Ενοίκια – εξώσεις: Προ των πυλών μεγάλες αλλαγές

Νέα δεδομένα διαμορφώνονται από το 2026 στις εξώσεις, για να μπει φρένο στους στρατηγικούς κακοπληρωτές με θύματα τους ιδιοκτήτες ακινήτων και να προστατευτούν οι συνεπείς ενοικιαστές.

Το νέο πλαίσιο δίνει ένα σημαντικό εργαλείο σε όσους διαθέτουν τα ακίνητά τους προς ενοικίαση, μέσω της έκδοσης «Διαταγής Απόδοσης Μισθίου» σε περιπτώσεις λήξης της μίσθωσης.
Με το νέο εργαλείο που θεσπίζεται με το άρθρο 72 του νομοσχεδίου για τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας τελειώνει επί της ουσίας η μακρόχρονη διαδικασία αγωγής.
Με τον τρόπο αυτό, οι ιδιοκτήτες έχουν τη δυνατότητα να ανακτήσουν τα ακίνητά τους, όταν βρίσκονται σε αντιδικία με τους ενοικιαστές τους, οι οποίοι προστατεύονται για διάστημα έξι μηνών.

Σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ, η νέα διαδικασία προβλέπει:

-εξώδικη πρόσκληση τρεις μήνες πριν,

-αναμονή δύο μηνών για εκτέλεση της διαταγής και

-δυνατότητα άσκησης ανακοπής και ασφαλιστικών μέτρων από τον ενοικιαστή, στον οποίο δίνεται προθεσμία τουλάχιστον έξι μήνες για να αποχωρήσει.

Η ρύθμιση εφαρμόζεται μόνο εφόσον έχει λήξει η μίσθωση, όπως προβλέπεται από το συμβόλαιο, την τελευταία ηλεκτρονική δήλωση στη βάση της ΑΑΔΕ ή από το νόμο (τρεις έτη ελάχιστης διάρκειας για συμβάσεις μετά την 1.4.2014).
Για παλαιές μισθώσεις αορίστου χρόνου, απαιτείται προηγουμένως εξώδικη πρόσκληση.
Ειδικότερα, από το 2026, τις διαταγές θα εκδίδουν ειδικά πιστοποιημένοι δικηγόροι, που θα ορίζονται απρόσωπα μέσω καταλόγου του οικείου δικηγορικού συλλόγου.
Η αίτηση και τα σχετικά έγγραφα ελέγχονται και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, εκδίδεται η διαταγή, η οποία εκτελείται μόνο μετά την πάροδο δύο μηνών, ενώ ο ενοικιαστής μπορεί να ασκήσει ένδικα μέσα, αν έχει βάσιμο λόγο.

Το νέο πλαίσιο περιγράφεται μέσα από 12 ερωτήσεις – απαντήσεις της ΠΟΜΙΔΑ

1. Με το νέο νόμο οι ιδιοκτήτες “θα πετούν στο δρόμο” αυθαίρετα τους ενοικιαστές τους μέσα σε 1-2 μήνες;

Όχι. Η νέα δυνατότητα έκδοσης “Διαταγής Απόδοσης Μισθίου” και λόγω λήξης της διάρκειας της μίσθωσης, κάτι που θα έπρεπε να ισχύει ανέκαθεν, συντομεύει μεν τον χρόνο ανάκτησης του ακινήτου από τον ιδιοκτήτη του, όπως είναι δικαίωμά του, πλην όμως συμπεριλαμβάνει και σοβαρότατες διασφαλίσεις υπέρ της πλευράς των ενοικιαστών.

2. Από πού προκύπτει ο χρόνος λήξης μιας μίσθωσης ακινήτου;

-Από το ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης, αρχικό ή κατά παράταση, που έχουν υπογράψει οι συμβαλλόμενοι εκμισθωτής (ιδιοκτήτης) και μισθωτής (ενοικιαστής).

-Από την τελευταία ηλεκτρονική δήλωση των πληροφοριακών στοιχείων της μίσθωσης στη σχετική εφαρμογή της ΑΑΔΕ.

-Από το νόμο ο οποίος προβλέπει ότι κάθε νέα μίσθωση κατοικίας και κάθε επαγγελματική μίσθωση που συνάπτεται από την 1.4.2014 και μετά, έχει ελάχιστη  νόμιμη διάρκεια τριών ετών.

Στις παλαιές αορίστου χρόνου μισθώσεις, από την κοινοποίηση εξώδικης πρόσκλησης με δικαστικό επιμελητή προς τον ενοικιαστή με αίτημα να αποδώσει το μίσθιο, εφόσον έχει παρέλθει και ο χρόνος που προσδιορίζεται υπέρ των ενοικιαστών από όλες τις προηγούμενες τρεις παραμέτρους.

