Η κρίση επαγγελματικών επιλογών: Γιατί τα παιδιά αγνοούν τις δεξιότητες που ζητά η αγορά εργασίας

Σήμερα, οι πιο περιζήτητες ειδικότητες στην αγορά εργασίας δεν βρίσκονται στις προτιμήσεις των μαθητών. Αντιθέτως, πολλοί νέοι δείχνουν από νωρίς να προτιμούν την επιχειρηματικότητα, παρά το γεγονός ότι τομείς με μεγάλη ζήτηση, όπως η τεχνολογία και η μηχανική, παραμένουν υποτιμημένοι. Τα αγόρια συχνά επιλέγουν πεδία όπως ο αθλητισμός και οι ένοπλες δυνάμεις, ενώ τα κορίτσια στρέφονται στην ψυχολογία, την εκπαίδευση και τις ιατρικές επιστήμες, συνεχίζοντας παλιά κοινωνικά στερεότυπα.

Εξαιρετικά χαμηλό είναι το ενδιαφέρον για τεχνικά επαγγέλματα, που σήμερα είναι ιδιαίτερα δυσεύρετα σε τομείς όπως οι κατασκευές και η βιομηχανία. Η έλλειψη ενδιαφέροντος οδηγεί πολλές επιχειρήσεις να στραφούν σε εργατικό δυναμικό από το εξωτερικό. Το χάσμα ανάμεσα στην προσφορά δεξιοτήτων και τη ζήτηση ξεκινά από το σχολείο, όταν οι μαθητές κατευθύνονται σε επαγγέλματα που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς.

Το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ, οι μαθητές σε όλο τον κόσμο προτιμούν κυρίως δέκα βασικούς κλάδους, αγνοώντας επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση, ειδικά σε τομείς στρατηγικής σημασίας όπως η Πληροφορική και η Υγεία. Μόλις το 11% των αγοριών και το 1,5% των κοριτσιών επιθυμούν να εργαστούν στην πληροφορική, παρά τις αυξανόμενες ευκαιρίες και υψηλές απολαβές σε αυτόν τον κλάδο.

Έρευνες δείχνουν ότι το ενδιαφέρον των μαθητών για την τεχνολογία είναι χαμηλό. Μεταξύ 38 κατηγοριών, η Τεχνολογία Η/Υ κατατάσσεται στην 25η θέση με 14,57% ενδιαφέρον και η Μηχανολογία στην 31η με μόλις 11,81%. Τα αγόρια δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την τεχνολογία από τα κορίτσια (27% έναντι 6%), ενώ η επιχειρηματικότητα βρίσκεται ψηλά στις προτιμήσεις και των δύο φύλων, αντανακλώντας την επιθυμία για αυτονομία και δημιουργία.

Αντίθετα, τα τεχνικά επαγγέλματα καταλαμβάνουν την τελευταία θέση, με μόλις 2,71% ενδιαφέρον. Το ίδιο ισχύει για άλλους βασικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όπως η ναυτιλία, ο τουρισμός και η γεωργία. Ακόμη και τομείς όπως τα logistics εμφανίζονται σε χαμηλές θέσεις επιλογής.

Ο σύμβουλος σταδιοδρομίας Νίκος Παυλάκος επισημαίνει ότι η απόκλιση μεταξύ των επιλογών των νέων και των αναγκών της αγοράς απαιτεί αντιμετώπιση. Η έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού και η μονοδιάστατη προσέγγιση περιορίζουν τις δυνατότητες των μαθητών. Τονίζει πως ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός από τη μαθητική ηλικία είναι κρίσιμος για τη σύνδεση των νέων με τις πραγματικές απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.

Συστήνεται οι νέοι να ακολουθούν σπουδές που τους εμπνέουν, ενώ παράλληλα μέσω μεταπτυχιακών να στοχεύουν σε τομείς με ζήτηση. Για παράδειγμα, ένας απόφοιτος μαθηματικών μπορεί να στραφεί στα οικονομικά ή την πληροφορική, ένας ψυχολόγος στο digital marketing, ενώ ένας απόφοιτος φιλολογίας σε εκπαιδευτική τεχνολογία. Οι δυνατότητες είναι πλέον ευρείες και εξαρτώνται από το πώς θα συνδυαστούν οι σπουδές με τις ανάγκες της αγοράς.