Ξεκινά το Κονκλάβιο στο Βατικανό

Το κονκλάβιο αρχίζει. Μέσα σε τελετουργική σιωπή ξεδιπλώνεται η πιο μυστική εκλογική διαδικασία της Καθολικής Εκκλησίας – η ανάδειξη του διαδόχου του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος απεβίωσε στις 21 Απριλίου, Δευτέρα του Πάσχα.

Η πομπή των καρδιναλίων ξεκινά από το Παρεκκλήσι του Παύλου υπό τον ήχο της «Λιτανείας των Αγίων», και καταλήγει στην Καπέλα Σιστίνα. Εκεί, οι 133 εκλέκτορες – όλοι κάτω των 80 ετών – απομονώνονται για να εκλέξουν τον νέο Ποντίφικα.

Πριν αρχίσει η διαδικασία, όλοι δίνουν όρκο εχεμύθειας. Χωρίς κινητά, Wi-Fi ή επαφή με τον έξω κόσμο, οι καρδινάλιοι εισέρχονται στην πιο αυστηρά φυλασσόμενη «κάψουλα απομόνωσης» του πλανήτη. Το ίδιο ισχύει και για όσους βρίσκονται εντός του Βατικανού εκείνες τις ημέρες: από γιατρούς μέχρι το προσωπικό κουζίνας – όλοι δεσμεύονται από όρκο απόλυτης και διαρκούς σιωπής.

Η Καπέλα Σιστίνα και οι ξενώνες των εκλεκτόρων ελέγχονται εξονυχιστικά για κοριούς και ψηφιακές παρεμβάσεις, ενώ εγκαθίστανται ηλεκτρονικοί παρεμβολείς για πλήρη αποκοπή κάθε σήματος. «Το Βατικανό παίρνει την απομόνωση πάρα πολύ σοβαρά», δηλώνει ο Τζον Άλεν, διευθυντής του ιστότοπου Crux.

Αλλά η απομόνωση δεν αφορά μόνο τη μυστικότητα. Στόχος είναι να διασφαλιστεί πως οι εκλέκτορες δεν επηρεάζονται από εξωτερικές πιέσεις ή πολιτικά συμφέροντα. Οι πιστοί της Καθολικής Εκκλησίας θεωρούν ότι η θεία φώτιση καθοδηγεί την ψήφο.

Κατά την είσοδο στο κονκλάβιο, οι καρδινάλιοι παραδίδουν κάθε ηλεκτρονική συσκευή. «Εμπιστοσύνη, αλλά και έλεγχος», σχολιάζει εύστοχα ο Άλεν. Τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, ακόμα και παράθυρα που βλέπουν προς τον έξω κόσμο παραμένουν κλειστά. Ακόμα και για τα στοιχειώδη, όπως η κλήση γιατρού, χρησιμοποιούνται μόνο ασύρματοι.

Η παραβίαση των κανόνων επισύρει σοβαρές κυρώσεις – ακόμα και αφορισμό.

Ένα κονκλάβιο πιο πολύπλοκο από ποτέ

Σε αντίθεση με τα προηγούμενα κονκλάβια του 2005 και του 2013, που διήρκεσαν μόλις δύο ημέρες, αυτή τη φορά οι διαδικασίες ίσως τραβήξουν σε μάκρος. Πολλοί από τους καρδιναλίους, διορισμένοι από τον Πάπα Φραγκίσκο, δεν γνωρίζονται προσωπικά μεταξύ τους. Ο Φραγκίσκος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη γεωγραφική ποικιλομορφία, διορίζοντας εκπροσώπους από χώρες όπως η Μιανμάρ, η Αϊτή και η Ρουάντα.

Από τους 133 εκλέκτορες, οι 108 είναι προσωπική επιλογή του. Για να εκλεγεί νέος Πάπας απαιτούνται 89 ψήφοι – τα 2/3 του συνόλου.

Οι καρδινάλιοι χωρίζονται σε τρεις βασικές ομάδες: μεταρρυθμιστές, μετριοπαθείς και συντηρητικοί.

Κατά την έναρξη, οι καρδινάλιοι ψάλλουν τη γρηγοριανή «Λιτανεία των Αγίων» και δίνουν όρκο μυστικότητας. Τότε, οι διπλές πόρτες της Καπέλα Σιστίνα κλείνουν με την προσταγή «Extra omnes» – «Έξω όλοι».

Η διαδικασία της εκλογής

Η ψηφοφορία γίνεται πρωί και απόγευμα, με μέγιστο τέσσερις γύρους την ημέρα. Στην πρώτη μέρα πραγματοποιείται μόνο μία κάλπη.

Σε κάθε συνεδρία, επιλέγονται εννέα καρδινάλιοι: τρεις ελεγκτές, τρεις infirmarii για να συλλέγουν τις ψήφους από ασθενείς, και τρεις αναθεωρητές.

Οι εκλέκτορες γράφουν το όνομα της επιλογής τους σε ψηφοδέλτιο που ξεκινά με τη φράση «Eligo in Summum Pontificem». Έπειτα πλησιάζουν στην Αγία Τράπεζα και δηλώνουν: «Μάρτυρά μου τον Χριστό τον Κύριο, ότι ψηφίζω αυτόν που, ενώπιον του Θεού, θεωρώ ότι πρέπει να εκλεγεί».

Τα ψηφοδέλτια συλλέγονται σε δοχείο και ανοίγονται δημόσια. Τρεις εκλέκτορες διαβάζουν δυνατά τα ονόματα, σημειώνουν τα αποτελέσματα, τρυπούν το κάθε χαρτί στη λέξη «eligo», τα δένουν με κλωστή και τα φυλάσσουν. Στη συνέχεια, καίγονται με ειδικό χημικό ώστε ο καπνός να υποδείξει την έκβαση: μαύρος για άκαρπη ψηφοφορία, λευκός για επιτυχή εκλογή.

Πόσο κρατά ένα κονκλάβιο;

Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα μετά από τρεις ημέρες, η διαδικασία διακόπτεται για μία ημέρα. Το ίδιο ισχύει αν δεν εκλεγεί Πάπας μετά από άλλες επτά ψηφοφορίες, με έως και 33 γύρους συνολικά. Αν και τότε δεν έχει βρεθεί λύση, πραγματοποιείται επαναληπτικός γύρος ανάμεσα στους δύο επικρατέστερους – χωρίς να μπορούν να ψηφίσουν οι ίδιοι.

Το κονκλάβιο που ανέδειξε τον Πάπα Φραγκίσκο διήρκεσε περίπου 24 ώρες. Αυτή τη φορά, ο κόσμος ίσως περιμένει περισσότερο για να δει λευκό καπνό να υψώνεται πάνω από την Καπέλα Σιστίνα, και να ακουστούν οι καμπάνες της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου.