Πως ο «Σιδερένιος Θόλος» προστατεύει το Ισραήλ από τις εναέριες επιθέσεις

Το αντιπυραυλικό σύστημα «Σιδερένιος Θόλος» (Iron Dome), γνωστό στα εβραϊκά ως «Κιπάτ Μπαρζέλ», αναχαιτίζει τις τελευταίες ώρες πυραύλους και ρουκέτες πάνω από το Τελ Αβίβ, σύμφωνα με επίσημες αναφορές και εικόνες από την περιοχή.

Το σύστημα, το οποίο τέθηκε σε πλήρη επιχειρησιακή λειτουργία τον Μάρτιο του 2011, έχει σχεδιαστεί για την προστασία πληθυσμιακών και στρατηγικών στόχων από εναέριες επιθέσεις, με τη χρήση κατευθυνόμενων πυραύλων που αναχαιτίζουν εισερχόμενα βλήματα μικρού βεληνεκούς εν πτήσει.

Αναπτύχθηκε στο Ισραήλ από την κρατική εταιρεία Rafael Advanced Defense Systems, με τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες εξακολουθούν να χρηματοδοτούν την παραγωγή, την προμήθεια αναχαιτιστών και την τεχνική υποστήριξη του συστήματος. Το αμερικανικό Κογκρέσο έχει εγκρίνει δισεκατομμύρια δολάρια για το πρόγραμμα, με διακομματική στήριξη.

Το σύστημα έχει αναβαθμιστεί επανειλημμένα και έχει αποτρέψει «αμέτρητες» επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές. Ο «Σιδερένιος Θόλος» αποτελείται από τεχνολογικό εξοπλισμό, μηχανισμούς εκτόξευσης, προσωπικό λειτουργίας και επιτελείο που επιβλέπει τη λειτουργία του.

Η λειτουργία του βασίζεται στη χρήση ραντάρ που εντοπίζουν εκτοξευόμενους πυραύλους και υπολογίζουν αν απειλούν συγκεκριμένη προστατευόμενη περιοχή. Εφόσον επιβεβαιωθεί απειλή, ενεργοποιείται η εκτόξευση αναχαιτιστικού πυραύλου τύπου Tamir για την καταστροφή του στόχου στον αέρα. Αν ο πύραυλος δεν εκτιμάται ότι θα πλήξει ζωτικής σημασίας περιοχή ή κατοικημένο σημείο, δεν αναχαιτίζεται.

Σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου των ΗΠΑ, το Iron Dome είναι κινητό σύστημα που μπορεί να αναχαιτίζει πυραύλους, οβίδες και πυρά πυροβολικού σε αποστάσεις από 4 έως και 70 χιλιόμετρα. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 10 ενεργές πυροβολαρχίες σε όλη τη χώρα, κάθε μία εκ των οποίων καλύπτει περιοχή έως και 155 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Κάθε πυροβολαρχία φέρει 3 έως 4 εκτοξευτές, με έως και 20 αναχαιτιστές ο καθένας.

Το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) υπολογίζει το κόστος κατασκευής μίας μόνο πυροβολαρχίας σε πάνω από 100 εκατ. δολάρια.

Ωστόσο, παρά τη συνολική αποτελεσματικότητά του, το σύστημα έχει περιορισμούς. Το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ανάλυσης (CEPA) έχει επισημάνει από το 2021 ότι ενδέχεται να είναι ευάλωτο σε επιθέσεις «κορεσμού», κατά τις οποίες εκτοξεύονται ταυτόχρονα πολλαπλοί πύραυλοι από διαφορετικές κατευθύνσεις, ώστε να υπερβούν τις δυνατότητες αναχαίτισης του συστήματος.