Διήμερο πρόγραμμα του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς

Περιήγηση στη βιομηχανική

κληρονομιά της Νέας Ιωνίας

Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), προωθώντας την έρευνα σχετικά με την τεχνολογία, τη βιομηχανία και την οικονομική ιστορία της χώρας, στρέφει τον φακό του επιστημονικού του ενδιαφέροντος στην κληρονομιά βασικών βιομηχανικών περιοχών της Αττικής, προβάλλοντάς την με τρόπον ώστε οι τοπικές κοινωνίες να την αξιοποιήσουν στην κατεύθυνση της αυτογνωσίας και της ανάπτυξής τους.

Στο πλαίσιο αυτό, το Π.Ι.Ο.Π. διοργανώνει ημερίδα την Παρασκευή, 22 Ιουνίου, 18:00, στην έδρα του (Αγγέλου Γέροντα 6, Πλάκα), το πρόγραμμα της οποίας περιλαμβάνει τις ομιλίες της κας Ευαγγελία Αχλάδη, ιστορικού, διδάσκουσας του  Τμήματος Τουρκικών & Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών,με θέμα “Από τους Ποδαράδες στη Νέα Ιωνία: η συγκρότηση ενός βιομηχανικού συνοικισμού” και της κας Όλγας Δακουρά – Βογιατζόγλου, αρχαιολόγου, Α΄ Εφορείας Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων με θέμα: “Η βιομηχανική κληρονομιά της Νέας Ιωνίας: οι ρίζες της κλωστοϋφαντουργίας και η συμβολή των προσφύγων”. Επίσης θα προβληθεί και σχετική ταινία (Καπνίζουν παρελθόν, του Στέφανου Κακαβούλη). Την επόμενη ημέρα  Σάββατο 23 Ιουνίου 2012 (9:30) με ξενάγηση στα βιομηχανικά μνημεία της περιοχής και στο Μουσείο Υφαντουργίας-Ταπητουργίας του Κέντρου Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού Νέας Ιωνίας (κατόπιν σχετικής επικοινωνίας 210 3256932, [email protected]).

Λίγα λόγια για τη βιομηχανική ιστορία της Νέας Ιωνίας

Η βιομηχανική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στη Νέα Ιωνία αποτελεί σημαντικό σταθμό στη βιομηχανική ιστορία της Αττικής, αλλά και της χώρας. Η τοποθεσία των Ποδαράδων διέθετε συνθήκες (νερό, επικοινωνία με το κέντρο και ελεύθερους χώρους) κατάλληλες για την εγκατάσταση κλωστοϋφαντουργικών δραστηριοτήτων, όπως πλυντήριο ερίων και εργοστάσιο μεταξουργίας, που λειτουργούσαν στην περιοχή από το 1919. Μήτρα της πρώιμης αυτής εγκατάστασης υπήρξε η Ελληνική Εριουργία Α.Ε. του Νικολάου Κυρκίνη, η οποία λειτουργούσε στα σημερινά Άνω Πατήσια και υποδέχτηκε κύματα προσφύγων του 1922. Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή συνέβαλαν αφενός στην ανάπτυξη των εργοστασίων της ταπητουργίας σε βιομηχανικό επίπεδο και, αφετέρου στη διάχυση της βιομηχανίας στην ευρύτερη περιοχή. Μετά τη σύντομη άνθηση της ταπητουργίας και την παρακμή της το 1929, το σύνολο σχεδόν των εγκαταστάσεων στράφηκε στη βαμβακουργία και άλλους τομείς της κλωστοϋφαντουργίας. Τα μεγάλα εργοστάσια και οι μικρότερες βιοτεχνίες που τα πλαισίωναν, εξακτινωμένα πλέον στους γύρω προσφυγικούς συνοικισμούς Ν. Φιλαδέλφεια, Νέα Χαλκηδόνα και Νέο Ηράκλειο, δημιούργησαν μια τεράστια βιομηχανική πόλη, η οποία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο συγκέντρωσε μεγάλο όγκο της εργατικής εσωτερικής μετανάστευσης. Μετά το 1980, με την αποβιομηχάνιση της χώρας και τη στροφή στο εμπόριο, οι βιομηχανικές ζώνες υπέστησαν δραματικές πιέσεις από τις σύγχρονες οικιστικές ανάγκες.
Η φυσιογνωμία της Νέας Ιωνίας ως προσφυγικού οικισμού έχει αλλοιωθεί και το βιομηχανικό της απόθεμα έχει δραματικά μειωθεί. Το παράδειγμά της, ως κέντρου της κλωστοϋφαντουργίας της Αθήνας, είναι ευνοϊκό και για τη μελέτη της προσφοράς των προσφύγων στην οικονομική ζωή του τόπου, συνδεδεμένη άρρηκτα με την ανάπτυξη της βιομηχανίας στη χώρα. Η αναγνώριση, προστασία και ανάδειξη των τελευταίων υλικών καταλοίπων του βιομηχανικού της παρελθόντος, ως μνημείων της δουλειάς και ως πολιτιστικών αγαθών, ενδείκνυται να ενταχθούν σε προγράμματα της αυτοδιοίκησης. Με τον τρόπο αυτό, δύνανται να λειτουργήσουν ως μοχλός ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας και να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών, όσον αφορά την ιστορική τους συνείδηση και την ποιότητα της ζωής τους.