Ευέλικτο ωράριο στην εστίαση, το εμπόριο και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Νέο ευέλικτο ωράριο φέρνει το εργασιακό νομοσχέδιο το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός της εβδομάδος και θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή το φθινόπωρο.

Σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως, με το σχέδιο νόμου δίνεται μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση του χρόνου εργασίας σε ημερήσια, εβδομαδιαία ή ακόμη και ετήσια βάση, εφόσον υπάρχει ατομική συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου.

Η προσαρμογή αυτή αφορά, κυρίως, τη δυνατότητα ρύθμισης του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας με βάση τις πραγματικές ανάγκες κάθε κλάδου, πάντα υπό την προϋπόθεση της ρητής συναίνεσης του εργαζομένου.

Το νέο καθεστώς επιτρέπει τη διευθέτηση του ωραρίου σε εβδομαδιαία, μηνιαία ή και ετήσια βάση, δίνοντας ιδιαίτερα πολύτιμες λύσεις σε περιόδους έντονης εποχικότητας ή μεταβαλλόμενων ρυθμών λειτουργίας των επιχειρήσεων. Η διάταξη αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε μια περίοδο που η έλλειψη εργατικού δυναμικού, ειδικά σε κλάδους όπως η εστίαση, η μεταποίηση και το εμπόριο, εξελίσσεται σε σοβαρό δομικό πρόβλημα για την αγορά εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις έχουν πλέον τη δυνατότητα – πάντα με τη συναίνεση του εργαζομένου και την τήρηση των νομικών προϋποθέσεων – να εφαρμόζουν προγράμματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους χωρίς να παραβιάζουν βασικά εργασιακά δικαιώματα. Για παράδειγμα, ένας γονέας μπορεί να εργάζεται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, λαμβάνοντας σταθερά ρεπό την πέμπτη, και αυτό όχι μόνο για έξι μήνες, όπως ίσχυε μέχρι πρότινος, αλλά για ολόκληρο το έτος. Παράλληλα, προβλέπεται η δυνατότητα εκ περιτροπής εργασίας με προσαυξημένες αποδοχές 40% για κάθε ώρα υπερωριακής απασχόλησης, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις ένας εργαζόμενος μπορεί να εργαστεί έως και 13 ώρες την ημέρα, με την αντίστοιχη προσαύξηση και πάντα εντός των ορίων που θέτει η νομοθεσία (μέγιστο 48 ώρες την εβδομάδα για 4 μήνες).

Η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας ξεκαθαρίζει ότι η χρήση του ευέλικτου ωραρίου δεν καταργεί τα δικαιώματα για 8ωρη και 40ωρη εργασία. Αντιθέτως, η προστασία τους ενισχύεται μέσα από την υποχρεωτική χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, η οποία καταγράφει με ακρίβεια τις ώρες προσέλευσης και αποχώρησης.

Η εφαρμογή του νέου πλαισίου προϋποθέτει την τήρηση του ημερήσιου χρόνου ανάπαυσης (τουλάχιστον 11 ώρες μεταξύ δύο διαδοχικών εργάσιμων ημερών), τη διασφάλιση του εβδομαδιαίου 40ώρου και τη δίκαιη αποζημίωση της υπερωριακής απασχόλησης.

Εφαρμογή ανά κλάδο

Βιομηχανία – Μεταποίηση – Εποχικές μονάδες

Στη βιομηχανία και μεταποίηση, όπου οι ανάγκες διαφοροποιούνται έντονα ανά εποχή ή λόγω αυξημένων παραγγελιών, η νέα ρύθμιση μπορεί να προσφέρει ουσιαστικές λύσεις. Ενδεικτικά, σε μια κονσερβοποιία που αντιμετωπίζει αυξημένη ζήτηση κατά την περίοδο συγκομιδής, οι εργαζόμενοι μπορεί να απασχολούνται δύο ημέρες την εβδομάδα για 13 ώρες, δύο ημέρες για 7 ώρες και να λαμβάνουν ρεπό την πέμπτη.

Σε αντίθεση με το προηγούμενο σύστημα εξαμηνιαίας διευθέτησης, που κρίθηκε δυσλειτουργικό, το νέο πλαίσιο προσφέρει σαφέστερες ρυθμίσεις και λειτουργικά όρια.

• Ιδανική για επιχειρήσεις με απρόβλεπτες ανάγκες παραγωγής, π.χ. λόγω βλαβών ή έξτρα παραγγελιών.
• Παράδειγμα: Σε κονσερβοποιία, ο εργαζόμενος μπορεί:
να εργάζεται 13 ώρες για 2 ημέρες
o 7 ώρες τις επόμενες 2 ημέρες
o και να έχει 1 ημέρα ρεπό (π.χ. Παρασκευή)
• Εφαρμογή τετραήμερης εβδομαδιαίας εργασίας με τήρηση 40ωρου.
• Ευκολότερη η προσαρμογή σε αιχμές ζήτησης (π.χ. συγκομιδή, παραδόσεις).

Εστίαση – Καταστήματα μαζικής εστίασης – Catering

Στην εστίαση, οι δυνατότητες εφαρμογής είναι ακόμη περισσότερες. Αν και οι σερβιτόροι ασφαλίζονται υποχρεωτικά για πλήρες 8ωρο, ακόμα κι όταν εργάζονται λιγότερο, οι υπόλοιπες ειδικότητες – όπως μάγειρες, λάντζες, βοηθητικό προσωπικό – μπορούν να υπαχθούν σε εκ περιτροπής εργασία και να επωφεληθούν από υπερωριακή απασχόληση με 40% προσαύξηση, εφόσον το επιθυμούν. Ένας εργαζόμενος σε εστιατόριο που λειτουργεί Παρασκευή έως Κυριακή, μπορεί να εργαστεί επιπλέον ώρες τις ημέρες αυτές, αυξάνοντας το εισόδημά του με βάση τις πραγματικές ανάγκες της επιχείρησης.

