Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού: Πράσινο και Μνημεία (α μέρος)

Σημαντικά είναι τα μνημεία που έχει καταγράψει η διαδημοτική έρευνα που σας παρουσιάζει του τελευταίους μήνες η εφημερίδα ΧΤΥΠΟΣ και το xtypos.gr και στο Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού που, όπως θα διαπιστώσετε στις ακόλουθες γραμμές, δεν διακρίνεται μόνο για τα πολλά πάρκα και χώρους αναψυχής που διαθέτει. Ο Καλλικρατικός Δήμος Φιλοθέης– Ψυχικού, που τοποθετείται βόρεια της Αθήνας, προέκυψε από τη συνένωση των παλαιότερων δήμων Φιλοθέης, Ψυχικού και Νέου Ψυχικού. Οι κάτοικοί του ανέρχονται σε 26.968 και η έδρα του βρίσκεται στο Ψυχικό

Φιλοθέη
Η ιστορία της Φιλοθέης ξεκινά από τη δεκαετία του 1920, όταν η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος επέλεξε την περιοχή για να δημιουργήσει έναν οικισμό ώστε να κατοικήσουν οι υπάλληλοί της.  Τo 1929 ιδρύθηκε ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός των υπαλλήλων της Εθνικής Τραπέζης με πρόεδρο τον Ιωάννη Δροσόπουλο. Η αρχική της ονομασία ήταν κοινότητα Νέας Αλεξάνδρειας και είχε δοθεί από Αιγυπτιώτες που θα κατοικούσαν την περιοχή, κάτι που δεν έγινε ποτέ.
Ο ακαδημαϊκός Δημήτριος Καμπούρογλου πρότεινε να ονομαστεί η περιοχή «Πυρσός» από το όνομα μίας μικρής πόλης κτισμένης στα κράσπεδα του υπό ίδρυση οικισμού, από την οποία και το διερχόμενο ρεύμα ονομαζόταν ρέμα του Πυρσού. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκαλύφθηκε η κρύπτη όπου είχε καταφύγει και εξέπνευσε η Αγία Φιλοθέη. Έτσι μετονομάστηκε σε κοινότητα Φιλοθέη προς τιμήν της. Η κοινότητα ιδρύθηκε με τις αρχές που διέπουν μία κηπούπολη με βάση τα αγγλικά πρότυπα δίνοντας έμφαση σε πάρκα, πλατείες και παιδικές χαρές.
Με το σχεδιασμό και την ανοικοδόμησή της ασχολήθηκαν διακεκριμένοι επιστήμονες όπως ο καθηγητής Δημήτριος Πικιώνης και ο αρχιτέκτονας Αρ. Ζάχος.  Το ρέμα της Φιλοθέης, το πλούσιο πράσινο και οι πολλές εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας όπως, άλση, γήπεδο αντισφαίρισης, στίβος, λέσχη προσκόπων, διαδρομές αθλητικές και περιπάτου, αλλά και το γεγονός ότι είναι περιοχή αμιγούς κατοικίας διαμορφώνουν το χαρακτήρα και δικαιολογούν το χαρακτηρισμό της ως κηπούπολη.

Ψυχικό
Πολλές είναι οι εκδοχές που υπάρχουν για την προέλευση του ονόματος του Ψυχικού.  Μια παράδοση αναφέρει ότι στο σημείο αυτό στάθηκε να ανασάνει ο μαραθωνομάχος που ανήγγειλε στους Αθηναίους τη νίκη στον Μαραθώνα. Άλλη παράδοση λέει ότι η ονομασία προήλθε από το πηγάδι που άνοιξε εκεί η Αγία Φιλοθέη κατά το 16ο αιώνα, για να ξεδιψούν οι διαβάτες και οι γύρω αγρότες, ενώ υπάρχει και τρίτη εκδοχή σύμφωνα με την οποία πήρε το όνομά του από ένα πηγάδι που είχε ανοιχτεί στη νότια πλευρά του Γηροκομείου από τους ιδιοκτήτες του, το οποίο όμως καταργήθηκε το 19ο αιώνα, κατά τις εργασίες καθαρισμού και αποκατάστασης του κεντρικού αγωγού του Αδριάνειου Υδραγωγείου. Βέβαιο είναι ότι ο θεμέλιος λίθος του Ψυχικού μπήκε το 1923. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1982, αναγνωρίστηκε ως Δήμος και επειδή συνεχώς διευρυνόταν, δημιουργήθηκε και το Νέο Ψυχικό.
Το Ψυχικό είναι από τις περιοχές της Αττικής με το περισσότερο πράσινο και αποτελεί μία από τις ακριβότερες περιοχές της χώρας λόγω των υψηλής αρχιτεκτονικής αισθητικής και πολυτέλειας κτιρίων του, πολλά από τα οποία είναι σε πανελλήνιο επίπεδο μοναδικά δείγματα ρυθμών της αστικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Έχουν την έδρα τους στην περιοχή πολυάριθμες Πρεσβείες και προξενεία, καθώς και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια.  Στο Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού υπάρχουν συνολικά 79 διατηρητέα κτίρια μεταξύ των οποίων το εργοστάσιο Βαλιάδη και τα Ανάκτορα της Βασιλικής οικογένειας.

Κρύπτη Αγίας Φιλοθέης
Η κρύπτη, όπου η Αγία Φιλοθέη κατέφυγε μετά τον τραυματισμό της από τους Τούρκους και εξέπνευσε το 1589, ανακαλύφθηκε τυχαία το 1934 κατά τη διαδικασία εξόρυξης της κοκκινόπετρας που προοριζόταν για το κτίσιμο των σπιτιών της περιοχής. Τότε είχε ακόμα τη μορφή σπηλιάς, αλλά στη συνέχεια πήρε τη σημερινή της μορφή. Η κρύπτη αυτή ήταν η αιτία να μετονομαστεί ο τότε οικισμός της Νέας Αλεξάνδρειας, σε Φιλοθέη. Επικοινωνούσε, μέσω μιας υπόγειας σήραγγας, με το μετόχι της Καλογρέζας, που υπαγόταν στο Μοναστήρι των Αθηνών και βρισκόταν κοντά στην οδό Καποδιστρίου. Το ίδρυσε η ίδια η Αγία Φιλοθέη σε κτήμα που της ανήκε, όπως και ο Λόφος της Κρύπτης. Από άλλους εικάζεται πως η κρύπτη ήταν μία φυσική σπηλιά, την οποία η Αγία Φιλοθέη είχε διαμορφώσει σε παρεκκλήσι όπου κατέφευγε. Κοντά στην κρύπτη κτίστηκε η εκκλησία της Αγίας Φιλοθέης. Ο χώρος κατόπιν διαμορφώθηκε και τελικά πήρε τη σημερινή του μορφή.

Ιερός Ναός Αγίας Φιλοθέης
Στις 25 Μαρτίου του 1937 εγκαινιάστηκε ο Ιερός Ναός της Αγίας Φιλοθέης. Στην τότε μορφή του ήταν ένα ξωκλήσι, τα σχέδια του οποίου φιλοτέχνησε ένας από τους πρώτους οικιστές της Φιλοθέης, ο αρχιτέκτονας Νικόλαος Ζουμπουλίδης. Ο χώρος πάνω από την κρύπτη αναμορφώθηκε και καλλωπίστηκε με άφθονο πράσινο. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ο ναός επεκτάθηκε για να καλύπτει τις ανάγκες των κατοίκων που με τα χρόνια είχαν αυξηθεί. Η επέκταση ήταν μικρή και ο ναός δεν έχασε τη γραφικότητά του.

Διαβάστε επίσης:

Ένα θερινό σινεμά στην καρδιά της Φιλοθέης

To σπίτι του Κοσμά Πολίτη στο Ψυχικό

Μουσείο με μνήμες της Πόλης και της Μικράς Ασίας

Δυο σχολεία με ιστορία

Τρεις εκκλησίες στα μνημεία της πόλης

Πάρκο Περιβαλλοντικής Αγωγής στο Ψυχικό

‭*‬Πηγή ‬αποτέλεσε‭ ‬ο‭ ‬Σύνδεσμος‭ ‬Βιώσιμης‭ ‬Ανάπτυξης‭ ‬Πόλεων‭.