση μπορεί να έχει ο Rick Lowe, ο οποίος ναι μεν έχει δουλέψει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα αλλά δεν γνωρίζει σε βάθος τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη, ο Έλληνας καθηγητής αρχιτεκτονικής λέει: «Για μένα πρόκειται για μια μετατόπιση από τη χαρτογράφηση στην κοσμολογία. Σε ομιλία του ο Πικιώνης είχε πει για την ενιαία παράδοση του πλανήτη από την ανατολή στη δύση από τον βορρά στη μεσημβρία. Αυτή η έκθεση είναι δοκίμιο πάνω στη συσχέτιση διαφόρων πολιτισμών. Αναζητά και αποτυπώνει τους συνδετικούς κρίκους ανάμεσα σε διαφορετικές κουλτούρες».

Η έκθεση θα ανοίξει για το κοινό στις 2 Ιουνίου και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουλίου 2023.