Ελάτε στην παρέα μας

Αφιερώματα

Γαλάτσι: Από την Ομορφοκκλησιά στα Λατομεία ( α’ μέρος)

Δημοσιεύθηκε

στις


Μια πόλη με έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα δείχνουν οι χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς του Δήμου Γαλατσίου που έχει καταγράψει το διαδημοτικό πρόγραμμα* το οποίο παρουσιάζει σε συνέχειες η εφημερίδα  ΧΤΥΠΟΣ και το xtypos.gr.

Ιστορία

Ο Δήμος Γαλατσίου γεωγραφικά ανήκει στα βόρεια προάστια και οι κάτοικοί του ανέρχονται σε 59.345. Μέχρι το 1850, ήταν μια ακατοίκητη περιοχή με το όνομα «Εύμορφη Εκκλησιά-Ομορφοκκλησιά» από τον ομώνυμο ναό της περιοχής. Τότε, άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτοι κάτοικοι, κυρίως από την περιοχή της Δωρίδας του νομού Φωκίδας, οι οποίοι έφτιαξαν προσωρινές κατοικίες που με τον καιρό πολλαπλασιάζονταν λόγω της μεγάλης ανάπτυξης της Αθήνας. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος «Γαλάτσι». Μια από αυτές είναι ότι το 1851, κάποιος Συμεών Γαλάκης αγόρασε με συμβολαιογραφική πράξη στρέμματα γύρω από την Αγία Γλυκερία. Σύμφωνα με την ιδιωματική προφορά των Αθηναίων, που πρόφεραν το -τ – -τσ-, είναι λογικοφανής η εκδοχή το – κ – του ονόματός του να έγινε – τσ – και το «Γαλάκης» να έγινε «Γαλάτσης» – «Γαλάτσι». Η ιστορία του Δήμου Γαλατσίου άρχισε να ξετυλίγεται μόλις στις αρχές του 20ού αιώνα. Το καμίνι που ξεκίνησε να λειτουργεί γύρω στο 1910 ήταν η αιτία για τη δημιουργία οικισμού γύρω από αυτό. Το εργατικό δυναμικό της ασβεστοκάμινου αποτέλεσε και τον πρώτο μόνιμο πληθυσμό που σύστησε τον οικισμό Γαλατσίου. Μετά τον πόλεμο, άρχισε μια ραγδαία αύξηση του πληθυσμού, καθώς εγκαθίσταντο όλο και περισσότεροι κάτοικοι. Συνεπώς, το 1954 το Γαλάτσι αποσχίστηκε από το Δήμο Αθηναίων ως ομώνυμη Κοινότητα και το 1963, έχοντας πλέον περίπου 14.000 κατοίκους, αναβαθμίστηκε σε Δήμο. Στην εποχή μας, το Γαλάτσι είναι ένας από τους πιο πράσινους δήμους της Αθήνας, καθώς το Άλσος Βεΐκου, το Αττικό Άλσος και τα Τουρκοβούνια χαρακτηρίζουν μορφολογικά την περιοχή.

Ομορφοκκλησιά

Το παλαιό βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που έχει το προσωνύμιο «Ομορφοκκλησιά» λόγω της χάρης και της κομψότητάς του (Εύμορφη Εκκλησιά – Όμορφη Εκκλησιά – Ομορφοκκλησιά), βρίσκεται στη λεωφόρο Βεΐκου, στα όρια του Δήμου της Νέας Ιωνίας με το Γαλάτσι. Κτίστηκε το 12ο αιώνα πάνω στα λείψανα παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, η οποία με τη σειρά της είχε κτιστεί πάνω σε λείψανα αρχαίου ναού. Πρόκειται για μικρό βυζαντινό ναό (10,52×11,12) αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο, που ακολουθεί την αρχιτεκτονική της ελλαδικής σχολής. Είναι σταυρωτός με τρούλο, εγγεγραμμένος σε τετράγωνο, με παρεκκλήσιο στη νότια πλευρά και νάρθηκα στη δυτική. Στην ανατολική του όψη προβάλλουν δύο τρίπλευρες αψίδες∙ των Ιερών του κυρίως ναού και του παρεκκλησίου. Στο εσωτερικό του σώζονται αξιόλογες τοιχογραφίες που έχουν χρονολογηθεί στο β΄ μισό του 13ου αιώνα. Γύρω από το ναό έχουν βρεθεί αρχαία λείψανα του 5ου – 4ου αιώνα π.Χ., όπου πιστεύεται ότι υπήρχε αρχαίο νεκροταφείο. Από το 1921 η 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έχει κηρύξει την Ομορφοκκλησιά διατηρητέο μνημείο.

Άλσος Βεΐκου

Το Άλσος Βεΐκου/Πευκοδάσος της Ομορφοκκλησιάς, το οποίο έχει έκταση 256 στρέμματα, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πόλους πρασίνου της Αθήνας. Πήρε το όνομά του από τον τότε γαιοκτήμονα του Γαλατσίου, Λάμπρο Βέικο, στον οποίο ανήκε το συγκεκριμένο κτήμα που βρίσκεται επί της λεωφόρου Βεΐκου. Σε αυτό συναντά κανείς όχι μόνο μία τεράστια έκταση πρασίνου και μονοπάτια για περιπάτους, αλλά και ένα θερινό σινεμά, ένα ανοικτό θέατρο, μια καφετέρια καθώς και πάρκα παιδικής χαράς. Επίσης, το Δημοτικό Γυμναστήριο Γαλατσίου «Βασίλης Παπαδιονυσίου» βρίσκεται μέσα στο άλσος και περιλαμβάνει αρκετές αθλητικές εγκαταστάσεις, όπως γήπεδα (μπάσκετ, ποδοσφαίρου, βόλεϊ, τένις), κολυμβητήριο, στίβο και υπαίθριο ανοικτό γυμναστήριο με όργανα.

Το Κλειστό Γυμναστήριο που μένει αναξιοποίητο

To «Καμίνι» του Πολιτισμού

Τα ασβεστοκάμινα του Γαλατσίου

Το “κρυφό σχολείο” του Γαλατσίου

*‬Πηγή ‬αποτέλεσε‭ ‬ο‭ ‬Σύνδεσμος‭ ‬Βιώσιμης‭ ‬Ανάπτυξης‭ ‬Πόλεων‭.

** H εν λόγω εργασία-έρευνα έγινε από το Σύνδεσμο στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς απασχόλησης στην Β.-Β.Α. Περιφέρεια Αττικής με τίτλο “Καταγραφή των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή των Δήμων-μελών του Συνδέσμου”.
Για την ολοκλήρωση του συνεργάστηκαν πληθώρα επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων (ιστορικοί-φιλόλογοι) και απαιτήθηκε πολύωρη εργασία συλλογής και τεκμηρίωσης στοιχείων (βιβλιογραφία, διαδίκτυο, επαφές με δήμους και φορείς). Στόχος ήταν η κατά το δυνατό πληρέστερη και πλέον αξιόπιστη καταγραφή της της πολιτιστικής κληρονομιάς των Δήμων-Μελών του Συνδέσμου.

Continue Reading
Κάντε κλικ για να σχολιάσετε

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