Φορολογικές δηλώσεις: Αποκαλύψεις για τη σύνθεση της ελληνικής οικογένειας

Καθώς προχωρά η διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων για το 2024, τα συγκεντρωτικά στατιστικά στοιχεία αποκαλύπτουν μια ενδιαφέρουσα εικόνα για τη σύνθεση της ελληνικής οικογένειας. Συγκεκριμένα, το 80,9% των νοικοκυριών δεν εμφανίζει ανήλικα προστατευόμενα τέκνα στις δηλώσεις του.

Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι φορολογούμενοι είναι άτεκνοι, αλλά ότι δεν έχουν παιδιά σε ηλικία που θεωρούνται οικονομικά εξαρτώμενα.

Σε σύνολο 6.720.037 φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν το 2024,  μόνο το 1.283.233 αφορά οικογένειες με παιδιά.

Από αυτούς που κάνουν παιδιά, το πιθανότερο είναι να σταματήσουν στο ένα ή να κάνουν το πολύ δύο.

Τα μοναχοπαίδια, που κάποτε ήταν εξαίρεση, είναι πλέον η πλειοψηφία. Οι οικογένειες με ένα παιδί ξεπερνάνε κατά περίπου 80.000 την αμέσως επόμενη κατηγορία, των οικογενειών με δύο παιδιά.

Οι τρίτεκνες οικογένειες είναι περίπου το 8,4% του συνόλου. Όσο για τις πολύτεκνες οικογένειες, είναι μόλις 22.542 σε όλη την Ελλάδα.

Δημογραφικό και οικονομική κατάσταση

Τα στοιχεία που προκύπτουν από τις φορολογικές δηλώσεις αποκαλύπτουν σε ένα βαθμό το πώς το λεγόμενο «δημογραφικό πρόβλημα» συνδέεται και με την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών.

Ειδικά για τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, η τεκνοποίηση είναι ένα «σπορ» που πληρώνεται ακριβά. Ακόμα και η φορολογική επιβάρυνση για τις οικογένειες με παιδιά είναι από τις υψηλότερες παγκοσμίως, όπως έχει επισημάνει και ο ΟΟΣΑ.

Δεν κάνουμε παιδιά λόγω … υπερβολικής ευημερίας;

Ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος σε πρόσφατη παρέμβασή του στο συνέδριο «Ελλάδα 2025-2023» και σε αντίστοιχο άρθρο, εστιάζει στο λεγόμενο «δημογραφικό παράδοξο της ευημερίας».

Αυτό πρακτικά σημαίνει, τονίζει ο υπουργός ότι «όσο αυξάνονται το εισόδημα, η οικονομική σταθερότητα και το προσδόκιμο ζωής, τόσο μειώνεται η επιθυμία – ή η δυνατότητα – των ανθρώπων να φέρουν παιδιά στον κόσμο».

Παραπέμπει  στις πέντε πλουσιότερες χώρες του κόσμου  με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα – το Λουξεμβούργο, την Ελβετία την Ιρλανδία, την Νορβηγία και τη Σιγκαπούρη, οι οποίες καταγράφουν συνεχή πτώση στις γεννήσεις.

Με ένα άλμα λογικής εντάσσει την Ελλάδα στην κατηγορία των χωρών που οι γεννήσεις μειώνονται όσο η οικονομία βελτιώνεται.

Μόνο που το αφήγημα αυτό μπάζει νερά. Ως γενική αρχή ισχύει ότι όσο η κοινωνία εξελίσσεται, τόσο αλλάζουν τα πρότυπα της γονεϊκότητας και η δομή της οικογένειας. Στη χώρα μας όμως η μείωση των γεννήσεων συνδέεται εν μέρει και με την πολύχρονη οικονομική κρίση και τη φυγή νέων ανθρώπων στο εξωτερικό.

Σε μια χώρα που οι πραγματικοί μισθοί παραμένουν στον πάτο της ΕΕ και  το κόστος στέγασης είναι το υψηλότερο σε σχέση με το εισόδημα, οι  νέοι άνθρωποι το σκέφτονται διπλά αν μπορούν και αν θέλουν να μεγαλώσουν  παιδί – πόσο μάλλον παιδιά.

Τι δείχνουν οι φορολογικές δηλώσεις

Στις φορολογικές δηλώσεις του 2024 καταγράφονται 719.155 οικογένειες μισθωτών με παιδιά. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες με παιδιά ανέρχονται στους 306.978.

Παράλληλα, ο τεράστιος αριθμός των 4.112.472 ατόμων (άγαμοι, χήροι, συνταξιούχοι) δεν έχει δηλώσει παιδιά. Από τα 1.324.342 παντρεμένα ζευγάρια χωρίς παιδιά, λιγότεροι από τους μισούς είναι συνταξιούχοι (660.324). Από αυτούς οι 110.125 συντηρούν άλλα μέλη – πιθανόν ενήλικα τέκνα που δεν δουλεύουν.

Αυτό σε μεγάλο βαθμό σημαίνει ότι  πάνω από 664.000 παντρεμένα ζευγάρια που θα μπορούσαν να έχουν παιδιά, είτε το αναβάλλουν για ένα καλύτερο μέλλον, είτε δεν πρόκειται να το κάνουν ποτέ.