3. Τι δικαιούται να κάνει ο εκμισθωτής, εφόσον λήγει ή έχει λήξει η μίσθωση και δεν επιθυμεί τη συνέχισή της;

Ο εκμισθωτής οφείλει να συντάξει και να αποστείλει μέσω δικαστικού επιμελητή, εξώδικη πρόσκληση, συνταγμένη από το δικηγόρο του, με την οποία θα του ανακοινώνει ότι δεν επιθυμεί την περαιτέρω παράταση της μίσθωσης και ότι ζητά την απόδοση του ακινήτου, λόγω λήξης του χρόνου της μίσθωσης. Αν ζητά την απόδοσή του λόγω λήξης της αρχικής τριετίας της μίσθωσης, τότε θα πρέπει να την επιδώσει  τουλάχιστον τρείς (3) μήνες πριν από την παρέλευση του χρόνου της λήξης. Αν όμως η μίσθωση είναι παλαιά και έχει καταστεί αορίστου χρόνου μετά την αρχική λήξη της, όπως οι περισσότερες παλαιές μισθώσεις, τότε μπορεί να κοινοποιήσει την εξώδικη πρόσκληση οποτεδήποτε αργότερα,  πλην όμως και πάλι δεν μπορεί να προχωρήσει στη διαδικασία έκδοσης διαταγής απόδοσης αν δεν παρέλθει τρίμηνο από την κοινοποίησή της.

4. Αν ο ενοικιαστής δεν αποδώσει το μίσθιο εντός της τρίμηνης αυτής προθεσμίας τι συμβαίνει στη συνέχεια; Μπορεί να τον “πετάξει έξω” απλά με ένα δικηγόρο και ένα δικαστικό επιμελητή;

Όχι. Ο εκμισθωτής, αντί να καταθέσει αγωγή απόδοσης μισθίου με την παλαιά διαδικασία “Περιουσιακών Διαφορών”, με ορισμό δικασίμου  σε πολλούς μήνες, αλλεπάλληλες αναβολές εκδίκασης ως μέσο άμυνας του ενοικιαστή ή και άλλους αστάθμητους λόγους, εξέταση μαρτύρων, κατάθεση προτάσεων, πολύμηνη αναμονή για την έκδοση της δικαστικής απόφασης κλπ., έχει πλέον το δικαίωμα να καταφύγει στη νέα διαδικασία έκδοσης της “Διαταγής Απόδοσης Μισθίου”, η οποία ισχύει παράλληλα με την παλαιά, πλην όμως είναι ταχύτερη γιατί δεν υπόκειται στη δυνατότητα μακρόχρονης δικονομικής παρέλκυσης που έδινε στον ενοικιαστή η παλαιά διαδικασία.

5. Γιατί λέγεται ” Διαταγή” και όχι δικαστική απόφαση;

Η “Διαταγή Απόδοσης Μισθίου” δεν είναι δικαστική απόφαση. Είναι ένας εκτελεστός τίτλος που εκδίδεται χωρίς ακροαματική διαδικασία, αλλά βασίζεται αποκλειστικά σε έγγραφα που παρουσιάζει ο αιτών. Αποκτά ισχύ δεδικασμένου μόνον αν δεν ασκηθεί ανακοπή εναντίον της, ή αν η ανακοπή απορριφθεί τελεσίδικα. Η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται σε πολλές χώρες ως γρήγορη και αποτελεσματική λύση που μειώνει την απασχόληση της Δικαιοσύνης για αυταπόδεικτα θέματα, όπως είναι η μη πληρωμή ενοικίου, η οποία εφαρμόζεται και στη χώρα μας από το 1997,  και τώρα πλέον θα εφαρμόζεται επί τέλους και στη λήξη των μισθώσεων των ακινήτων.

6. Ποιος θα εκδίδει πλέον τη “Διαταγή Απόδοσης Μισθίου”;

Από την 1.1.2026 οι διαταγές απόδοσης μισθίου θα εκδίδονται από ειδικά πιστοποιημένους δικηγόρους – μέλη του δικηγορικού συλλόγου της περιοχής όπου βρίσκεται το ακίνητο. Αυτό θα γίνεται με την ίδια λογική σύμφωνα με την οποία η δημοσίευση των διαθηκών θα γίνεται ταχύτατα πλέον από τους συμβολαιογράφους και όχι από τους δικαστές, κάτι που οδηγούσε σε πολύμηνες άνευ λόγου καθυστερήσεις.

