Ειδική έρευνα από το Σύλλογο “Έλληνες Φορολογούμενοι”

Βαρύ το κόστος χρηματοδότησης των κομμάτων

Το ζήτημα της χρηματοδότησης των κομμάτων έρχεται συχνά στην επικαιρότητα, επειδή είναι απ’ αυτά που προκαλούν το ενδιαφέρον του κοινού, ενώ με τον τρόπο που προβάλλεται, προσφέρεται για εύκολη και ανέξοδη διαμαρτυρία, που συχνά φθάνει στα όρια του λαϊκισμού.

Όμως, η κύρια αδυναμία των διαλόγων που διεξάγονται στα τηλεοπτικά παράθυρα και των άρθρων που γράφονται στον Τύπο, συνήθως είναι η απουσία στοιχείων. Στοιχείων για τα ποσά και τους όρους της χρηματοδότησης των κομμάτων στην Ελλάδα και κυρίως, στοιχείων για το πώς έχουν τα μεγέθη αυτά στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στις άλλες χώρες της Ευρώπης.
Ο Σύλλογος “Έλληνες Φορολογούμενοι”, σύμφωνα με δελτίο τύπου του συλλόγου, κατά το διάστημα του Δεκεμβρίου 2011 και του Ιανουαρίου 2012, πραγματοποίησε ειδική μελέτη, η οποία βασίστηκε στην ανάλυση της νομοθεσίας κάθε χώρας, αλλά και στις αξιολογήσεις κάθε χώρας από τα όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης, και εξετάζει τα συστήματα και τις πρακτικές χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η εξέταση αυτή έχει ως σκοπό να πληροφορηθεί η ελληνική κοινωνία και οι έλληνες νομοθέτες, τις αρχές και τις μεθόδους που λειτουργεί το σύστημα της πολιτικής χρηματοδότησης σε άλλες χώρες, αλλά και το πώς τα άλλα ευρωπαϊκά κόμματα κατορθώνουν, με λιγότερα κρατικά χρήματα, να επιτελούν το έργο τους, με πολύ μεγαλύτερο βαθμό διαφάνειας.
Το βιβλίο “Το Κόστος της Δημοκρατίας: Μέρος 1ον” που εξέδωσε ο Σύλλογος δεν πωλείται.  Διανεμήθηκε στον Πρωθυπουργό, στους Υπουργούς Εσωτερικών, Δικαιοσύνης, Οικονομικών, στον Πρόεδρο της Βουλής και στα μέλη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, τα οποία από τις 24 Ιανουαρίου θα ξεκινήσουν το διάλογο για την αναμόρφωση του υπάρχοντος συστήματος χρηματοδότησης των ελληνικών πολιτικών κομμάτων.
Παράλληλα, θα διανεμηθεί σε όλα τα πολιτικά κόμματα στο σύνολο των βουλευτών και σε προσωπικότητες του πολιτικού και οικονομικού κόσμου. Όσοι επιθυμούν να το διαβάσουν, μπορούν να το κατεβάσουν στον υπολογιστή τους (www.forologoumenos.gr) και να το διαβάσουν σε μορφή pdf, αφού με τον τρόπο αυτό θα έχουν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν τους εκατοντάδες συνδέσμους που έχει συμπεριλάβει ο σύλλογος στην ηλεκτρονική έκδοση.

Μερικά από τα στοιχεία που αναφέρει το βιβλίο
Με βάση το μέσο όρο της περιόδου 2007-2011, προκύπτει ότι η ετήσια χρηματοδότηση προς τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα είναι 64,42 εκατομμύρια ευρώ. Από απόψεως ποσού, αυτή είναι η 5η μεγαλύτερη δαπάνη χρηματοδότησης κομμάτων στην Ευρώπη, τη στιγμή που η Ελλάδα είναι μόλις η 9η μεγαλύτερη χώρα σε πληθυσμό.
Η Ελλάδα έχει το 3ο υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης ανά εγγεγραμμένο ψηφοφόρο, το οποίο φθάνει 6,49 ευρώ. Το αντίστοιχο κόστος της Γερμανίας είναι μόλις  2,14 ευρώ, ενώ ο μέσος όρος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι  2,44 ευρώ.
Αναλογικά, η Ελλάδα δαπανά  9,39 ευρώ ανά έγκυρη ψήφο, ενώ η Γερμανία δαπανά  3,08 ευρώ, τη στιγμή που ο μέσος όρος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μόλις 3,73 ευρώ.
Οι διαφορές είναι πιο εντυπωσιακές στο επίπεδο των δαπανών, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ενώ για την Ελλάδα, το ΑΕΠ και τα φορολογικά έσοδα του κρατικού Προϋπολογισμού αποτελούν το 1,85% και το 1,44% αντίστοιχα, του συνόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι δαπάνες χρηματότησης των ελληνικών κομμάτων φθάνουν στο 6,88% του συνόλου των 27 χωρών!
Οι παραπάνω διαφορές είναι ακόμη πιο εντυπωσιακές αν ληφθεί υπόψη ότι, στα γραφεία των ελλήνων βουλευτών και ευρωβουλευτών έχουν αποσπασθεί 857 δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι στην ουσία εκτελούν κομματική εργασία. Όταν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποσπώνται δημόσιοι υπάλληλοι για να στελεχώσουν κομματικά γραφεία, η αμοιβή τους συνυπολογίζεται στην ετήσια επιχορήγησή τους.

Δεν εφαρμόζεται πλήρως η νομοθεσία στην Ελλάδα
Πέραν όλων των παραπάνω, σύμφωνα με τις αναφορές της «Οργάνωσης Κρατών εναντίον της Διαφθοράς» (GRECO) του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ η νομοθεσία για τη χρηματοδότηση των κομμάτων στη χώρα μας δείχνει να είναι αρκετά πλήρης, εν τούτοις σε πρακτικό επίπεδο η νομοθεσία δεν εφαρμόζεται πλήρως. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι, ουδέποτε έχουν επιβληθεί κυρώσεις για παράβαση της νομοθεσίας χρηματοδότησης των κομμάτων ή της χρηματοδότησης των προεκλογικών εκστρατειών!
Το κυριότερο πρόβλημα που εντοπίζεται στην εφαρμογή της νομοθεσίας είναι η αδυναμία της Επιτροπής Ελέγχου, η οποία είναι και το ανώτατο εποπτικό όργανο για τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων και των υποψηφίων, να επιτελέσει το έργο της. Η Επιτροπή που απαρτίζεται από τρεις ανώτατους δικαστικούς και από εκπροσώπους κάθε κόμματος (δηλαδή οι ελεγχόμενοι, είναι παράλληλα και …ελεγκτές), ουδέποτε έχει διαπιστώσει κάτι το μεμπτό ή επιλήψιμο σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με το πολιτικό χρήμα.
Από την άλλη πλευρά, τα μεγάλα πολιτικά κόμματα, ακολουθώντας μία ανεύθυνη πολιτική διαχείρισης των οικονομικών τους, έχουν βρεθεί καταχρεωμένα στις τράπεζες, ενώ έχουν υποθηκεύσει τις κρατικές επιχορηγήσεις πολλών ετών.
Τί μπορεί να γίνει για να λυθεί το πρόβλημα; Ποιές μεταβολές θα πρέπει να γίνουν στη νομοθεσία, αλλά και στην ίδια τη λειτουργία των κομμάτων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η αύξηση της διαφάνειας και η ορθή λειτουργία των κομμάτων;
Βέβαια, από καμία χώρα δε λείπουν τα σκάνδαλα. Αυτό είναι ανθρώπινο και δύσκολο να θεραπευθεί. Όμως, σημασία έχει το πώς άλλες χώρες αντιδρούν στις παραβάσεις της νομοθεσίας. Σημασία έχει το ότι, δύσκολα θα δούμε άλλες περιπτώσεις τόσο μεγάλης «χαλάρωσης» των θεσμών και αδιαφορίας μπροστά στην απροκάλυπτη παραβίαση της νομοθεσίας, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα.
Διαβάζοντας το βιβλίο, θα δούμε και περιπτώσεις συστημάτων όπου ο κρατικός έλεγχος και η εποπτεία απουσιάζουν εντελώς, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στη Σουηδία. Όμως, θα διαπιστώσουμε ότι, στις περιπτώσεις αυτές, την κρατική εποπτεία έχουν υποκαταστήσει συστήματα αρχών, που από μόνα τους έχουν δημιουργήσει και που εθελοντικά ακολουθούν τα κόμματα, έτσι ώστε ο πολίτης να γνωρίζει τον τρόπο που εκλέγονται τα πρόσωπα που τον κυβερνούν.
Ακόμη, θα δούμε περιπτώσεις, όπως στη Γερμανία, όπου τα κόμματα έχουν επίσης αυτοδεσμευθεί σε θέματα διαφάνειας έχοντας μάλιστα απαρνηθεί το δικαίωμα της ασυλίας που δίνει ο νόμος στους βουλευτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το Γερμανικό Κοινοβούλιο έχει εκδώσει ψήφισμα με τίτλο “Αρχές που ισχύουν στις περιπτώσεις ασυλίας”, το οποίο έχει ενσωματωθεί στον Κανονισμό Λειτουργίας του Κοινοβουλίου και στο οποίο αναφέρεται με σαφήνεια ότι, οι προβλέψεις περί ασυλίας είναι ένα τυπικό ζήτημα το οποίο σχετίζεται με την κοινοβουλευτική παράδοση και δεν έχει ως στόχο να λειτουργεί ως εμπόδιο για την ποινική δίωξη παρανομούντων βουλευτών.
Διαβάζοντας κάποιος τί συμβαίνει σε άλλες χώρες και συγκρίνοντας αυτά με την κατάσταση των ελληνικών υπερχρεωμένων κομμάτων, που εξακολουθούν να δαπανούν διπλάσια απ’ ότι εισπράττουν, θα αντιληφθεί τους λόγους για τους οποίους το Κράτος μας πτώχευσε. Και θα αναρωτηθεί εάν είναι ποτέ δυνατό να χρεωκοπήσουν κράτη όπως η Σουηδία, η Γερμανία, η Δανία ή ακόμη και η Μεγάλη Βρετανία.
Όχι. Τα κράτη αυτά, υπό κανονικές συνθήκες, δε θα χρεοκοπήσουν ποτέ. Και αυτό, όχι επειδή οι πολίτες των κρατών αυτών είναι πιο έξυπνοι ή περισσότερο εργατικοί από εμάς. Δε θα χρεοκοπήσουν επειδή, επί αιώνες, στον κόσμο μας ισχύει μία βασική αρχή: Ο πλούτος των εθνών είναι η ποιότητα των θεσμών τους.

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ – Μέρος 2ο:
Ο Σύλλογος, ξεκινά τη συγγραφή του 2ου μέρους του έργου “Το Κόστος της Δημοκρατίας”. Το ζητούμενο στο β’ μέρος είναι η διερεύνηση του ζητήματος των αμοιβών των υπουργών και των βουλευτών στην Ελλάδα και η σύγκριση των (συνολικών) αμοιβών τους με τις αμοιβές των βουλευτών των υπολοίπων (μη πτωχευμένων) κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παράλληλα, θα ερευνηθεί το ζήτημα του τρόπου και  του κόστους της λειτουργίας του Ελληνικού Κοινοβουλίου, το οποίο επίσης θα συγκριθεί με τα αντίστοιχα κόστη των άλλων Κοινοβουλίων των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα θα συγκρίνουμε (και θα κρίνουμε) τον τρόπο που αυτά λειτουργούν.
Όπως και στο πρώτο μέρος του έργου, τα συμπεράσματα δε θα είναι μόνο ποσοτικά. Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε ποιοτικές παρατηρήσεις και συμπεράσματα, αφού αυτά είναι που τελικά κρίνουν την ποιότητα της Δημοκρατίας.