Επιπλέον, στις επιχειρήσεις του κλάδου προβλέπεται η δυνατότητα για ταχύτατες – ακόμη και μέσω κινητού τηλεφώνου – προσλήψεις ορισμένου χρόνου για επείγουσες ανάγκες, όπως για παράδειγμα ένα catering που χρειάζεται προσωπικό για μία εκδήλωση Σαββατοκύριακου.

• Οι σερβιτόροι ασφαλίζονται υποχρεωτικά ως πλήρως απασχολούμενοι (8ωρο), ανεξαρτήτως πραγματικού ωραρίου.
• Για λοιπό προσωπικό (κουζίνα, λάντζα κ.λπ.) εφαρμόζεται:
o εκ περιτροπής εργασία με προσαύξηση 40% για υπερωρίες
o ενίσχυση εισοδήματος εργαζομένων που εργάζονται Παρασκευή – Κυριακή με επιπλέον ώρες.
• Fast-track προσλήψεις ορισμένου χρόνου:
o Δυνατότητα άμεσης πρόσληψης έως 2 ημερών, ακόμα και μέσω κινητού τηλεφώνου (για π.χ. έκτακτη εκδήλωση).

Μικρομεσαίες τεχνικές επιχειρήσεις – Συνεργεία

Σε μικρομεσαίες τεχνικές επιχειρήσεις, όπως π.χ. ένα συνεργείο αυτοκινήτων, μπορεί να συμφωνηθεί 10ωρη εργασία τις ημέρες αιχμής, όταν τα ραντεβού είναι πυκνά, και μειωμένο ωράριο τις υπόλοιπες ημέρες, έτσι ώστε να διατηρείται το 40ωρο. Η ευελιξία αυτή επιτρέπει την κάλυψη των αυξημένων αναγκών χωρίς προσφυγή σε επιπλέον προσωπικό.

• Δυνατότητα 10ωρης εργασίας σε ημέρες αιχμής με πολλά ραντεβού.
• Τις υπόλοιπες ημέρες, εφαρμογή 5ωρου ώστε να διατηρείται το 40ωρο.
• Ιδανικό για μικρές μονάδες που δεν διαθέτουν επιπλέον προσωπικό.

Λιανικό εμπόριο – Καταστήματα με εποχικότητα

Στο λιανικό εμπόριο, όπου η εποχικότητα είναι έντονη, το νέο πλαίσιο διευθέτησης προσφέρει πολλαπλά σενάρια. Για παράδειγμα, κατά την περίοδο υψηλής ζήτησης (π.χ. από Ιανουάριο έως Αύγουστο), ένας εργαζόμενος μπορεί να εργάζεται 10 ώρες τη μέρα από Δευτέρα έως Πέμπτη και να λαμβάνει ρεπό την Παρασκευή, διατηρώντας το νόμιμο 40ωρο.

Στους μήνες μειωμένης απασχόλησης, το ημερήσιο ωράριο μπορεί να μειώνεται στις 6 ώρες. Επιπλέον, η εβδομαδιαία διευθέτηση επιτρέπει την κατανομή της εργασίας σε εναλλασσόμενο σχήμα, π.χ. 10 ώρες Δευτέρα-Τρίτη, 6 ώρες Τετάρτη-Πέμπτη και 8ωρο την Παρασκευή. Στην πράξη, οι επιπλέον ώρες εργασίας μπορούν να “επιστραφούν” με επιπλέον ημέρες άδειας ή με μειωμένο ωράριο.

Υπάρχει ακόμη η δυνατότητα συνδυασμού διευθέτησης και υπερωρίας, φτάνοντας έως και τις 13 ώρες ημερησίως για δύο ημέρες της εβδομάδας (με 8ωρη εργασία, 1 ώρα υπερεργασία και 4 ώρες υπερωρία), ενώ τις υπόλοιπες ημέρες μπορεί να παρέχεται μειωμένο ωράριο ή ρεπό ώστε να μην υπερβαίνονται τα νόμιμα όρια.

• Διευθέτηση σε ετήσια βάση:
o Κατά την περίοδο αιχμής (π.χ. Ιανουάριος – Αύγουστος):
 10ωρη εργασία Δευτέρα – Πέμπτη
 Ρεπό την Παρασκευή

Κατά την περίοδο χαμηλής ζήτησης (π.χ. Οκτώβριος – Δεκέμβριος):
 6ωρη εργασία Δευτέρα – Πέμπτη
 Ρεπό Παρασκευή

• Εναλλακτική εβδομαδιαία κατανομή:
o Δευτέρα & Τρίτη: 10 ώρες
o Τετάρτη & Πέμπτη: 6 ώρες
o Παρασκευή: 8 ώρες
o Τήρηση του 40ωρου με εσωτερική ανακατανομή

• Συνδυασμός υπερωρίας & διευθέτησης:
o Δευτέρα & Τετάρτη: 13 ώρες (8 + 1 υπερεργασία + 4 υπερωρία)
o Τρίτη: 8 ώρες
o Πέμπτη & Παρασκευή: 6 ώρες

➤ Μέγιστο: 48 ώρες/εβδομάδα για 4 μήνες
• Οι επιπλέον ώρες μπορούν να αντισταθμιστούν με:
o ρεπό ή
o επιπλέον άδεια, αντί μειωμένου ωραρίου.