7. Θα μπορεί ο εκμισθωτής ή ο δικηγόρος του, να αναθέσουν σε ένα γνωστό τους δικηγόρο να εκδώσει μια διαταγή απόδοσης μισθίου;

Ο δικηγόρος στον οποίο θα ανατίθεται η μελέτη του φακέλου και η υπογραφή της διαταγής θα προσδιορίζεται απρόσωπα από τη Γραμματεία του οικείου Δικαστηρίου, από ειδικό κατάλογο πιστοποιημένων δικηγόρων που καταρτίζεται από τον οικείο δικηγορικό σύλλογο, όπως ήδη συμβαίνει με τον ιδιαίτερα επιτυχημένο νέο θεσμό του ορισμού δικηγόρων για την ταχύτατη πλέον εξάλειψη προσημειώσεων.

8. Πώς θα εξελίσσεται η περαιτέρω διαδικασία;

Η σχετική αίτηση έκδοσης διαταγής απόδοσης μισθίου θα συντάσσεται και θα υπογράφεται από το δικηγόρο των εκμισθωτών, και θα παραδίδεται στον οριζομένο με την παραπάνω διαδικασία δικηγόρο μαζί με τον φάκελο των δικαιολογητικών εγγράφων και το γραμμάτιο προείσπραξης της καθορισμένης από το νόμο αποζημίωσής του. Ο ορισθείς δικηγόρος θα έχει δεκαήμερη προθεσμία να ελέγξει την πληρότητα και νομιμότητα των εγγράφων του φακέλου και την πάροδο του τριμήνου προειδοποίησης του ενοικιαστή, και εφόσον  όλα έχουν καλώς, θα υπογράφει το κείμενο της διαταγής, στο οποίο ρητά θα αναφέρεται αφενός ότι αυτή θα μπορεί να εκτελεστεί μόνον μετά την πάροδο διμήνου από την κοινοποίησή της και αφετέρου ότι ο ενοικιαστής δικαιούται εντός προθεσμίας 15 εργασίμων ημερών να ασκήσει ανακοπή κατά της διαταγής για οποιοδήποτε βάσιμο λόγο. Το πρωτότυπο της διαταγής θα κατατίθεται από το δικηγόρο στη Γραμματεία του αρμόδιου Πρωτοδικείου, η οποία θα τη δημοσιεύει και θα εκδίδει τον εκτελεστό  τίτλο της, που ονομάζεται “Απόγραφο”, το οποίο θα παραδίδεται στο δικηγόρο του εκμισθωτή αφού υποβάλλει σχετική αίτηση και καταβάλλει τα σχετικά τέλη απογράφου. Ο δικηγόρος του εκμισθωτή θα εκδίδει αντίγραφο από το εκτελεστό απόγραφο, το οποίο θα το επιδίδει με δικαστικό επιμελητή στο μισθωτή, με εντολή να αποδώσει το ακίνητο εντός διμήνου από την κοινοποίησή του.

9. Πόσο χρόνο θα έχει ο ενοικιαστής στη διάθεσή του για να βρει άλλο σπίτι ή κατάστημα;

Με τη νέα ρύθμιση ο ενοικιαστής έχει από το νόμο, και χωρίς καμιά ενέργεια ή δαπάνη του, τουλάχιστον ένα εξάμηνο στη διάθεσή του για να μεριμνήσει για τη μεταγκατάστασή του. Συγκεκριμένα έχει το τρίμηνο της εξώδικης προειδοποίησης, έχει ένα και πλέον μήνα για την σύνταξη και υποβολή της αίτησης, ορισμό δικηγόρου από τη Γραμματεία του Δικαστηρίου, παράδοση, επεξεργασία, έκδοση και δημοσίευση της διαταγής, αίτηση για έκδοση του απογράφου της, σύνταξη του αντιγράφου και επίδοσή του, και έχει δύο ακόμη μήνες ως προθεσμία εκτέλεσης της διαταγής. Έχει δηλαδή ο ενοικιαστής εξασφαλισμένο τουλάχιστον ένα πλήρες εξάμηνο, εγγυημένο αυτόματα από τον ίδιο το νόμο, και κυρίως αδάπανο για αυτόν,  χωρίς δηλαδή να χρειαστεί να κάνει ο ίδιος την παραμικρή ενέργεια και να υποβληθεί στο παραμικρό έξοδο, σε αντίθεση με τον ιδιοκτήτη οποίος θα πρέπει, εξ αιτίας της αντισυμβατικής άρνησης του ενοικιαστή του να του αποδώσει το ακίνητό του, όπως έχει υποχρέωση, να επιβαρυνθεί με τις αμοιβές δικηγόρου και δικαστικού επιμελητή  προκειμένου να επιτύχει το αυτονόητο! Εάν  ο ενοικιαστής χρειάζεται και άλλο χρόνο και ο εκμισθωτής δεν συμφωνεί, τότε μπορεί να ασκήσει ανακοπή αλλά και αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, όπως και προσωρινή διαταγή μη εκτέλεσης της απόφασης από τον Πρόεδρο Υπηρεσίας του αρμόδιου Δικαστηρίου, ζητώντας περαιτέρω παράταση του χρόνου απόδοσης για οποιοδήποτε βάσιμο λόγο που μπορεί να πιθανολογήσει.

