Νέο ράπισμα της Ελλάδας για την ελευθερία του Τύπου: Στην τελευταία θέση της ΕΕ για το 2024

Για ακόμη μία χρόνια η Ελλάδα παραμένει η χώρα της ΕΕ με τη χειρότερη βαθμολογία στην παγκόσμια κατάταξη των Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα για την ελευθερία του τύπου – υποχωρώντας φέτος στην 89η θέση, πίσω από την Ουγγαρία, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία κι αρκετές αφρικανικές χώρες.

Κάνοντας λόγο για μια «συστημική κρίση» της ελευθερίας του τύπου από το 2021, η ΜΚΟ δίνει έμφαση στο σκάνδαλο των υποκλοπών με πρωταγωνίστρια την ΕΥΠ, στη δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, αλλά και στις αγωγές SLAPP εις βάρος δημοσιογραφών.

Όπως σημειώνεται, η εμπιστοσύνη των πολιτών στα μέσα ενημέρωσης είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια. «Λίγοι μεγάλοι ιδιωτικοί όμιλοι, όπως η Alter Ego Media, συνυπάρχουν με εκατοντάδες ειδησεογραφικούς ιστότοπους, γεγονός που συμβάλλει στον υψηλό κατακερματισμό του τοπίου των μέσων ενημέρωσης. Ομοίως, λίγοι επιχειρηματίες διευθύνουν τη συντριπτική πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης, ενώ παράλληλα εμπλέκονται και σε άλλους επιχειρηματικούς τομείς με υψηλή ρύθμιση. Ορισμένοι από αυτούς έχουν στενούς δεσμούς με την πολιτική ελίτ της χώρας».

«Ως αποτέλεσμα, ο Τύπος είναι εξαιρετικά πολωμένος».

Την ίδια ώρα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είναι υπεύθυνος για την εποπτεία των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την ανεξαρτησία του, ενώ η ρυθμιστική αρχή ραδιοτηλεόρασης – το ΕΣΡ – καταγγέλλεται ως αργό και αναποτελεσματικό.

«Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), η οποία εποπτεύεται από τον πρωθυπουργό, συμμετείχε στην παρακολούθηση δημοσιογράφων, πολλοί από τους οποίους έγιναν στόχος του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator», τονίζει η οργάνωση.

Παρά τις συνταγματικές εγγυήσεις, η ελευθερία του Τύπου δεν προστατεύεται επαρκώς σε νομοθετικό επίπεδο: «Οι νέοι νόμοι που ψηφίστηκαν από το ελληνικό κοινοβούλιο ως απάντηση στο σκάνδαλο υποκλοπών (Predatorgate) αποσκοπούν στην καλύτερη προστασία των πολιτών από την αυθαίρετη παρακολούθηση, αλλά υπολείπονται των ευρωπαϊκών προτύπων, ενώ ο Άρειος Πάγος απάλλαξε την ΕΥΠ από την εμπλοκή της στο σκάνδαλο».

Στο ίδιο σημείωμα αναφέρεται ο νόμος 5005/2022 που προβλέπει τη δημιουργία μιας επιτροπής για την τήρηση των αρχών της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας (που θα μπορούσε να αποφασίζει τον αποκλεισμό κάπου site από την κρατική διαφήμιση), αλλά και μια τροπολογία που ψηφίστηκε το 2023 και αυξάνει τον κίνδυνο φυλάκισης δημοσιογράφων για δυσφήμιση.

«Η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, σε συνδυασμό με τη μείωση του αναγνωστικού κοινού και των διαφημιστικών προϋπολογισμών, έθεσε υπό αμφισβήτηση τη μακροπρόθεσμη επιβίωση πολλών μέσων ενημέρωσης», ενώ «ο αντίκτυπος της νέας νομοθεσίας που αποσκοπεί στην αύξηση της διαφάνειας της ιδιοκτησίας και της χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης μένει να φανεί».

Τέλος, η αστυνομία καταφεύγει τακτικά στη βία και σε αυθαίρετες απαγορεύσεις για να παρεμποδίσει τη δημοσιογραφική κάλυψη των διαδηλώσεων και της προσφυγικής κρίσης στα ελληνικά νησιά. Δημοσιογράφοι έχουν πέσει θύματα σωματικών επιθέσεων κατά τη διάρκεια αθλητικών εκδηλώσεων και μπροστά από τα σπίτια τους, ενώ η δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ – ο οποίος πυροβολήθηκε μέρα μεσημέρι μπροστά από το σπίτι του στην Αθήνα το 2021 – δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί.