Υποχρεωτικός καθαρισμός οικοπέδων: Ποιος ελέγχει, ποιος πληρώνει – πρόστιμα έως 50.000 ευρώ

Με επίσημη ανακοίνωση του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ενεργό ρόλο αποκτά πλέον το Πυροσβεστικό Σώμα στον έλεγχο και την επιβολή προστίμων για ακαθάριστα οικόπεδα, στο πλαίσιο της πρόληψης πυρκαγιών.

Σύμφωνα με την πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 2689/30-05-2025), η Πυροσβεστική αναλαμβάνει να διαχειρίζεται τις καταγγελίες πολιτών που καταχωρούνται στην πλατφόρμα του υπουργείου και αφορούν οικόπεδα που δεν έχουν καθαριστεί, όπως προβλέπει η νομοθεσία. Παράλληλα, οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να πραγματοποιούν δειγματοληπτικούς ελέγχους σε ποσοστό τουλάχιστον 5% των συνολικών δηλώσεων.

Η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή δηλώσεων καθαρισμού στην πλατφόρμα είναι η 15η Ιουνίου. Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί 289.000 δηλώσεις, με εντυπωσιακή αύξηση τα τελευταία 24ωρα – μόνο χθες καταγράφηκαν 12.200 αιτήσεις.

Σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, ακόμα και αν η δήλωση έχει γίνει αλλά το οικόπεδο παραμένει ακαθάριστο ή η δήλωση είναι ψευδής, επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις. Ο χώρος καθαρίζεται υποχρεωτικά με έξοδα του ιδιοκτήτη και ενημερώνονται οι αρμόδιες υπηρεσίες.
Το διοικητικό πρόστιμο για μη υποβολή δήλωσης φτάνει τα 1.000 ευρώ, ενώ για μη καθαρισμένο οικόπεδο επιβάλλεται πρόστιμο 0,50 ευρώ/τ.μ. (με ελάχιστο ποσό 200 ευρώ). Πρόσθετο πρόστιμο 750 ευρώ επιβάλλεται για παραβίαση μέτρων πυροπροστασίας, ενώ σε περίπτωση πρόκλησης πυρκαγιάς, το πρόστιμο μπορεί να αγγίξει και τις 50.000 ευρώ.

Όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος Τύπου της Πυροσβεστικής, Αντιπύραρχος Βασίλης Βαθρακογιάννης, οι πολίτες μπορούν να απευθύνονται απευθείας στην Πυροσβεστική για καταγγελίες. Το Πυροσβεστικό Σώμα έχει πλέον την αρμοδιότητα να αξιολογεί την ακρίβεια των καταγγελιών και να προχωρά σε επιβολή προστίμων, ενισχύοντας το έργο των δήμων.

Η συμμετοχή της Πυροσβεστικής εκτιμάται θετικά από τους δήμους, καθώς αποτελεί ένα επιπλέον εργαλείο ελέγχου σε μία περίοδο όπου οι κίνδυνοι πυρκαγιάς είναι αυξημένοι. Όπως δηλώνει ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, η διαδικασία καθαρισμών φέτος είναι πιο οργανωμένη, αν και οι δασικές εκτάσεις παραμένουν επικίνδυνες λόγω έλλειψης ελέγχου.

Προβλήματα παρατηρούνται και στο κόστος καθαρισμού, με τις τιμές να έχουν σχεδόν διπλασιαστεί λόγω αυξημένης ζήτησης, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ανταπόκριση για πολλούς ιδιοκτήτες. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Ωρωπού, Γιώργο Γιασημάκη, η απαίτηση για ελέγχους στο 5% των δηλώσεων αποτελεί σημαντική πρόκληση, ιδίως για μεγάλους δήμους.

Η περσινή χρονιά ανέδειξε τον όγκο της δουλειάς: 830.000 δηλώσεις καθαρισμού, 8.100 καταγγελίες και μόλις 6.300 έλεγχοι σε όλη τη χώρα. Μόνο 185 από τους 334 δήμους αξιοποίησαν την πλατφόρμα.

Τέλος, ο ιδιοκτήτης παραμένει υπεύθυνος όχι μόνο για τον καθαρισμό του οικοπέδου, αλλά και για τη συλλογή και απομάκρυνση της ύλης, σε σημεία που θα του υποδείξει ο δήμος. Ορισμένοι δήμοι προσφέρουν αυτή την υπηρεσία δωρεάν, άλλοι με χρέωση.