Τέλος εποχής για τα «κλειστά» ακίνητα – Έρχεται φόρος αδράνειας

Λύση στο στεγαστικό πρόβλημα με νέο φόρο αδράνειας για «κλειστά» ακίνητα

Το άνοιγμα της «δεξαμενής» των διαθέσιμων ακινήτων προσδοκά η κυβέρνηση με «όπλο» τον φόρο αδράνειας που βρίσκεται στα σκαριά.

Με αυτό τον τρόπο αναμένεται να υπάρξει σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών που έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, τόσο για ενοικίαση όσο και για αγορά, προκειμένου να δοθεί λύση στο τεράστιο στεγαστικό πρόβλημα.

Σε αυτό το πλαίσιο, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αναζητά τρόπους για την τόνωση της αγοράς, μέσω της διάθεσης περισσότερων ακινήτων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα κενά ακίνητα. Το σενάριο που βρίσκεται αυτή την ώρα στο τραπέζι περιλαμβάνει την καθιέρωση αντικινήτρων προς τους ιδιοκτήτες των κλειστών κατοικιών. Στην πράξη, αναζητείται ο τρόπος που θα καθίσταται ασύμφορη η διατήρηση κλειστού ακινήτου.

Ήδη, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «τρέχει» τον διπλασιασμό του ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες και οι servicers. Το εξεταζόμενο πλαίσιο προβλέπει την πληρωμή διπλάσιου ΕΝΦΙΑ για όσα ακίνητα δεν είχαν ενεργό ηλεκτρονικό μισθωτήριο μέσα στο 2025 και το προσαυξημένο ποσό του φόρου θα καταβληθεί το 2026. Τα τραπεζικά ιδρύματα διαθέτουν συνολικά 21.458 ακίνητα και άλλα 9.604 οι servicers, σημαντικό μέρος των οποίων είναι οικιστικά.

Παράλληλα, εξετάζεται η επιβολή ενός «φόρος αδράνειας» για τα κλειστά ακίνητα που έχουν στην κατοχή τους και τα φυσικά πρόσωπα. Πρόκειται για έναν φόρο που επιβάλλεται σε αρκετές χώρες του πλανήτη, όπως στη Γαλλία, την Ιρλανδία, τον Καναδά, την Πορτογαλία κ.α. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κοινή συνισταμένη αποτελεί το διάστημα έξι μηνών, κατά το οποίο ένα ακίνητο παραμένει κλειστό και έπειτα επιβάλλεται ένας φόρος ο οποίος προσαυξάνεται όσο η κατοικία διατηρείται εκτός αγοράς. Το ισχύον φορολογικό πλαίσιο στη χώρα μας προβλέπει πάντως, πως οι κενές κατοικίες εξαιρούνται από τα τεκμήρια διαβίωσης, ενώ απαλλάσσονται και από τα δημοτικά τέλη.

Το παραπάνω μέτρο φαίνεται πως κερδίζει συνεχώς έδαφος, καθώς η οικοδομική δραστηριότητα καταγράφει συνεχώς καθοδικές τάσεις, ενώ και οι τιμές των οικοδομικών υλικών, όπως έχουν αποκαλύψει αντίστοιχα, τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) αυξάνονται τους τελευταίους μήνες. Απουσία νέων κατασκευών, η κυβέρνηση αναζητά κάθε τρόπο διεύρυνσης της «δεξαμενής» με διαθέσιμα ακίνητα.

Ο «χάρτης» των κενών ακινήτων

Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν πως σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν 793.884 κενά ακίνητα, εκ των οποίων 255.300 βρίσκονται στην Αττική, 229.627 στη Βόρεια Ελλάδα, 182.918 στην Κεντρική Ελλάδα και 126.035 στα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη. Ωστόσο, ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει ακόμα τους λόγους για τους οποίους υπάρχουν χιλιάδες κλειστά ακίνητα στις μεγάλες αστικές περιοχές, την ώρα που οι τιμές των ενοικίων «καλπάζουν».

Μια εξήγηση είναι η χρόνια εγκατάλειψη και η ανάγκη ανακαίνισης που απαιτεί σημαντικά ποσά για έναν ιδιοκτήτη. Το πρόγραμμα «Ανακαινίζω- Νοικιάζω» που «έτρεξε» στις αρχές της άνοιξης, επιδοτούσε την ανακαίνιση ή επισκευή κενών οικιών και διαμερισμάτων με σκοπό την διάθεσή τους για εκμίσθωση ως κατοικιών. Η επιδότηση άγγιζε το 60% των δαπανών, οι οποίες έφταναν μέχρι το ύψος των 13.500 ευρώ, με το μέγιστο ποσό επιδότησης να διαμορφώνεται στα 8.100 ευρώ. Παρέχεται προκαταβολή επιδότησης, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό 50% επί του προϋπολογιζόμενου ποσού επιδότησης.

Μια δεύτερη ερμηνεία, την οποία υποστηρίζει και το οικονομικό επιτελείο, είναι πως αρκετά ακίνητα δηλώνονται ως κλειστά, αλλά στην πράξη ενοικιάζονται χωρίς μισθωτήριο συμβόλαιο, δηλαδή «μαύρα». Λύση σε αυτό το θέμα αναμένεται να δώσει η ενεργοποίηση του Μητρώου Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ), ένα ενιαίο σύστημα αποτύπωσης της πραγματικής εικόνας κάθε ακινήτου στη χώρα. Μέσω αυτού, το κράτος θα γνωρίζει ακόμα και αν ένα ακίνητο δηλώνεται ως κλειστό, αλλά το ρολόι του ηλεκτρικού ρεύματος παρουσιάζει κατανάλωση ενός σπιτιού που κατοικείται.