Συντάξεις: Ποιοι και πότε πάνε στα 68, οι 3 δείκτες

Το δημογραφικό πρόβλημα και η επιδείνωση της αναλογίας εργαζομένων με συνταξιούχους επαναφέρουν στο τραπέζι επώδυνα μέτρα μετά το 2027. Οι τρεις κρίσιμοι δείκτες είναι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, οι περιορισμένες γεννήσεις και η γήρανση του πληθυσμού

H υφιστάμενη νομοθεσία προβλέπει την επανεξέταση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης – από το έτος αυτό – βάζοντας στην εξίσωση και τον παράγοντα των αλλαγών που επέρχονται στο προσδόκιμο επιβίωσης των ασφαλισμένων της χώρας μας.

Οι αλλαγές αυτές, σε συνδυασμό με τις δραματικές επιπτώσεις που επιφέρει το δημογραφικό πρόβλημα στο ασφαλιστικό σύστημα, καθιστούν αναγκαία τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων, τα οποία τοποθετούνται χρονικά στο διάστημα από το 2027 έως το 2030.

Υπό εξέταση

Η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι τα όρια συνταξιοδότησης θα παραμείνουν αμετάβλητα – μόνο – μέχρι το 2027. Οι επικεφαλής του υπουργείου Εργασίας εκτιμούν ότι τα δεδομένα θα εξεταστούν εκ νέου στα τέλη του 2026 με κριτήριο την πορεία του δημογραφικού προβλήματος, αλλά και του προσδόκιμου της επιβίωσης το οποίο – σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία – θα εξετάζεται ανά τριετία.

Το θέμα της αύξησης του ορίου ηλικίας στη χώρα μας θα τεθεί στο τραπέζι με βάση τη μελέτη της Αναλογιστικής Αρχής, η οποία εκπονείται κάθε τρία χρόνια και θα αποτυπώσει, όπως δείχνουν τα μέχρι τώρα στοιχεία, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Πάντως, τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας έχουν ήδη διαβεβαιώσει ότι η αύξηση των ορίων θα είναι σταδιακή (3-4 μήνες κατ’ έτος) ώστε να μην επιβαρυνθούν άμεσα οι ασφαλισμένοι.

Η έκθεση

Ενδεικτική είναι πρόσφατη αναλογιστική μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, η οποία περιγράφεται και στην αντίστοιχη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η έκθεση κατ’ ουσίαν έθεσε επί τάπητος τις δυσοίωνες δημογραφικές εξελίξεις και τις επιπτώσεις τους.

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, σε συνδυασμό βέβαια με τις περιορισμένες γεννήσεις και τη γήρανση του πληθυσμού, έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης.

Η έκθεση αναφέρει για τη χώρα μας το ενδεχόμενο η θεσμοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης να αυξηθεί στα 67,5 έτη από τα 62 έτη που είναι σήμερα – με 40 έτη ασφάλισης.

Στο μεσοδιάστημα και μέχρι το 2030 προτείνεται η αύξηση του σημερινού ορίου του 62ου έτους της ηλικίας με 40 χρόνια ασφάλισης στα 63,5 έτη.

Ταυτοχρόνως το γενικό όριο ηλικίας, που σήμερα είναι στα 67 έτη, ενδέχεται να φθάσει στα 68,5 έτη το 2030 και στα 72,5 έτη το 2070.

Συντάξεις: Στο κάδρο ακόμη και τα 72,5 έτη

Τι ισχύει

Σύμφωνα με τη διάταξη του Νόμου Κατρούγκαλου, από την 1.1.2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής.

Από το 2010 έως το 2015 είχαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου 7 έως 12 μήνες).

Ωστόσο την περίοδο 2015-2020 δεν σημειώθηκε αντίστοιχη αύξηση. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της πανδημίας, το προσδόκιμο ζωής έχει υποχωρήσει, οπότε δεν απαιτείται, προς το παρόν, να ανοίξει συζήτηση για αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Πάντως, η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτυπώνει στις προβολές της για την Ελλάδα αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά ενάμισι έτος έως το 2030.

Τρεις είναι οι δημογραφικοί δείκτες που θα καθορίσουν αν και πόσο θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας μετά το 2027:

1 Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων άνω των 65 ετών προς τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό.

2 Ο δείκτης γήρανσης που αυξάνεται, καθώς για κάθε 170 ηλικιωμένους άνω των 65 αντιστοιχούν 100 νέοι εργάσιμης ηλικίας για να τους αναπληρώσουν.

3 Ο δείκτης γονιμότητας, που μπορεί να βελτιώθηκε οριακά από 1,3 παιδιά το 2018 σε 1,5 παιδιά το 2022, αλλά και πάλι παραμένει χαμηλός.