Καθοριστική η απόφαση του Αρείου Πάγου για τους τόκους στα δάνεια του νόμου Κατσέλη

Το κλειδί της υπόθεσης: Ο τρόπος υπολογισμού των τόκων

Πριν από την έναρξη των δικαστικών διακοπών, αναμένεται να εκδοθεί η κρίσιμη απόφαση του Αρείου Πάγου που θα κρίνει πώς θα υπολογίζονται οι τόκοι στα δάνεια που έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις του νόμου Κατσέλη. Οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης δανείων (servicers) προσδοκούν σε ανατροπή των μέχρι σήμερα αποφάσεων που ευνοούν τους δανειολήπτες.

Οι χρηματοπιστωτικοί φορείς επιδιώκουν την εφαρμογή του τοκοχρεωλυτικού υπολογισμού των δόσεων με βάση το συνολικό κεφάλαιο της οφειλής – πρακτική που εφαρμόζεται στα περισσότερα δάνεια. Υποστηρίζουν πως η διαφορετική ερμηνεία οδηγεί σε σημαντική μείωση των εσόδων τους, εκτιμώντας απώλειες άνω του 1 δισ. ευρώ, κάτι που θα επηρεάσει τις τιτλοποιήσεις και το κρατικό εγγυητικό πρόγραμμα «Ηρακλής».

Το υπόμνημα των servicers και οι πιέσεις στην κυβέρνηση

Ήδη από τον Φεβρουάριο, οι servicers έχουν επισημάνει στην κυβέρνηση ότι η εφαρμογή του ευνοϊκού υπολογισμού για τους δανειολήπτες θα προκαλέσει οικονομικό πλήγμα ύψους 1,041 δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκια του «Ηρακλή». Η ανησυχία τους βασίζεται στο γεγονός ότι τα επιχειρηματικά σχέδια των τιτλοποιήσεων προέβλεπαν εξόφληση των οφειλών με τόκους υπολογισμένους επί του συνολικού ποσού.

Παράλληλα, προειδοποιούν για αλυσιδωτές επιπτώσεις, όπως η επέκταση της πρακτικής αυτής και σε άλλα δάνεια, αλλά και η δημιουργία νέου κύματος αγωγών από δανειολήπτες που θα ζητήσουν επιστροφές για ποσά που έχουν ήδη καταβάλει. Υποστηρίζουν ότι η τοκοχρεωλυτική αποπληρωμή προβλέπεται ρητά στον νόμο 3869/2010 και ότι αποτελεί σταθερή τραπεζική πρακτική επί σειρά ετών.

Η εισαγγελική πρόταση και το πνεύμα του νόμου

Αντίθετη άποψη εκφράζει η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, η οποία τάσσεται υπέρ των δανειοληπτών, στηρίζοντας την πρόταση ότι οι τόκοι πρέπει να υπολογίζονται επί της μηνιαίας δόσης και όχι επί του συνολικού κεφαλαίου. Η εισαγγελέας υπογραμμίζει πως αυτός ο υπολογισμός συνάδει με τον σκοπό του νόμου Κατσέλη, που είναι η ανακούφιση των υπερχρεωμένων πολιτών και η διασφάλιση της βιωσιμότητας των ρυθμίσεων.

Σύμφωνα με την άποψή της, ο «κανονικός» τρόπος υπολογισμού θα εκτόξευε τις δόσεις, οδηγώντας πολλούς οφειλέτες σε αδυναμία αποπληρωμής και απώλεια της κύριας κατοικίας τους. Η διατήρηση προσιτών όρων εξυπηρέτησης, όπως επισημαίνει, δεν εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα των δανειοληπτών, αλλά και το δημόσιο συμφέρον, αποτρέποντας μαζικούς πλειστηριασμούς και διατηρώντας σταθερές τις τιμές των ακινήτων.

Η τελική απόφαση θα καθορίσει το τοπίο

Το διακύβευμα είναι μεγάλο: από την απόφαση του Αρείου Πάγου θα εξαρτηθεί όχι μόνο η οικονομική τύχη χιλιάδων δανειοληπτών, αλλά και η σταθερότητα των τραπεζικών τιτλοποιήσεων. Νομικοί εκτιμούν ότι η ανατροπή της εισαγγελικής πρότασης θα είναι δύσκολη, καθώς οι ρυθμίσεις του νόμου Κατσέλη αποτελούν ειδικό καθεστώς με πρωτεύοντα στόχο την αποκατάσταση της οικονομικής ισορροπίας του οφειλέτη.

Η έκβαση της υπόθεσης θα διαμορφώσει νέες ισορροπίες ανάμεσα σε δανειολήπτες, τράπεζες και πολιτεία – και ίσως καθορίσει το μέλλον της κοινωνικής πολιτικής για την ιδιωτική υπερχρέωση στην Ελλάδα.