10. Τι συμβαίνει ως σήμερα στην πράξη;

Στην πράξη, είναι φανερή η άνιση μεταχείριση μεταξύ ενοικιαστή και ιδιοκτήτη στο θέμα αυτό: Αν ο ενοικιαστής δεν χρειάζεται πλέον το μίσθιο ακίνητο, μπορεί πρακτικά ανά πάσα ημέρα, νύκτα, ώρα και στιγμή, να το εκκενώσει και να αποχωρήσει, αθετώντας κάθε υποχρέωσή του απέναντι στον εκμισθωτή, αγνοώντας την ύπαρξη περαιτέρω συμβατικής διάρκειας της μίσθωσης, τερματίζοντας δηλαδή μονομερώς και αυθαιρέτως τη μίσθωση και χωρίς καμιά δυνατότητα του ιδιοκτήτη να διεκδικήσει οποιαδήποτε εκκρεμούσα οφειλή, ή αποζημίωση από τον πρώην ενοικιαστή του, εφόσον κάτι τέτοιο προϋποθέτει δαπάνη χρόνου και χρημάτων συχνά περισσότερων από την ίδια την οφειλή. Αντίθετα αν ο ιδιοκτήτης χρειάζεται το ακίνητό του στη λήξη της μίσθωσης, δεν έχει καμιά πρακτική δυνατότητα να το παραλάβει στην ώρα του, όπως είναι το νόμιμο και το φυσιολογικό, και μέχρι σήμερα ήταν υποχρεωμένος να κινήσει μια νομική διαδικασία που διαρκεί από πολλούς μήνες έως και χρόνια, ανάλογα με το αν η δικαστική του προσπάθεια προσκρούει σε αλλεπάλληλες προσχηματικές αναβολές, απεργίες, αποχές και άλλες ατυχίες, και εν συνεχεία  εφέσεις, αιτήσεις αναστολής, προσωρινές διαταγές κλπ. Μια διαδικασία που κοστίζει ακριβά, τόσο σε χρήματα όσο και σε χρόνο στον ιδιοκτήτη.  Μια διαδικασία που φαλκιδεύει το ίδιο το δικαίωμα στην ιδιοκτησία.

11. Θα βοηθήσει αυτή διάταξη στην κατεύθυνση του να διατεθούν περισσότερα κλειστά σπίτια στην αγορά;

Η έως σήμερα ισχύουσα τεράστια δυσκολία ανάκτησης της χρήσης τους μετά το πέρας μιας μίσθωσης, είναι ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας στην προσφορά ακινήτων, που θα πάψει να υπάρχει με τη θεσμοθέτηση της δυνατότητας εφαρμογής της διαταγής απόδοσης λόγω λήξης της μίσθωσης. Εμπίπτει και η ρύθμιση αυτή στη λογική ότι κάθε μέτρο υπέρ των εκμισθωτών κατοικιών (όπως π.χ. αυτό ή η μείωση της φορολογίας των μισθωμάτων, η επιδότηση της ανακαίνισης των παλαιών κατοικιών κλπ.), θα λειτουργήσει τελικά και υπέρ των ενοικιαστών!

12. Επιτρέπεται πρόωρη καταγγελία μίσθωσης κατοικίας λόγω ιδιοκατοίκησης ή πώλησής της;

Όχι! Ο συμβατικός χρόνος της μίσθωσης, αλλά και σε κάθε περίπτωση η νόμιμη αρχική τριετία, είναι απαραβίαστα χρονικά όρια προστασίας των ενοικιαστών. Άλλωστε η δυνατότητα  καταγγελίας μίσθωσης κατοικίας “για ιδιοκατοίκηση” καταργήθηκε στη χώρα μας από το 1994, μαζί με τις αναγκαστικές παρατάσεις των μισθώσεων κατοικιών και θεσπίστηκε η τριετία ως ελάχιστος χρόνος διάρκειάς τους.