Εξαγορά πλασματικών ετών: 10 ερωταπαντήσεις για έξοδο στη σύνταξη

Περίπου 50.000 ασφαλισμένοι θα μπορούν να πάρουν σύνταξη νωρίτερα φέτος καθώς διαμοφώνεται ένα νέο τοπίο με τα πλασµατικά έτη που εξαγοράζονται να φέρνουν νωρίτερα τη συνταξιοδότηση και επηρεάζουν το ποσό της σύνταξης (ποσοστά αναπλήρωσης, συντάξιµες αποδοχές και εθνική σύνταξη).

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι αγοράζοντας κανείς χρόνο ασφάλισης μπορεί να βγει νωρίτερα στη σύνταξη ή και να αυξήσει το ποσό της, όμως δεν συμφέρει όλους τους ασφαλισμένους η εξαγορά.

Αφορά κυρίως όσους μπορούν με τα επιπλέον χρόνια να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης αναδρομικά με διατάξεις του 2010, του 2011 και του 2012, ώστε συμπληρώνοντας τα αντίστοιχα όρια ηλικίας να αποχωρήσουν. Οπως αφορά και αυτούς που θα χρησιμοποιήσουν τα πλασματικά έτη για να συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης και με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας τους να καταθέσουν τα χαρτιά τους.

Παράλληλα ανοίγει παράθυρο επανυπολογισµού του κόστους εξαγορασµένων πλασµατικών ετών για όσους αναγνώρισαν πλασµατικό χρόνο πριν από τον νόµο Κατρούγκαλου, αλλά ακόµη δεν έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης. Στόχος της πρόσφατης διάταξης είναι να δοθεί το περιθώριο στον ασφαλισµένο να βελτιώσει το ύψος της προσδοκώµενης σύνταξής του καταβάλλοντας έξτρα κόστος εξαγοράς σύµφωνα µε τον τρόπο υπολογισµού του νόµου Κατρούγκαλου.

Δέκα ερωταπαντήσεις για την εξαγορά πλασματικών ετών

1. Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αναγνώρισης εξαγοράς πλασματικών ετών;

Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αναγνώρισης είναι οι εξής:

Στρατιωτική θητεία ασφαλισμένου, γονική άδεια, εκπαιδευτική άδεια, στρατιωτική θητεία υποψήφιου συνταξιούχου, στρατιωτική θητεία ασφαλισμένου -30% (θεμελίωση 2011-2014), στρατιωτική θητεία υποψήφιου συνταξιούχου -30% (θεμελίωση 2011-2014), χρόνος σπουδών, αναγνώριση τέκνων, κενός χρόνος.

2. Ποια νέα πρόσωπα δικαιούνται να αναγνωρίσουν πλασματικά έτη ασφάλισης;

Πρόκειται για την κατηγορία των νέων ασφαλισμένων (ήτοι των υπαχθέντων για πρώτη φορά στην ασφάλιση από 1/1/1993 και εφεξής) οι οποίοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και την πραγματοποίηση 40 ετών ή 12.000 ημερών ασφάλισης.

3. Μέχρι πότε μπορεί να υποβάλει ένας ασφαλισμένος αίτηση αναγνώρισης πλασματικών ετών και πού;

Η σχετική αίτηση μπορεί να υποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος, ακόμα και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, σε καμία όμως περίπτωση μετά την ημερομηνία της εν λόγω αίτησης (εφόσον καθίστανται συνταξιούχοι από αιτήσεως) ή σε χρόνο μεταγενέστερο εκείνου που ο ασφαλισμένος κατέστη συνταξιούχος (εφόσον κριτήριο για την έναρξη συνταξιοδότησης δεν είναι ο χρόνος υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης).

4. Καταργείται το δικαίωμα αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας από ασφαλισμένους και συνταξιούχους;

Καταργείται το δικαίωμα αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας μόνο από τους ήδη συνταξιούχους και, σε περίπτωση θανάτου, από τα μέλη της οικογένειας του θανόντος.

5. Πώς γίνεται η αναγνώριση πλασματικών ετών;

Η αναγνώριση γίνεται με την καταβολή από τον ασφαλισμένο του συνόλου των εισφορών κλάδου σύνταξης (εργοδότη και ασφαλισμένου) για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης στο ποσοστό που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς (π.χ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ σε όλα τα έτη 20%, ΤΑΠ-ΟΤΕ / ΟΤΕ 25,99%, για το 2017, 24% για το 2018).

6. Με βάση ποιες αποδοχές υπολογίζονται οι εισφορές;

Με βάση τις αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης που προηγείται του μήνα υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Στην περίπτωση που η απασχόληση δεν είναι πλήρης, τότε ανάγεται σε πλήρη απασχόληση και υπολογίζεται στις αποδοχές που αντιστοιχούν σε αυτή.

7. Με ποιους τρόπους γίνεται η καταβολή του ποσού της εξαγοράς;

Η καταβολή του ποσού της εξαγοράς γίνεται:

α) Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης.

β) Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.

γ) Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση, ποσό ίσο με το ¼ του ποσού της σύνταξης.

8. Από πότε έχουν εφαρμογή οι νέες διατάξεις σχετικά με την αναγνώριση πλασματικών ετών;

Οι νέες διατάξεις έχουν εφαρμογή από 13/5/2016 (νόμος Κατρούγκαλου). Συνεπώς, αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικών χρόνων που έχουν υποβληθεί μέχρι και τις 12/5/2016 αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις και διεκπεραιώνονται σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από τους προϋφιστάμενους φορείς.

9. Τι ισχύει για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες;

Από την 1η Ιανουαρίου 2019 μειώνεται για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών, μετά τη μείωση του ασφαλίστρου για κύρια σύνταξη υπέρ ΕΦΚΑ από το 20% στο 13,33%. Πρόκειται για το κόστος εξαγοράς πλασματικών χρόνων ασφάλισης που αφορούν το στρατιωτικό, τις σπουδές ή την ανατροφή παιδιών και μπορούν να αναγνωριστούν από μη μισθωτούς (ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες). Ετσι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες μπορεί να οδηγηθούν έως και επτά χρόνια νωρίτερα στη σύνταξη αν αξιοποιήσουν έξι κατηγορίες πλασματικών ετών ασφάλισης.

10. Τι ισχύει για τους δημόσιους υπαλλήλους:

Αυξημένο κατά 25% θα είναι φέτος το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών για τους δημόσιους υπαλλήλους, καθώς αυξάνονται οι εισφορές εργοδότη κατά 3,33 ποσοστιαίες μονάδες. Στην πράξη, δημόσιοι υπάλληλοι που επιθυμούν εντός του έτους να κάνουν χρήση πλασματικών χρόνων ασφάλισης θα υπολογίσουν το κόστος με βάση το συνολικό ασφάλιστρο εργαζομένου και εργοδότη που ισχύει για το τρέχον έτος, ήτοι 16,67% (10% για τον εργοδότη και 6,67% για τον εργαζόμενο).

Το 2018 το κόστος είχε διαμορφωθεί στο 13,34% επί των συντάξιμων αποδοχών του υπαλλήλου τον μήνα υποβολής της εξαγοράς, ενώ το 2020 το ποσοστό θα οριστεί στο 20%, όπως ισχύει και για όλους τους υπόλοιπους μισθωτούς.